(Προσφυγή υπ’αρ. 57628/09)

ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2065
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
1
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ
ΑΝΘΡΩΠΟΥ
ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ
Υπόθεση Α.Ε.
Κατά
Ελλάδας
(Προσφυγή υπ’αρ. 57628/09)
Απόφαση
Στρασβούργο, 14 Μαρτίου 2013
Η απόφαση αυτή είναι οριστική. Μπορεί να επέλθουν μερικές αλλαγές ως προς την μορφή.
X.C.Λ.Π.
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2065
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
2
Στην υπόθεση Α.Ε. κατά Ελλάδας,
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Πρώτο Τμήμα),
που συνεδρίασε σε Επιτροπή με την ακόλουθη σύνθεση:
Elisabeth Steiner, Πρόεδρο,
Mirjana Lazarova Trajkovska,
Λίνο-Αλέξανδρο Σισιλιάνο, Δικαστές
Και με την σύμπραξη του André Wampach, Αν. Γραμματέα Τμήματος,
Αφού διασκέφθηκε σε Συμβούλιο, στις 19 Φεβρουαρίου 2013,
Εξέδωσε την παρούσα απόφαση, που υιοθετήθηκε την ημερομηνία αυτή:
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Η υπόθεση προέκυψε μετά από προσφυγή (αρ. 57628/09) κατά της
Ελληνικής Δημοκρατίας την οποία άσκησε μια Ανώνυμη Εταιρεία, η
Α.Ε. («η προσφεύγουσα»), με έδρα στη Νέα
Χαλκηδόνα. Η ενλόγω εταιρεία προσέφυγε στο Δικαστήριο στις 30
Σεπτεμβρίου 2009, σύμφωνα με το άρθρο 34 της Σύμβασης Προστασίας
των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών («η
Σύμβαση»).
2. Την προσφεύγουσα εκπροσωπεί ο Δικηγόρος Αθηνών
Χ.Χρυσανθάκης. Η Ελληνική Κυβέρνηση εκπροσωπείται από την
πληρεξοούσιά της, την κα Μ.Γερμάνη, Δικαστική Αντιπρόσωπος του
Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
3. Στις 31 Αυγούστου 2011 η προσφυγή κοινοποιήθηκε στην
Κυβέρνηση.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ
ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΥΠΟ ΚΡΙΣΗ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
4. Η προσφεύγουσα, Α.Ε., είναι
ανώνυμη εταιρεία που δραστηριοποιείται στον τομέα πώλησης
φορολογικών πληροφορικών συστημάτων.
5. Με την Υπουργική Απόφαση υπ’αρ.
1051082/549/0015/ΠΟΛ.1082/2.6.2003, έγινε υποχρεωτική για τους
X.C.Λ.Π.
X.C.Λ.Π.
X.C.Λ.Π.
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2065
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
3
επαγγελματίες η χρήση ενός ειδικού φορολογικού πληροφορικού
συστήματος από την 1η Ιανουαρίου 2003. Έτσι η προσφεύγουσα ανέπτυξε
ένα τέτοιο σύστημα σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Υπουργικής Απόφασης
και δέχθηκε μεγάλο αριθμό παραγγελιών. Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι
υπέστη πιέσεις από το Υπουργείο Οικονομικών για να προβεί γρήγορα στην
ανάπτυξη του συστήματος προκειμένου να εφαρμοστεί το υπουργικό μέτρο.
Την 1η Ιουλίου 2004, με νέα Υπουργική Απόφαση, η χρήση του
συστήματος αυτού κατέστη προαιρετική. Έτσι οι πελάτες της
προσφεύγουσας ακύρωσαν τις παραγγελίες τους και η ζήτηση μειώθηκε
κατά πολύ.
6. Στις 9 Αυγούστου 2004, η προσφεύγουσα προσέφυγε στο
Συμβούλιο της Επικρατείας με αίτηση ακύρωσης κατά της δεύτερης
υπουργικής απόφασης, επικαλούμενη μεταξύ άλλων ότι η στάση της
διοίκησης είχε δημιουργήσει στην προσφεύγουσα την πεποίθηση ότι η
αρχική ρύθμιση θα διατηρούνταν σε ισχύ.
7. Στις 27 Μαΐου 2009, το Συμβούλιο της Επικρατείας απέρριψε την
αίτηση ακυρώσεως με την αιτιολογία ότι η διατήρηση της ισχύος της
υπουργικής απόφασης για ένα έτος, που δημιούργησε κέρδη για την
προσφεύγουσα, δεν εμπόδιζε το νομοθέτη να την αλλάξει προσεχώς
(απόφαση υπ’ αρ. 1802/2009). Η απόφαση αυτή καθαρογράφηκε και
επικυρώθηκε στις 19 Ιουνίου 2009.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ
Ι. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ
6§1 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ
8. Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι η διάρκεια της διαδικασίας
παραβίασε την αρχή της λογικής προθεσμίας όπως αυτή προβλέπεται στο
άρθρο 6§1 της Σύμβασης το οποίο είναι διατυπωμένο ως εξής:
«Παv πρόσωπov έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσίς τoυ δικασθή δικαίως, … εvτός
λoγικής πρoθεσμίας υπό δικαστηρίoυ, … τo oπoίov θα απoφασίση επί τωv
αμφισβητήσεωv επί τωv δικαιωμάτωv και υπoχρεώσεώv τoυ αστικής
φύσεως(…)».
9. Η Κυβέρνηση δεν υπέβαλε παρατηρήσεις.
10. Η υπό κρίση περίοδος άρχισε στις 9 Αυγούστου 2004 με την
αίτησης ακυρώσεως που κατέθεσε η προσφεύγουσα στο Συμβούλιο της
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2065
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
4
Επικρατείας και ολοκληρώθηκε στις 19Ιουνίου 2009 με την καθαρογραφή
της απόφασης υπ’αρ. 1802/2009. Επομένως διήρκεσε τέσσερα έτη και δέκα
μήνες περίπου για ένα βαθμό δικαιοδοσίας.
Α. Ως προς το παραδεκτό
11. Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η αιτίαση αυτή δεν είναι προδήλως
αβάσιμη υπό την έννοια του άρθρου 35§3(α) της Σύμβασης. Επίσης, το
Δικαστήριο διαπιστώνει ότι δεν αντίκειται σε κανένα άλλο λόγο
απαραδέκτου. Επομένως, θα πρέπει να κηρυχθεί παραδεκτή.
Β. Ως προς την ουσία
12. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο εύλογος χαρακτήρας της διάρκειας
μιας διαδικασίας κρίνεται σύμφωνα με τα πραγματικά περιστατική της
υπόθεσης και με βάση τα κριτήρια που καθιέρωσε η νομολογία του
Δικαστηρίου και ιδιαίτερα τον περίπλοκο χαρακτήρα της υπόθεσης, την
συμπεριφορά του προσφεύγοντα και των αρμοδίων αρχών καθώς και την
σημασία που έχει η διαφορά για τους ενδιαφερόμενους (βλ. μεταξύ πολλών
άλλων Frydlender κατά Γαλλίας [GC], αρ. 30979/96, §43, CEDH 2000-
VII).
13. Το Δικαστήριο έχει εξετάσει επανειλημμένως υποθέσεις που
εγείρουν θέματα παρόμοια με αυτό της υπό κρίση υπόθεσης και διαπίστωσε
την παραβίαση του άρθρου 6§1 της Σύμβασης (βλ. προαναφερθείσα
Frydlender).
14. Έχοντας υπόψη τη νομολογία του επί του θέματος, το Δικαστήριο
θεωρεί ότι στην υπό κρίση υπόθεση η διάρκεια της επίδικης διαδικασίας,
στην οποία το Συμβούλιο της Επικρατείας χρειάστηκε περίπου τέσσερα έτη
και δέκα μήνες για να αποφανθεί επί της αίτησης της προσφεύγουσας, είναι
υπερβολική και δεν ανταποκρίνεται στην απαίτηση της «λογικής
προθεσμίας».
15. Επομένως, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6§1.
ΙΙ. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΕΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΙΣ
16. Η προσφεύγουσα επικαλείται επίσης το άρθρο 6§1 και παραπονείται
ότι η απόφαση υπ’αρ. 1802/2009 του Συμβουλίου της Επικρατείας δεν ήταν
επαρκώς αιτιολογημένη. Τέλος, επικαλούμενη το άρθρο 1 του
Πρωτοκόλλου υπ’ αρ. 1, παραπονείται ότι η απρόσμενη τροποποίηση της
υπουργικής απόφασης προσέβαλε την αρχή της εύλογης εμπιστοσύνης του
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2065
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
5
διοικούμενου προς την διοίκηση και της προκάλεσε σημαντική οικονομική
ζημία (έξοδα για την εκπόνηση του συστήματος πληροφορικής καθώς και
διαφυγόντα κέρδη).
17. Το Δικαστήριο λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία που έχει στην
διάθεσή του, και στον βαθμό που είναι αρμόδιο να κρίνει για τους
ισχυρισμούς που έχουν διατυπωθεί, δεν εντοπίζει καμία ένδειξη παραβίασης
των δικαιωμάτων και των ελευθεριών που προστατεύονται από τη
Σύμβαση. Επομένως, το Δικαστήριο συμπεραίνει ότι το τμήμα αυτό της
προσφυγής είναι προδήλως αβάσιμο και πρέπει να απορριφθεί σύμφωνα με
το άρθρο 35 §§3 (α) και 4 της Σύμβασης.
ΙΙΙ. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 41 ΤΗΣ
ΣΥΜΒΑΣΗΣ
18. Σύμφωνα με το άρθρο 41 της Σύμβασης
«Εάv τo Δικαστήριo κρίvει ότι υπήρξε παραβίαση της Σύμβασης ή τωv Πρωτoκόλλωv της,
και αv τo εσωτερικό δίκαιo τoυ Υψηλoύ Συμβαλλόμεvoυ Μέρoυς δεv επιτρέπει παρά μόvo
ατελή εξάλειψη τωv συvεπειώv της παραβίασης αυτής, τo Δικαστήριo χoρηγεί, εφόσov
είvαι αvαγκαίo, στov παθόvτα δίκαιη ικαvoπoίηση.»
Α. Ζημία
19. Η προσφεύγουσα ζητεί το ποσό των 2.602.983,4€ για την υλική
ζημία που υπέστη και το οποίο αντιστοιχεί στα έξοδα στα οποία
υποβλήθηκε για την εκπόνηση συστήματος πληροφορικής, στα διαφυγόντα
κέρδη καθώς και στους πιστωτικούς τόκους. Ζητεί επίσης 1.000.000€ λόγω
ηθικής βλάβης που υπέστη λόγω της παύσης των δραστηριοτήτων της
επιχείρησής της και της διάρκειας της διαδικασίας.
20. Η Κυβέρνηση θεωρεί ότι δεν υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ
της επικαλούμενης υλικής ζημίας και της αιτίασης που αντλείται από την
λογική προθεσμία της διαδικασίας και καλεί το Δικαστήριο να απορρίψει το
αίτημα αυτό. Υποστηρίζει ότι η διαπίστωση της παραβίασης αποτελεί
επαρκή ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης.
21. Το Δικαστήριο θεωρεί ότι δεν υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος ανάμεσα
στην διαπιστωθείσα παραβίαση και την επικαλούμενη υλική ζημία και
απορρίπτει το αίτημα αυτό. Αντίθετα, θεωρεί ότι η προσφεύγουσα υπέστη
ηθική βλάβη λόγω της διάρκειας της διαδικασίας. Αποφαινόμενο με
δικαιοσύνη, της επιδικάζει 4.000€, συν κάθε ποσό που μπορεί να οφείλεται
ως φόρος.
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2065
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
6
Β. Έξοδα και δικαστική δαπάνη
22. Η προσφεύγουσα δεν ζητεί κανένα ποσό για έξοδα και δικαστική
δαπάνη. Επομένως, δεν συντρέχει λόγος να της επιδικαστεί κανένα ποσό
για τον λόγο αυτό.
Γ. Τόκοι υπερημερίας
23. Το Δικαστήριο κρίνει ότι αρμόζει να υπολογισθούν οι τόκοι
υπερημερίας επί του επιτοκίου διευκολύνσεως οριακού δανεισμού της
Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης, προσαυξημένου κατά τρεις ποσοστιαίες
μονάδες.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΟΜΟΦΩΝΑ,
1. Κηρύσσει την προσφυγή παραδεκτή ως προς την αιτίαση σχετικά με
την υπερβολική διάρκεια της διαδικασίας και απαράδεκτη για τα περαιτέρω
2. Αποφαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 §1 της Σύμβασης
3. Αποφαίνεται ότι
α) Το καθ’ου η προσφυγή Κράτος πρέπει να καταβάλει στην
προσφεύγουσα, εντός τριών μηνών, το ποσό των 4.000€ (τεσσάρων
χιλιάδων ευρώ), συν κάθε ποσό που μπορεί να οφείλεται ως φόρος,
για ηθική βλάβη,
β) Από την εκπνοή της προθεσμίας αυτής και μέχρι την καταβολή, το
ποσό αυτό θα αυξάνεται με απλό τόκο με επιτόκιο ίσο προς το ισχύον
κατ’ αυτό το χρονικό διάστημα επιτόκιο διευκολύνσεως οριακού
δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, προσαυξημένο κατά
τρεις ποσοστιαίες μονάδες.
4. Απορρίπτει το αίτημα δίκαιης ικανοποίησης για τα περαιτέρω.
Συντάχτηκε στα γαλλικά και στην συνέχεια κοινοποιήθηκε εγγράφως στις
14 Μαρτίου 2013, σύμφωνα με το άρθρο 77 §§2 και 3 του Κανονισμού.
Ο Αν.Γραμματέας Η Πρόεδρος
André Wampach Elisabeth Steiner
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2065
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
7
Ακριβής μετάφραση από το συνημμένο έγγραφο
Η μεταφράστρια
Μαρία Καραμπάτσα

(Προσφυγή υπ’αρ. 46059/09)

ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 2575
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ
ΑΝΘΡΩΠΟΥ
ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ
Υπόθεση κατά Ελλάδας
(Προσφυγή υπ’αρ. 46059/09)
Απόφαση
Στρασβούργο, 5 Απριλίου 2011
Η απόφαση αυτή είναι οριστική. Μπορεί να επέλθουν μερικές αλλαγές στην μορφή.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
1
N.K.
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 2575
Στην υπόθεση κατά Ελλάδας,
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Πρώτο
Τμήμα) αφού συνεδρίασε σε Επιτροπή με την ακόλουθη σύνθεση :
Anatoly Kovler, Πρόεδρο
Χρήστο Ροζάκη,
Γεώργιο Νικολάου, Δικαστές,
Και André Wampach, Αναπληρωτή Γραμματέα Τμήματος,
Αφού διασκέφθηκε σε Συμβούλιο, στις 15 Μαρτίου 2011,
Εξέδωσε την απόφαση που υιοθετήθηκε την ημερομηνία αυτή :
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Η υπόθεση προέκυψε μετά από προσφυγή (αρ. 46059/09) που
κατέθεσε κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας, ένας Έλληνας υπήκοος, ο κος
(«ο προσφεύγων»), ο οποίος προσέφυγε στο
Δικαστήριο στις 11 Ιουλίου 2009, σύμφωνα με το άρθρο 34 της Σύμβασης
Προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών
Ελευθεριών («η Σύμβαση»).
2. Η Ελληνική Κυβέρνηση («η Κυβέρνηση») εκπροσωπήθηκε από τον
αντιπρόσωπό της, την κα Γ.Παπαδάκη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου
του Κράτους.
3. Στις 4 Μαΐου 2010, η Πρόεδρος του Πρώτου Τμήματος αποφάσισε
να κοινοποιήσει την προσφυγή στην Κυβέρνηση. Κατ’ εφαρμογή του
Πρωτοκόλλου αρ. 14, η προσφυγή παραπέμφθηκε σε Επιτροπή.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ
ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΥΠΟ ΚΡΙΣΗ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
4. Ο Προσφεύγων γεννήθηκε το 1933 και κατοικεί στην Αθήνα.
5. Στις 5 Δεκεμβρίου 2000, προσέφυγε στο Διοικητικό Συμβούλιο του
Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης των Δημοσίων Υπαλλήλων με ανακοπή
κατά τη πράξης του ταμείου που καθόριζε το ποσό της επικουρικής του
σύνταξης. Η ανακοπή αυτή απορρίφθηκε με απόφαση του Διοικητικού
Συμβουλίου της 21ης Δεκεμβρίου 2000 (πρακτικό υπ’αρ. 87).
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
2
N.K.
N.K.
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 2575
6. Στις 12 Μαρτίου 2001, ο προσφεύγων προσέφυγε κατά της
απόφασης αυτής ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών ζητώντας
την αναπροσαρμογή της σύνταξης του.
7. Στις 30 Ιουλίου 2002, το Δικαστήριο έκανε εν μέρει δεκτή την
προσφυγή και αποφάσισε ότι το ποσό της επικουρικής σύνταξης του
προσφεύγοντα έπρεπε να αυξηθεί κατά 14/50. Η απόφαση αυτή
κοινοποιήθηκε στα μέρη στις 22 Νοεμβρίου 2002.
8. Στις 16 και 18 Δεκεμβρίου 2002, το Ταμείο και ο προσφεύγων
άσκησαν έφεση.
9. Στις 29 Μαΐου 2003, το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών επικύρωσε την
προσβαλλόμενη απόφαση (απόφαση υπ’αρ. 2389/2003). Η απόφαση αυτή
κοινοποιήθηκε στον προσφεύγοντα την 1η Δεκεμβρίου 2003.
10. Στις 22 Δεκεμβρίου 2003, ο προσφεύγων άσκησε αναίρεση.
11. Στις 16 Φεβρουαρίου 2009, με απόφαση με μακροσκελή αιτιολογία,
το Συμβούλιο Επικρατείας απέρριψε την αναίρεση, σημειώνοντας μεταξύ
άλλων ότι το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου δεν μπορούσε να
ερμηνευτεί με τρόπο που να δίνει δικαίωμα σε μια σύνταξη καθορισμένου
ποσού (απόφαση υπ’αρ. 527/2009). Η απόφαση αυτή καθαρογράφηκε και
επικυρώθηκε στις 20 Μαρτίου 2009.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ
Ι. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ
6 §1 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ
12. Ο προσφεύγων υποστηρίζει ότι η διάρκεια της διαδικασίας
παραβίασε την «εύλογη προθεσμία» όπως προβλέπεται από το άρθρο 6 §1
της Σύμβασης, που ορίζει τα εξής :
«Παv πρόσωπov έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσίς τoυ δικασθή … εvτός λoγικής πρoθεσμίας υπό
δικαστηρίoυ, … τo oπoίov θα απoφασίση … επί τωv αμφισβητήσεωv επί τωv δικαιωμάτωv και
υπoχρεώσεώv τoυ αστικής φύσεως.»
13. Η Κυβέρνηση αντιτίθεται στην θέση αυτή.
14. Η υπό κρίση περίοδος άρχισε στις 12 Μαρτίου 2001, όταν ο
προσφεύγων προσέφυγε στα Διοικητικά Δικαστήρια και ολοκληρώθηκε
στις 20 Μαρτίου 2009, με την καθαρογραφή της απόφασης υπ’αρ. 527/2009
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
3
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 2575
του Συμβουλίου Επικρατείας. Επομένως διήρκεσε οκτώ έτη περίπου για
τρεις βαθμούς δικαιοδοσίας, εκ των οποίων πέντε έτη και τρεις μήνες
περίπου για την διαδικασία ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας.
Α. Επί του παραδεκτού
15. Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η αιτίαση αυτή δεν είναι προδήλως
αβάσιμη υπό την έννοια του άρθρου 35 §3 της Σύμβασης. Σημειώνει επίσης
ότι δεν αντίκειται σε κανένα άλλο λόγο απαραδέκτου. Επομένως θα πρέπει
να κηρυχθεί παραδεκτή.
Β. Επί της ουσίας
16. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο εύλογος χαρακτήρας της διάρκειας
μιας διαδικασίας κρίνεται ανάλογα με τις περιστάσεις της υπόθεσης και
σύμφωνα με τα κριτήρια που έχει καθιερώσει η Νομολογία του
Δικαστηρίου, συγκεκριμένα την δυσκολία της υπόθεσης, την συμπεριφορά
του προσφεύγοντα και αυτή των αρμόδιων αρχών καθώς και την σημασία
της διαφοράς για τους ενδιαφερόμενους (βλ. μεταξύ πολλών άλλων
Frydlender κατά Γαλλίας [GC], αρ. 30979/96, §43, CEDH 2000-VII).
17. Το Δικαστήριο εξέτασε επανειλημμένως υποθέσεις που εγείρουν
θέματα παρόμοια με αυτό της υπό κρίση υπόθεσης και διαπίστωσε την
παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης (βλ. προαναφερθείσα
Frydlender).
18. Αφού εξέτασε όλα τα στοιχεία που του υποβλήθηκαν, το
Δικαστήριο θεωρεί ότι η Κυβέρνηση δεν εξέθεσε κανένα πραγματικό
περιστατικό ή επιχείρημα που να μπορεί να οδηγήσει σε κάποιο
διαφορετικό συμπέρασμα στην υπό κρίση υπόθεση, ιδίως όσον αφορά την
διάρκεια της διαδικασίας ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας. Έχοντας
υπόψη τη νομολογία του επί του θέματος, το Δικαστήριο θεωρεί ότι στην
υπό κρίση υπόθεση η διάρκεια της επίδικης διαδικασίας είναι υπερβολική
και δεν ανταποκρίνεται στην απαίτηση της «εύλογης προθεσμίας».
Επομένως υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 §1.
ΙΙ. ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΩΝ
19. Ο προσφεύγων επικαλείται το άρθρο 6 §1 της Σύμβασης και
παραπονείται για την ερμηνεία και την εφαρμογή του εθνικού δικαίου που
έδωσαν τα διοικητικά δικαστήρια στην υπόθεσή του. Επικαλείται επίσης το
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
4
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 2575
άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου και παραπονείται ότι στερήθηκε των
δικαιωμάτων του σε σύνταξη.
20. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι σύμφωνα με το άρθρο 19 της
Σύμβασης, έχει ως έργο να διασφαλίζει την τήρηση των υποχρεώσεων που
προκύπτουν από την Σύμβαση για τα Συμβαλλόμενα μέρη. Ειδικότερα, δεν
είναι αρμοδιότητα του Δικαστηρίου να κρίνει για πραγματικά ή νομικά
σφάλματα που τα μέρη ισχυρίζονται ότι έκανε ένα εθνικό δικαστήριο ,
εκτός αν, και στο μέτρο που θα μπορούσαν να έχουν προσβάλει τα
δικαιώματα και τις ελευθερίες που καθιερώνονται από την Σύμβαση (βλ.
ιδίως, Garcia Ruiz κατά Ισπανίας [GC], αρ. 30544/96, § 28 CEDH 1999-I).
21. Στην υπό κρίση υπόθεση, τίποτε δεν επιτρέπει να σκεφτεί κανείς ότι
η διαδικασία, κατά την οποία ο προσφεύγων μπόρεσε να παρουσιάσει όλα
τα επιχειρήματά του, δεν ήταν δίκαιη. Πράγματι το Δικαστήριο δεν
εντοπίζει καμία ένδειξη αυθαιρεσίας στην διεξαγωγή της δίκης ούτε
παραβίαση των δικονομικών δικαιωμάτων του ενδιαφερομένου.
22. Επίσης, το Δικαστήριο σημειώνει ότι οι αξιώσεις του προσφεύγοντα
βασίζονται σε απλό υπολογισμό. Ζητώντας την αναπροσαρμογή της
σύνταξής του, ήταν σε θέση απλού αιτούντα και οι αξιώσεις του δεν είχαν
αναγνωριστεί με τελεσίδικη δικαστική απόφαση, πράγμα που καθιστά μια
αξίωση βέβαιη και απαιτητή, και επομένως αντικείμενο προστασίας του
άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου. (βλ. Ελληνικά Διυλιστήρια Στραν και
Στρατής Ανδρεάδης κατά Ελλάδας, 9 Δεκεμβρίου 1994, σειρά Α αρ. 301-Β).
23. Συνάγεται ότι το τμήμα αυτό της προσφυγής είναι προδήλως
αβάσιμο και πρέπει να απορριφθεί σύμφωνα με το άρθρο 35 §§ 3 και 4 της
Σύμβασης.
ΙΙΙ. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 41 ΤΗΣ
ΣΥΜΒΑΣΗΣ
24. Σύμφωνα με το άρθρο 41 της Σύμβασης ,
«Εάv τo Δικαστήριo κρίvει ότι υπήρξε παραβίαση της Σύμβασης ή τωv Πρωτoκόλλωv της,
και αv τo εσωτερικό δίκαιo τoυ Υψηλoύ Συμβαλλόμεvoυ Μέρoυς δεv επιτρέπει παρά μόνo
ατελή εξάλειψη τωv συvεπειώv της παραβίασης αυτής, τo Δικαστήριo χoρηγεί, εφόσov
είvαι αvαγκαίo, στov παθόvτα δίκαιη ικαvoπoίηση.»
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
5
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 2575
Α. Ζημία
25. Ο προσφεύγων ζητά 77.000 € για την υλική ζημία που ισχυρίζεται
ότι υπέστη. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο συνολικό ποσό των αξιώσεών
του σχετικά με τα συνταξιοδοτικά του δικαιώματα. Επίσης, ζητά 30.000 €
λόγω ηθικής βλάβης.
26. Η Κυβέρνηση καλεί το Δικαστήριο να απορρίψει το αίτημα για
υλική ζημία. Υποστηρίζει επίσης ότι το αιτούμενο ποσό λόγω ηθικής
βλάβης είναι υπέρμετρο και ότι η διαπίστωση της παραβίασης θα
αποτελούσε επαρκή δίκαιη ικανοποίηση. Σε κάθε περίπτωση, η Κυβέρνηση
καλεί το Δικαστήριο να μη επιδικάσει ποσό που να υπερβαίνει τις 4.000 €.
27. Το Δικαστήριο δεν θεωρεί ότι υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος ανάμεσα
στην διαπιστωθείσα παραβίαση και την επικαλούμενη υλική ζημία και
απορρίπτει το αίτημα αυτό. Αντίθετα, θεωρεί ότι συντρέχει λόγος να
επιδικαστεί στον προσφεύγοντα το ποσό των 4.000 € λόγω ηθικής βλάβης,
συν κάθε ποσό που μπορεί να οφείλεται ως φόρος.
Β. Έξοδα και δικαστική δαπάνη
28. Ο προσφεύγων δεν παρουσίασε κανένα αίτημα για έξοδα και
δικαστική δαπάνη. Επομένως, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχει λόγος
να του επιδικάσει ποσό για το λόγο αυτό.
Γ. Τόκοι υπερημερίας
29. Το Δικαστήριο κρίνει σωστό να υπολογίσει το ύψος των τόκων
υπερημερίας με βάση το επιτόκιο διευκολύνσεως οριακού δανεισμού της
Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας προσαυξημένου κατά τρεις ποσοστιαίες
μονάδες.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ, ΟΜΟΦΩΝΑ,
1. Κηρύσσει την προσφυγή παραδεκτή σχετικά με την αιτίαση ως προς
την υπερβολική διάρκεια της διαδικασίας και απαράδεκτη για τα περαιτέρω,
2. Αποφαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 §1 της Σύμβασης,
3. Αποφαίνεται
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
6
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 2575
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
7
α) ότι το καθ’ου η προσφυγή Κράτος πρέπει να καταβάλει στον
προσφεύγοντα, εντός τριών μηνών, 4.000 € (τέσσερις χιλιάδες ευρώ) λόγω
ηθικής βλάβης, συν κάθε ποσό που μπορεί να οφείλεται ως φόρος,
β) ότι από την παρέλευση της προθεσμίας αυτής και μέχρι την
καταβολή, το ποσό αυτό θα αυξάνεται με απλό τόκο με επιτόκιο ίσο προς
το ισχύον κατ’ αυτό το χρονικό διάστημα επιτόκιο διευκολύνσεως οριακού
δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, προσαυξημένου κατά
τρεις ποσοστιαίες μονάδες.
4. Απορρίπτει την αίτηση δίκαιης ικανοποίησης για τα περαιτέρω.
Συντάχτηκε στα γαλλικά, στην συνέχεια κοινοποιήθηκε εγγράφως στις 5
Απριλίου 2011, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 77 §§ 2 και 3 του Κανονισμού.
André Wampach Anatoly Kovler
Αναπληρωτής Γραμματέας Πρόεδρος
Ακριβής μετάφραση από το συνημμένο έγγραφο
Η μεταφράστρια
Μαρία Καραμπάτσα

(Προσφυγή αριθ. 45481/09)

EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/2899
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
1
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ
ΑΝΘΡΩΠΟΥ
ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ κατά ΕΛΛΑΔΑΣ
(Προσφυγή αριθ. 45481/09)
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ
17 Απριλίου 2012
Η παρούσα απόφαση είναι οριστική. Μπορεί να υποστεί τυπικές διορθώσεις.
Π.Ζ και Ε.Ζ.
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/2899
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
2
Στην υπόθεση κατά Ελλάδας,
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (πρώτο
τμήμα), συνεδριάζοντας σε Επιτροπή αποτελούμενη από τους:
Anatoly Kovler, πρόεδρο,
Λινό-Αλέξανδρο Σισιλιάνο,
Erik Møse, δικαστές,
και τον André Wampach, αναπληρωτή γραμματέα τμήματος.
Αφού διασκέφθηκε σε συμβούλιο στις 27 Μαρτίου 2012,
Εκδίδει την πιο κάτω απόφαση, η οποία ελήφθη την ημερομηνία
αυτή:
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Η υπόθεση έχει εισαχθεί με μία προσφυγή (αριθ. 45481/09)
στρεφόμενη κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας από δύο υπηκόους του
Κράτους αυτού, τις κυρίες («οι
προσφεύγουσες»), οι οποίες προσέφυγαν ενώπιον του Δικαστηρίου στις 28
Ιουλίου 2009 δυνάμει του άρθρου 34 της Σύμβασης για την προστασία των
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών («η
Σύμβαση»).
2. Η Ελληνική Κυβέρνηση («η Κυβέρνηση») εκπροσωπείται από
τους απεσταλμένους του αντιπροσώπου της, κύριο Ι. Μπακόπουλο και
κυρία Γ. Κοττά, δικαστικούς αντιπροσώπους του Νομικού Συμβουλίου του
Κράτους.
3. Στις 2 Δεκεμβρίου 2010, η προσφυγή κοινοποιήθηκε στην
Κυβέρνηση.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Π.Ζ και Ε.Ζ.
Π.Ζ και Ε.Ζ.
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/2899
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
3
ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
4. Οι προσφεύγουσες έχουν γεννηθεί το 1946 και το 1986
αντίστοιχα και κατοικούν στην Αθήνα.
5. Στις 22 Νοεμβρίου 1999, ο Α.Ζ., σύζυγος και πατέρας αντίστοιχα
των προσφευγουσών, κατέθεσε ενώπιον του διοικητικού πρωτοδικείου
Αθηνών αίτηση ακύρωσης της άρνησης του Ταμείου Συντάξεων του
προσωπικού του υπουργείου Οικονομικών να του χορηγήσει ένα
συμπλήρωμα σύνταξης.
6. Στις 28 Νοεμβρίου 2001, το διοικητικό πρωτοδικείο Αθηνών
έκανε δεκτή την αίτησή του και του επιδίκασε το αιτηθέν συμπλήρωμα
σύνταξης (απόφαση αριθ. 7749/2001).
7. Στις 23 Απριλίου 2012, το Ταμείο Συντάξεων του προσωπικού
του υπουργείου Οικονομικών άσκησε έφεση.
8. Στις 8 Δεκεμβρίου 2003, το διοικητικό εφετείο Αθηνών έκανε
δεκτή την έφεση, εξαφάνισε την απόφαση αριθ. 7749/2001 και απέρριψε
την αίτηση του Α.Ζ. (απόφαση αριθ. 5033/2003).
9. Στις 20 Σεπτεμβρίου 2004, ο Α.Ζ. άσκησε αίτηση αναίρεσης. Το
2005, ο Α.Ζ. απεβίωσε και οι προσφεύγουσες, ως κληρονόμοι του,
συνέχισαν τη διαδικασία ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.
10. Στις 16 Φεβρουαρίου 2009, το Συμβούλιο της Επικρατείας
απέρριψε την αίτηση (απόφαση αριθ. 528/2009). Από τον φάκελο
προκύπτει ότι η απόφαση αυτή καθαρογράφηκε και θεωρήθηκε στις 20
Μαρτίου 2009.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/2899
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
4
Ι. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6
§ 1 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ
11. Οι προσφεύγουσες υποστηρίζουν ότι η διάρκεια της διαδικασίας
παραγνώρισε την αρχή της «λογικής προθεσμίας» όπως αυτή προβλέπεται
στο άρθρο 6 § 1 της Σύμβασης, το οποίο έχει ως εξής:
«Παν πρόσωπον έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσίς του δικασθή (…)
εντός λογικής προθεσμίας υπό (…) δικαστηρίου (…), το οποίον θα
αποφασίση (…) επί των αμφισβητήσεων επί των δικαιωμάτων και
υποχρεώσεών του αστικής φύσεως (…)»
12. Η Κυβέρνηση δεν υπέβαλε παρατηρήσεις.
13. Η περίοδος που πρέπει να ληφθεί υπόψη άρχισε στις 22
Νοεμβρίου 1999, με την άσκηση της αίτησης ακύρωσης ενώπιον του
διοικητικού πρωτοδικείου Αθηνών από τον Α.Ζ., και περατώθηκε στις 20
Μαρτίου 1999 με την καθαρογραφή της απόφασης αριθ. 528/2009 του
Συμβουλίου της Επικρατείας. Διήρκεσε επομένως εννέα έτη και τέσσερις
μήνες περίπου για τρεις βαθμούς δικαιοδοσίας.
Α. Επί του παραδεκτού
14. Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η αιτίαση αυτή δεν είναι
προδήλως αβάσιμη με την έννοια του άρθρου 35 § 3(α) της Σύμβασης.
Σημειώνει επιπλέον ότι αυτή δεν προσκρούει σε κανέναν άλλο λόγο
απαραδέκτου. Πρέπει επομένως να κηρυχθεί παραδεκτή.
Β. Επί της ουσίας
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/2899
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
5
15. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο εύλογος χαρακτήρας της
διάρκειας μιας διαδικασίας εκτιμάται σύμφωνα με τις συνθήκες της
υπόθεσης και λαμβανομένων υπόψη των κριτηρίων που έχουν καθιερωθεί
από την νομολογία του, και ειδικότερα της πολυπλοκότητας της υπόθεσης,
της συμπεριφοράς των προσφευγουσών και εκείνης των αρμοδίων αρχών,
καθώς και του αντικειμένου της διαφοράς για τους ενδιαφερόμενους (βλέπε,
μεταξύ πολλών άλλων, Frydlender κατά Γαλλίας [GC], αριθ. 30979/96, §
43, CEDH 2000-VII).
16. Το Δικαστήριο έχει χειριστεί πολλές φορές υποθέσεις που
εγείρουν ζητήματα παρόμοια με εκείνα της προκείμενης υπόθεσης και έχει
διαπιστώσει την παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης (βλέπε την πιο
πάνω απόφαση Frydlender).
17. Λαμβανομένης υπόψη της νομολογίας του επί του ζητήματος
αυτού, το Δικαστήριο εκτιμά ότι, εν προκειμένω, η διάρκεια της επίδικης
διαδικασίας είναι υπερβολική και δεν ανταποκρίνεται στην απαίτηση της
«λογικής προθεσμίας».
Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1.
ΙΙ. ΕΠΙ ΤΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΩΝ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΩΝ
18. Επικαλούμενες το άρθρο 6 § 1 της Σύμβασης, οι προσφεύγουσες
παραπονούνται για την ερμηνεία του εσωτερικού δικαίου την οποία
εφάρμοσαν τα διοικητικά δικαστήρια. Επικαλούμενες τέλος το άρθρο 1 του
Πρωτοκόλλου αριθ.1, παραπονούνται για προσβολή του δικαιώματός τους
στο σεβασμό της περιουσίας τους.
19. Λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των στοιχείων που έχει στην
κατοχή του, το Δικαστήριο, στο μέτρο που είναι αρμόδιο να εξετάσει τους
διατυπωθέντες ισχυρισμούς, δε διέκρινε καμία ένδειξη παραβίασης των
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/2899
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
6
δικαιωμάτων και ελευθεριών που εγγυάται η Σύμβαση ή τα Πρωτόκολλα
αυτής.
20. Έπεται ότι αυτό το τμήμα της προσφυγής είναι προδήλως
αβάσιμο και πρέπει να απορριφθεί κατ’εφαρμογή του άρθρου 35 §§ 3 και 4
της Σύμβασης.
ΙΙΙ. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 41 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
21. Σύμφωνα με το άρθρο 41 της Σύμβασης,
«Εάν το Δικαστήριο κρίνει ότι υπήρξε παραβίαση της Σύμβασης
ή των Πρωτοκόλλων της και εάν το εσωτερικό δίκαιο του Υψηλού
Συμβαλλομένου Μέρους επιτρέπει την ατελή μόνον επανόρθωση
των συνεπειών της παραβίασης αυτής, το Δικαστήριο επιδικάζει
στον ζημιωθέντα διάδικο, εφόσον συντρέχει λόγος, μία δίκαιη
ικανοποίηση.»
Α. Ζημία
22. Οι προσφεύγουσες αξιώνουν 25.060 ευρώ για την υλική ζημία
την οποία υποστηρίζουν ότι υπέστησαν λόγω της απόρριψης της αίτησής
τους. Αξιώνουν επιπλέον 15.000 ευρώ για ηθική βλάβη.
23. Η Κυβέρνηση αντικρούει αυτές τις αξιώσεις. Εναλλακτικά,
σημειώνει ότι το επιδικαστέο για ηθική βλάβη ποσό δεν μπορεί να υπερβεί
τα 4.000 ευρώ.
24. Το Δικαστήριο δε διακρίνει την ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας
μεταξύ της διαπιστωθείσας παραβίασης και της επικαλούμενης υλικής
ζημίας και απορρίπτει αυτό το αίτημα. Απεναντίας, εκτιμά ότι συντρέχει
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/2899
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
7
λόγος να επιδικάσει από κοινού στις προσφεύγουσες 5.000 ευρώ για ηθική
βλάβη, πλέον οποιουδήποτε ποσού μπορεί να οφείλεται ως φόρος.
Β. Έξοδα και δικαστική δαπάνη
25. Οι προσφεύγουσες δεν προέβαλαν κανένα αίτημα για έξοδα και
δικαστική δαπάνη. Συνεπώς, το Δικαστήριο εκτιμά ότι δε συντρέχει λόγος
να τους επιδικαστεί κάποιο ποσό για την αιτία αυτή.
Γ. Τόκοι υπερημερίας
26. Το Δικαστήριο κρίνει προσήκον να βασίσει το επιτόκιο των
τόκων υπερημερίας στο επιτόκιο δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
Τράπεζας προσαυξημένο κατά τρεις εκατοστιαίες μονάδες.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ, ΟΜΟΦΩΝΑ,
1. Κηρύσσει την προσφυγή παραδεκτή ως προς την αιτίαση την
ελκόμενη από την υπερβολική διάρκεια της διαδικασίας και
απαράδεκτη κατά τα λοιπά.
2. Αποφαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της
Σύμβασης.
3. Αποφαίνεται
α) ότι το εναγόμενο Κράτος οφείλει να καταβάλει από κοινού στις
προσφεύγουσες, εντός τριών μηνών, 5.000 (πέντε χιλιάδες) ευρώ,
πλέον οποιουδήποτε ποσού μπορεί να οφείλεται ως φόρος, για ηθική
βλάβη,
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/2899
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
8
β) ότι, από τη λήξη της προθεσμίας αυτής και μέχρι την καταβολή,
το ποσό αυτό θα προσαυξηθεί με τόκους υπολογιζόμενους με
επιτόκιο ίσο με το επιτόκιο δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
Τράπεζας, το οποίο θα ισχύει κατά την εν λόγω περίοδο,
προσαυξημένο κατά τρεις εκατοστιαίες μονάδες.
4. Απορρίπτει το αίτημα δίκαιης ικανοποίησης κατά τα λοιπά.
Συντάχθηκε στη γαλλική γλώσσα και στη συνέχεια κοινοποιήθηκε
εγγράφως στις 17 Απριλίου 2012, κατ’εφαρμογή του άρθρου 77 §§ 2 και 3
του κανονισμού.
(υπογραφή) (υπογραφή)
André Wampach Anatoly Kovler
Αναπληρωτής Γραμματέας Πρόεδρος
Ακριβής μετάφραση του συνημμένου
εγγράφου από τα γαλλικά.
Αθήνα, 26 Απριλίου 2012.
Ο μεταφραστής
Αλέξανδρος Πετρουτσόπουλος

(Προσφυγή αριθ. 6667/09)

EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/6708
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΙ κατά ΕΛΛΑΔΑΣ
(Προσφυγή αριθ. 6667/09)
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ
18 Οκτωβρίου 2011
Η παρούσα απόφαση είναι οριστική αλλά μπορεί να υποστεί τυπικές
διορθώσεις
1
Σ.Τ.
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/6708
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
Στην υπόθεση και λοιποί κατά Ελλάδας,
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (πρώτο
τμήμα), συνεδριάζοντας σε επιτροπή με την εξής σύνθεση:
Anatoly Kovler, πρόεδρος,
Λινός-Αλέξανδρος Σισιλιάνος,
Erik Møse, δικαστές,
και André Wampach, αναπληρωτής γραμματέας τμήματος.
Αφού διασκέφθηκε σε συμβούλιο στις 27 Σεπτεμβρίου 2011,
Εκδίδει την πιο κάτω απόφαση, η οποία ελήφθη την ημερομηνία
αυτή.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Η υπόθεση εισήχθη με μία προσφυγή (αριθ. 6677/09) στρεφόμενη
κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας, την οποία κατέθεσαν ενώπιον του
Δικαστηρίου στις 13 Ιανουαρίου 2009, σύμφωνα με το άρθρο 34 της
Σύμβασης για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των
Θεμελιωδών Ελευθεριών («η Σύμβαση»), έξι Έλληνες υπήκοοι τα ονόματα
των οποίων εκτίθενται στο παράρτημα.
2. Οι προσφεύγοντες εκπροσωπήθηκαν από τον κύριο Α.
Παπακωνσταντίνου, δικηγόρο Αθηνών. Η ελληνική κυβέρνηση («η
Κυβέρνηση») εκπροσωπήθηκε από τους εκπροσώπους του αντιπροσώπου
της, κυρία Κ. Παρασκευοπούλου, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του
Κράτους, και κύριο Ι. Μπακόπουλο, δικαστικό αντιπρόσωπο του Νομικού
Συμβουλίου του Κράτους.
3. Στις 2 Σεπτεμβρίου 2010, ο πρόεδρος του πρώτου τμήματος
αποφάσισε να κοινοποιήσει την προσφυγή στην Κυβέρνηση. Σύμφωνα με
το Πρωτόκολλο αριθ.14, η προσφυγή ανατέθηκε σε μία Επιτροπή
αποτελούμενη από τρεις δικαστές.
2
Σ.Τ.
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/6708
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ι. ΟΙ ΠΕΡΙΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
4. Οι έξι προσφεύγοντες έχουν γεννηθεί στις ημερομηνίες που
εκτίθενται στο παράρτημα.
5. Οι προσφεύγοντες είναι συγκύριοι ενός οικοπέδου στην περιοχή
του Βόλου. Στις 26 Αυγούστου 1986, κηρύχθηκε αναγκαστική
απαλλοτρίωση επί της ιδιοκτησίας τους σύμφωνα με το προεδρικό διάταγμα
719/1986. Κατόπιν, την 1η Αυγούστου 2002, οι προσφεύγοντες κατέθεσαν
αίτηση στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων
ζητώντας την ανάκληση της δέσμευσης της ιδιοκτησίας τους καθώς η
διαδικασία απαλλοτρίωσης δεν είχε ολοκληρωθεί και ουδεμία αποζημίωση
τους είχε επιδικασθεί.
6. Στις 18 Νοεμβρίου 2002, οι προσφεύγοντες άσκησαν προσφυγή
κατά των ελληνικών αρχών ενώπιον του διοικητικού πρωτοδικείου Βόλου
αναφορικά με τη σιωπηρή άρνηση των αρχών να ανακαλέσουν την
απαλλοτρίωση της ιδιοκτησίας τους.
7. Στις 7 Ιουλίου 2005, εκδόθηκε προδικαστική απόφαση με την
οποία ζητείτο από τις αρχές να υποβάλουν συμπληρωματικές αποδείξεις
εντός είκοσι ημερών (απόφαση αριθ. 241/2005). Στις 13 Ιουλίου 2006, οι
προσφεύγοντες κατέθεσαν αίτηση προτίμησης ενώπιον του διοικητικού
πρωτοδικείου Βόλου.
8. Η συζήτηση έλαβε χώρα στις 5 Μαρτίου 2009.
9. Με απόφαση της 25ης Ιουνίου 2009, το διοικητικό πρωτοδικείο
Βόλου έκανε δεκτή την προσφυγή των προσφευγόντων (απόφαση αριθ.
144/2009).
3
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/6708
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
10. Στις 22 Ιανουαρίου 2010, η Κυβέρνηση κατέθεσε αίτηση
αναίρεσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας κατά της
προαναφερόμενης απόφασης (αίτηση αναίρεσης αριθ. 1099/10). Από τον
φάκελο προκύπτει ότι η διαδικασία εκκρεμεί ακόμη.
ΙΙ. ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ
11. Οι ακόλουθες διατάξεις του Εισαγωγικού Νόμου του αστικού
κώδικα (Νόμος αριθ. 2783/41) έχουν εν προκειμένω εφαρμογή:
Άρθρο 104
«Ένεκα πράξεων ή παραλείψεων των οργάνων του δημοσίου
αναγομένων σε έννομες σχέσεις του ιδιωτικού δικαίου ή περί της
ιδιωτικής αυτού περιουσίας, το δημόσιον ευθύνεται κατά τις επί
νομικών προσώπων διατάξεις του Αστικού Κώδικα.»
Άρθρο 105
«Ένεκα παρανόμων πράξεων ή παραλείψεων των οργάνων του
δημοσίου κατά την ενάσκηση της σε αυτούς ανατεθειμένης
δημοσίας εξουσίας, το δημόσιον ενέχεται εις αποζημίωση, εκτός αν
η πράξη ή η παράλειψη εγένετο κατά παράβαση διατάξεως κειμένης
χάριν του γενικού συμφέροντος. Μετά του δημοσίου ενέχεται εις
ολόκληρο και το υπαίτιο πρόσωπον, επιφυλασσομένων των περί
ευθύνης υπουργών ειδικών διατάξεων.»
12. Οι διατάξεις αυτές καθιερώνουν την έννοια της ειδικής
αδικοπραξίας δημοσίου δικαίου, θεσπίζοντας μία εξωσυμβατική ευθύνη του
Δημοσίου. Αυτή η ευθύνη είναι αποτέλεσμα παρανόμων πράξεων ή
παραλείψεων. Οι συγκεκριμένες πράξεις μπορούν να είναι, όχι μόνον
4
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/6708
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
νομικές, αλλά και υλικές πράξεις της διοίκησης, συμπεριλαμβανομένων και
των καταρχήν μη εκτελεστών πράξεων (Κυριακόπουλος, Σχόλια του
Αστικού Κώδικα, άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα,
αριθ. 23 – Φίλιος, Δίκαιο των συμβάσεων, ειδικό μέρος, τόμος 6, ποινική
ευθύνη, 1977, παρ. 48 Β 112 – Ε. Σπηλιωτόπουλος, Διοικητικό Δίκαιο, τρίτη
έκδοση, παρ. 217 – απόφαση αριθ. 535/1971 του Αρείου Πάγου, Νομικό
Βήμα, 19ο έτος, σελ. 1414, απόφαση αριθ. 492/1967 του Αρείου Πάγου,
Νομικό Βήμα, 16ο έτος, σελ. 75). Το παραδεκτό της αγωγής αποζημίωσης
υπόκειται σε μία προϋπόθεση: τον παράνομο χαρακτήρα της πράξης ή της
παράλειψης.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
Ι. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6 § 1
ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
13. Οι προσφεύγοντες παραπονέθηκαν ότι η διάρκεια της
διαδικασίας παραβίασε την απαίτηση περί «λογικής προθεσμίας», την οποία
προβλέπει το άρθρο 6 § 1 της Σύμβασης, το οποίο έχει ως εξής:
«1. Παν πρόσωπον έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσίς του δικασθή
(…) εντός λογικής προθεσμίας υπό (…) δικαστηρίου (…), το οποίον
θα αποφασίση (…) επί των αμφισβητήσεων επί των δικαιωμάτων
και υποχρεώσεών του αστικής φύσεως (…)»
14. Η Κυβέρνηση αντέκρουσε αυτό το επιχείρημα.
15. Η περίοδος που πρέπει να ληφθεί υπόψη άρχισε στις 18
Νοεμβρίου 2002 με την κατάθεση της προσφυγής από τους προσφεύγοντες
ενώπιον του διοικητικού πρωτοδικείου Βόλου, και δεν έχει περατωθεί
ακόμα καθώς, σύμφωνα με τον φάκελο της υπόθεσης, η διαδικασία
εκκρεμεί ακόμη ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας. Έχει ως εκ
5
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/6708
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
τούτου διαρκέσει, έως σήμερα, περισσότερα από οκτώ έτη και [οκτώ μήνες]
για δύο βαθμούς δικαιοδοσίας.
A. Επί του παραδεκτού
16. Το Δικαστήριο σημειώνει ότι αυτή η αιτίαση δεν είναι προδήλως
αβάσιμη με την έννοια του άρθρου 35 § 3 (α) της Σύμβασης. Σημειώνει
επιπλέον ότι αυτή δεν προσκρούει σε κανέναν άλλο λόγο απαραδέκτου.
Πρέπει επομένως να κηρυχθεί παραδεκτή.
Β. Επί της ουσίας
17. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο εύλογος χαρακτήρας της
διάρκειας μίας διαδικασίας εκτιμάται σύμφωνα με τις συνθήκες της
υπόθεσης και λαμβανομένων υπόψη των ακόλουθων κριτηρίων: της
πολυπλοκότητας της υπόθεσης, της συμπεριφοράς των προσφευγόντων και
εκείνης των αρμοδίων αρχών, καθώς και του αντικειμένου της διαφοράς για
τους προσφεύγοντες (βλέπε, μεταξύ πολλών άλλων, Frydlender κατά
Γαλλίας [GC], αριθ. 30979/96, § 43, ECHR 2000-VII).
18. Το Δικαστήριο έχει πολλές φορές διαπιστώσει παραβιάσεις του
άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης σε υποθέσεις που εγείρουν ζητήματα παρόμοια
με εκείνα της προκείμενης υπόθεσης (βλέπε πιο πάνω αναφερόμενη
υπόθεση Frydlender).
19. Αφού εξέτασε όλα τα στοιχεία που του υποβλήθηκαν, το
Δικαστήριο θεωρεί ότι η Κυβέρνηση δεν εξέθεσε κανένα γεγονός ή
επιχείρημα που να μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικό συμπέρασμα στην
παρούσα περίπτωση. Λαμβάνοντας υπόψη τη νομολογία του επί του
ζητήματος αυτού, το Δικαστήριο εκτιμά ότι εν προκειμένω η διάρκεια της
επίδικης διαδικασίας ήταν υπερβολική και δε συνάδει με την απαίτηση της
«λογικής προθεσμίας».
Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1.
6
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/6708
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
ΙΙ. ΑΛΛΗ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
20. Οι προσφεύγοντες ομοίως παραπονέθηκαν ότι παραβιάστηκε το
δικαίωμα ιδιοκτησίας τους, το οποίο προβλέπει το άρθρο 1 του
Πρωτοκόλλου αριθ.1, καθώς παρά την παρέλευση μεγάλου χρονικού
διαστήματος από την κήρυξη της απαλλοτρίωσης επί της ιδιοκτησίας τους,
ουδεμία αποζημίωση τους επιδικάστηκε για τη δέσμευση αυτής.
21. Το Δικαστήριο παρατηρεί ότι οι προσφεύγοντες θα μπορούσαν
να έχουν ασκήσει αγωγή αποζημίωσης κατά του Δημοσίου στη βάση των
άρθρων 104 και 105 του Εισαγωγικού Νόμου του αστικού κώδικα,
ζητώντας αποζημίωση για απώλεια εισοδήματος λόγω της δέσμευσης της
ιδιοκτησίας τους και της έλλειψης σεβασμού αυτής (βλέπε Ρουσσάκης και
λοιποί κατά Ελλάδας (dec.), αριθ. 15945/02, 8 Ιανουαρίου 2004 και Αμαλία
Α.Ε. & Κουλουβάτος Α.Ε. κατά Ελλάδας (dec.), αριθ. 20363/02, 28
Οκτωβρίου 2004). Ως προς τούτο, το Δικαστήριο παρατηρεί ότι οι
προσφεύγοντες δεν προέβαλαν κανένα επιχείρημα σχετικά με τη
διαθεσιμότητα αυτού του ένδικου μέσου.
22. Ως εκ τούτου, λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, η αιτίαση
αυτή πρέπει να απορριφθεί σύμφωνα με το άρθρο 35 §§ 1 και 4 της
Σύμβασης λόγω μη εξάντλησης των εθνικών ενδίκων μέσων.
ΙΙΙ. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 41 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
23. Σύμφωνα με το άρθρο 41 της Σύμβασης,
«Εάν το Δικαστήριο κρίνει ότι υπήρξε παραβίαση της Σύμβασης
ή των Πρωτοκόλλων της και εάν το εσωτερικό δίκαιο του Υψηλού
Συμβαλλομένου Μέρους επιτρέπει την ατελή μόνον επανόρθωση
7
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/6708
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
των συνεπειών της παραβίασης αυτής, το Δικαστήριο επιδικάζει
στον ζημιωθέντα διάδικο, εφόσον συντρέχει λόγος, μία δίκαιη
ικανοποίηση.»
Α. Ζημία
24. Για υλική ζημία, οι προσφεύγοντες αξίωσαν (α) 1.010.000 ευρώ
από κοινού για τη ζημία την οποία υποστηρίζουν ότι υπέστησαν λόγω της
αποστέρησης της περιουσίας τους για είκοσι πέντε έτη χωρίς αποζημίωση
και (β) 4.920 ευρώ από κοινού για τα έξοδα σύνταξης έκθεσης από μία
εταιρία εκτίμησης ακινήτων για την εκτίμηση της αξίας του οικοπέδου
τους. Περαιτέρω, αξίωσαν 45.000 ευρώ έκαστος για ηθική βλάβη.
25. Η Κυβέρνηση αμφισβήτησε τις αξιώσεις των προσφευγόντων
για υλική ζημία. Τόνισε ότι αυτές οι αξιώσεις, στο μέτρο που σχετίζονταν
με μία παραβίαση δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, δεν άπτονταν της εξέτασης της
υπόθεσης από το Δικαστήριο σύμφωνα με το άρθρο 41 της Σύμβασης και
θα έπρεπε να απορριφθούν. Επιπλέον, όσον αφορά τις αξιώσεις των
προσφευγόντων για ηθική βλάβη, θεώρησε το αιτούμενο ποσό υπερβολικό
και υποστήριξε ότι αν το Δικαστήριο έκρινε ότι θα έπρεπε να επιδικαστεί
κάποιο ποσό για την αιτία αυτή, ένα ποσό 6.000 ευρώ σε έκαστο εκ των
προσφευγόντων θα ήταν επαρκές και εύλογο.
26. Το Δικαστήριο δε διαπιστώνει την ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας
μεταξύ της διαπιστωθείσας παραβίασης και της επικαλούμενης υλικής
ζημίας. Απορρίπτει ως εκ τούτου τις σχετικές αξιώσεις. Αντιθέτως,
αποφαινόμενο κατά δίκαιη κρίση και λαμβάνοντας υπόψη όλες τις
περιστάσεις της υπόθεσης, επιδικάζει από κοινού στους τρεις πρώτους
προσφεύγοντες 7.000 ευρώ και, επιπλέον, 7.000 ευρώ σε έκαστο εκ των
λοιπών προσφευγόντων για ηθική βλάβη, πλέον οποιουδήποτε φόρου
μπορεί να επιβληθεί επί του ποσού αυτού.
8
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/6708
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
Β. Έξοδα και δικαστική δαπάνη
27. Οι προσφεύγοντες αξίωσαν 2.214 ευρώ από κοινού για τα έξοδα
και τη δικαστική δαπάνη στα οποία υποβλήθηκαν ενώπιον του
Δικαστηρίου. Προσκομίζουν τιμολόγιο για το ποσό αυτό.
28. Η Κυβέρνηση αμφισβήτησε αυτή την αξίωση και υποστήριξε ότι
το αιτούμενο ποσό δεν ήταν εύλογο.
29. Λαμβανομένων υπόψη των εγγράφων που έχει στη διάθεσή του
και της νομολογίας του, το Δικαστήριο κρίνει εύλογο να επιδικάσει από
κοινού στους προσφεύγοντες το ποσό των 1.500 ευρώ, πλέον οποιουδήποτε
φόρου μπορεί να επιβληθεί στους προσφεύγοντες επί του ποσού αυτού.
Γ. Τόκοι υπερημερίας
30. Το Δικαστήριο κρίνει προσήκον να βασίσει το επιτόκιο των
τόκων υπερημερίας στο επιτόκιο δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
Τράπεζας προσαυξημένο κατά τρεις εκατοστιαίες μονάδες.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ, ΟΜΟΦΩΝΑ,
1. Κηρύσσει την προσφυγή παραδεκτή ως προς την αιτίαση την
ελκόμενη από την υπερβολική διάρκεια της διαδικασίας και
απαράδεκτη κατά τα λοιπά.
2. Αποφαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της
Σύμβασης.
3. Αποφαίνεται
9
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/6708
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
α) ότι το εναγόμενο Κράτος οφείλει να καταβάλει στους
προσφεύγοντες, μέσα σε τρεις μήνες, τα ακόλουθα ποσά:
(i) από κοινού στους τρεις πρώτους προσφεύγοντες, Σ
Τ, Χ Τ και Α
Τ􀀠􀀠, 7.000 ( επτά χιλιάδες) ευρώ, πλέον οποιουδήποτε
φόρου μπορεί να επιβληθεί επί του ποσού αυτού, για ηθική
βλάβη,
(ii) στους υπόλοιπους τρεις προσφεύγοντες, Μ
Ν􀀠, Α􀀠 Τ􀀠 και Ι􀀠 Τ,
7.000 (επτά χιλιάδες) ευρώ σε έκαστο εξ αυτών, πλέον
οποιουδήποτε φόρου μπορεί να επιβληθεί επί του ποσού
αυτού, για ηθική βλάβη,
(iii) 1.500 (χίλια πεντακόσια) ευρώ από κοινού στους
προσφεύγοντες, πλέον οποιουδήποτε φόρου μπορεί να
επιβληθεί επί του ποσού αυτού, για έξοδα και δικαστική
δαπάνη,
β) ότι, από τη λήξη της προαναφερόμενης τρίμηνης προθεσμίας και
μέχρι την καταβολή, τα ποσά αυτά θα προσαυξηθούν με απλούς
τόκους υπολογιζόμενους με επιτόκιο ίσο με το επιτόκιο δανεισμού
της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το οποίο θα ισχύει κατά την
εν λόγω περίοδο, προσαυξημένο κατά τρεις εκατοστιαίες μονάδες.
4. Απορρίπτει το αίτημα δίκαιης ικανοποίησης κατά τα λοιπά.
Συντάχθηκε στη αγγλική γλώσσα και στη συνέχεια κοινοποιήθηκε
εγγράφως στις 18 Οκτωβρίου 2011 κατ’εφαρμογή του άρθρου 77 §§ 2 και 3
του κανονισμού.
10
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/6708
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
11
(υπογραφή) (υπογραφή)
André Wampach Anatoly Kovler
Αναπληρωτής Γραμματέας Πρόεδρος
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Ακριβής μετάφραση του συνημμένου
εγγράφου από τα γαλλικά.
Αθήνα, 14 Νοεμβρίου 2011.
Ο μεταφραστής
Αλέξανδρος Πετρουτσόπουλος
Σ.Τ. κ.λ.π.

(Προσφυγή υπ’αρ. 53311/08)

ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6602
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ
ΑΝΘΡΩΠΟΥ
ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ
Υπόθεση κατά Ελλάδας
(Προσφυγή υπ’αρ. 53311/08)
Απόφαση
Στρασβούργο, 16 Σεπτεμβρίου 2010
Η απόφαση αυτή θα γίνει οριστική υπό τους όρους που ορίζονται στο άρθρο
44 § 2 της Σύμβασης. Μπορεί να επέλθουν μερικές αλλαγές στην μορφή.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
1
Π.Π.
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6602
Στην υπόθεση κατά Ελλάδας,
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Πρώτο
τμήμα) αφού διασκέφθηκε σε Συμβούλιο που αποτελούσαν οι κάτωθι :
Nina Vajic, Πρόεδρος
Χρήστος Ροζάκης,
Khanlar Hajiyev,
Dean Spielmann,
Sverre Erik Jebens,
Giorgio Malinverni,
Γεώργιο Νικολάου, δικαστές,
Και Søren Nielsen, Γραμματέα Τμήματος,
Αφού διασκέφθηκε σε Συμβούλιο, στις 26 Αυγούστου 2010,
Εξέδωσε την παρούσα απόφαση, που υιοθετήθηκε την ημερομηνία αυτή:
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Η υπόθεση προέκυψε μετά από προσφυγή (αρ. 53311/08) κατά της
Ελληνικής Δημοκρατίας που κατέθεσε η Ελληνίδα υπήκοος, κα
(« η προσφεύγουσα»), η οποία προσέφυγε στο Δικαστήριο
στις 4 Νοεμβρίου 2008, σύμφωνα με το άρθρο 34 της Σύμβασης
Προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών
Ελευθεριών («Η Σύμβαση»).
2. Η προσφεύγουσα εκπροσωπείται από τον κο Λ.Πανούση και την κα
Α.Πανούση, Δικηγόρους Αθηνών. Η Ελληνική Κυβέρνηση («η
Κυβέρνηση») εκπροσωπείται από τους αντιπροσώπους του Οργάνου της,
τον κο Σ.Σπυρόπουλο, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
3. Στις 3 Σεπτεμβρίου 2009, η Πρόεδρος του Πρώτου Τμήματος
αποφάσισε να κοινοποιήσει την αιτίαση σχετικά με την διάρκεια της
διαδικασίας στην Κυβέρνηση. Σύμφωνα με το άρθρο 29 § 1 της Σύμβασης,
αποφασίστηκε επίσης ότι το Τμήμα θα αποφανθεί συγχρόνως επί του
παραδεκτού και επί της ουσίας.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
2
Π.Π.
Π.Π.
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6602
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
4. Η προσφεύγουσα γεννήθηκε το 1951 στην Αθήνα.
5. Στις 16 Ιουνίου 1992 προσέφυγε στο Διοικητικό Πρωτοδικείο
Αθηνών με αγωγή αποζημίωσης κατά του Λαϊκού Νοσοκομείου Αθηνών
στο οποίο ήταν υπάλληλος ως καθαρίστρια. Διεκδικούσε το ποσό των
10.313 € περίπου για μισθούς.
6. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1995, το Πρωτοδικείο κήρυξε ένα μέρος της
αγωγής απαράδεκτο και διέταξε την διεξαγωγή αποδείξεων για το υπόλοιπο
(απόφαση αρ. 14657/1995).
7. Στις 30 Ιουνίου 1997, το Πρωτοδικείο απέρριψε το υπόλοιπο μέρος
της αγωγής (απόφαση αρ. 9285/1997). Η απόφαση αυτή κοινοποιήθηκε
στην προσφεύγουσα στις 10 Φεβρουαρίου 1998.
8. Στις 3 Μαρτίου 1998, η προσφεύγουσα άσκησε έφεση.
9. Στις 27 Ιουνίου 2002, το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών, απέρριψε την
έφεση.
10. Στις 24 Οκτωβρίου 2003, η προσφεύγουσα άσκησε αναίρεση.
11. Στις 21 Ιανουαρίου 2008, το Συμβούλιο της Επικρατείας απέρριψε
την αναίρεση ως αβάσιμη (απόφαση αρ. 234/2008). Η απόφαση αυτή
καθαρογράφηκε και επικυρώθηκε σύμφωνα με το πρωτότυπο στις 8 Μαΐου
2008.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
Ι. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ
6 §1 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
3
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6602
12. Η προσφεύγουσα παραπονείται για την διάρκεια της επίδικης
διαδικασίας. Επικαλείται το άρθρο 6 §1 της Σύμβασης, του οποίου τα
κρίσιμα μέρη αναφέρουν τα εξής :
«Παv πρόσωπov έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσίς τoυ δικασθή δικαίως, …και εvτός λoγικής
πρoθεσμίας υπό δικαστηρίoυ, … τo oπoίov θα απoφασίση επί τωv αμφισβητήσεωv επί τωv
δικαιωμάτωv και υπoχρεώσεώv τoυ αστικής φύσεως….»
Α. Επί του παραδεκτού
13. Η Κυβέρνηση σημειώνει ότι δεν ήταν απαραίτητο για την
προσφεύγουσα να λάβει γνώση του περιεχομένου της απόφασης υπ’αρ.
234/2008 για να διατυπώσει την αιτίασή της σχετικά με την διάρκεια της
διαδικασίας. Επικαλείται ότι η προσφεύγουσα δεν έπρεπε να περιμένει την
καθαρογραφή της απόφασης αρ. 234/2008, αλλά ότι έπρεπε να προσφύγει
στο Δικαστήριο εντός προθεσμίας έξι μηνών από την 21η Ιανουαρίου,
ημερομηνία δημοσίευσης της οριστικής εθνικής απόφασης. Θεωρεί λοιπόν
ότι η αιτίαση αυτή είναι εκπρόθεσμη.
14. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με πάγια νομολογία του,
όταν δεν προβλέπεται επίδοση από το εθνικό δίκαιο, όπως στην υπό κρίση
υπόθεση, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ημερομηνία από την οποία τα μέρη
μπορούν να λάβουν πραγματικά γνώση του περιεχομένου της οριστικής
εθνικής υπόθεσης (βλ. μεταξύ άλλων Παπαχελάς κ.Ελλάδας [GC], αρ.
31423/96, § 30, CEDH 1999-II).
15. Στην υπό κρίση υπόθεση, σημειώνει ότι η απόφαση αρ. 234/2008
του Συμβουλίου της Επικρατείας, εθνική απόφαση οριστική υπό την έννοια
του άρθρου 35 §1 της Σύμβασης, καθαρογράφηκε και επικυρώθηκε στις 8
Μαΐου, ημερομηνία από την οποία η προσφεύγουσα μπορούσε να λάβει
αντίγραφο. Συνεπάγεται ότι η προσφυγή, που ασκήθηκε στις 4 Νοεμβρίου
2008, δεν είναι εκπρόθεσμη. Επομένως, η ένσταση της Κυβέρνησης πρέπει
να απορριφθεί.
16. Το Δικαστήριο διαπιστώνει επίσης ότι η αιτίαση αυτή δεν είναι
προδήλως αβάσιμη υπό την έννοια του άρθρου 35 §3 της Σύμβασης. Το
Δικαστήριο σημειώνει επίσης ότι δεν αντίκειται σε κανένα άλλο λόγο
απαραδέκτου. Θα πρέπει λοιπόν να κηρυχθεί παραδεκτή.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
4
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6602
Β. Επί της ουσίας
1. Περίοδος που πρέπει να ληφθεί υπόψη
17. Η περίοδος που πρέπει να ληφθεί υπόψη αρχίζει στις 16 Ιουνίου
1992, με την προσφυγή στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών και τελειώνει
στις 8 Μαΐου 2008, με την καθαρογραφή της απόφασης υπ’αρ. 234/2008
του Συμβουλίου της Επικρατείας. Διήρκεσε λοιπόν πάνω από δεκαπέντε έτη
και δέκα μήνες για τρεις βαθμούς δικαιοδοσίας.
2. Εύλογος χαρακτήρας της διαδικασίας
18. Η Κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η επίδικη διαδικασία διεξήχθη με
ταχύτητα και επομένως, δεν επιδέχεται κριτική.
19. Η προσφεύγουσα αντικρούει την θέση αυτή και υποστηρίζει ότι η
διάρκεια εκδίκασης της υπόθεσής της ήταν υπερβολική.
20. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο εύλογος χαρακτήρας της διάρκειας
μιας διαδικασίας κρίνεται σύμφωνα με τις περιστάσεις της υπόθεσης και τα
κριτήρια που καθιέρωσε η Νομολογία του, ιδιαίτερα την δυσκολία της
υπόθεσης, την συμπεριφορά της προσφεύγουσας και αυτή των αρμόδιων
αρχών καθώς και τη σημασία της διαφοράς για τους ενδιαφερόμενους (βλ.
μεταξύ πολλών άλλων, Frydlender κατά Γαλλίας [GC], αρ. 30979/96, §43,
CEDH 2000-VII). Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι επιβάλλεται μια ιδιαίτερη
επιμέλεια για τις εργατικές διαφορές (Ruotolo κατά Ιταλίας, 27
Φεβρουαρίου 1992, § 17, σειρά Α αρ. 230-D).
21. Το Δικαστήριο χειρίστηκε πολλές φορές υποθέσεις που εγείρουν
ζητήματα παρόμοια με αυτό της υπό κρίση υπόθεσης και διαπίστωσε την
παραβίαση του άρθρου 6 §1 της Σύμβασης (βλ. προαναφερθείσα
Frydlender).
22. Αφού εξέτασε όλα τα στοιχεία που του υποβλήθηκαν, το
Δικαστήριο θεωρεί ότι η Κυβέρνηση δεν υπέβαλλε κανένα περιστατικό ή
επιχείρημα που να μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικό συμπέρασμα στην
παρούσα υπόθεση. Λαμβάνοντας υπόψη την Νομολογία του επί του
θέματος, το Δικαστήριο κρίνει ότι στην υπό κρίση υπόθεση, η διάρκεια της
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
5
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6602
επίδικης διαδικασίας είναι υπερβολική και δεν ανταποκρίνεται στην
απαίτηση για «εύλογη προθεσμία».
23. Επομένως, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 §1 όσον αφορά την
διάρκεια της διαδικασίας.
ΙΙ. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΕΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΙΣ
24. Η προσφεύγουσα επικαλείται τα άρθρα 6 §1 και 13 της Σύμβασης
και παραπονείται για την διάρκεια της διαδικασίας. Υποστηρίζει ότι τα
Ελληνικά Δικαστήρια διαπράξανε νομικά και πραγματικά σφάλματα που
ευνοήσανε την αντίδικη πλευρά. Τέλος, η προσφεύγουσα επικαλείται το
άρθρο 1 του 1ου Πρωτοκόλλου και παραπονείται για προσβολή του
δικαιώματός της στον σεβασμό της περιουσίας της. Υποστηρίζει ότι
παράνομα έχασε το δικαίωμά της να αποκτήσει το ποσό που διεκδικούσε ως
αποζημίωση.
Ως προς το παραδεκτό
25. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι σύμφωνα με το άρθρο 19 της
Σύμβασης, έχει ως καθήκον να διασφαλίζει τις υποχρεώσεις που απορρέουν
από την Σύμβαση για τα Συμβαλλόμενα Μέρη. Ειδικότερα δεν είναι της
αρμοδιότητας του Δικαστηρίου να κρίνει τα υποτιθέμενα νομικά ή
πραγματικά σφάλματα που έχει διαπράξει ένα Εθνικό Δικαστήριο, εκτός αν
και στο μέτρο που μπορεί να έχουν προσβάλει τα δικαιώματα και τις
ελευθερίες που κατοχυρώνονται από την Σύμβαση (βλ. ιδίως, Garcia Ruiz
κατά Ισπανίας [GC], αρ. 30544/96, § 28, CEDH 1999-I). Το Δικαστήριο δεν
μπορεί να κρίνει το ίδιο τα πραγματικά στοιχεία που οδήγησαν ένα Εθνικό
Δικαστήριο να υιοθετήσει μια απόφαση έναντι μιας άλλης, διαφορετικά θα
αναγορευόταν σε Δικαστή τετάρτου βαθμού δικαιοδοσίας και θα παρέβαινε
τα όρια της αποστολής του (βλ. mutatis mutandis, Kemmache κατά Γαλλίας
(αρ. 3), 24 Νοεμβρίου 1994, § 44, σειρά Α αρ. 296-C). Το Δικαστήριο έχει
ως μόνο καθήκον, όσον αφορά το άρθρο 6 της Σύμβασης, να εξετάζει τις
προσφυγές που ισχυρίζονται ότι τα εθνικά δικαστήρια παραβίασαν τις
ειδικές δικονομικές εγγυήσεις που διατυπώνονται στην διάταξη αυτή ή ότι η
διεξαγωγή της διαδικασίας στο σύνολό της δεν εγγυήθηκε δίκαιη δίκη στον
προσφεύγοντα (βλ. μεταξύ πολλών άλλων, Donadzé κατά Γεωργίας, αρ.
74644/01, §§ 30-31, 7 Μαρτίου 2006).
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
6
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6602
26. Στην υπό κρίση υπόθεση, τίποτε δεν μας επιτρέπει να σκεφτούμε ότι
η διαδικασία κατά την διάρκεια της οποίας η προσφεύγουσα μπόρεσε να
παρουσιάσει όλα τα επιχειρήματά της, δεν υπήρξε δίκαιη. Το Δικαστήριο
δεν εντόπισε, πράγματι, καμμία ένδειξη αυθαιρεσίας στην διεξαγωγή της
δίκης ούτε παραβίαση των δικονομικών δικαιωμάτων της ενδιαφερομένης.
Μετά την διαπίστωση αυτή, το Δικαστήριο δεν κρίνει απαραίτητο να
τοποθετηθεί επιπλέον ως προς το πεδίο του άρθρου 13, του οποίου οι
απαιτήσεις είναι λιγότερο αυστηρές από τις απαιτήσεις του άρθρου 6 §1 και
απορροφώνται από αυτές στην προκειμένη περίπτωση. (βλ. μεταξύ άλλων,
Sporrong et Lönnroth κατά Σουηδίας, 23 Σεπτεμρβίου 1982, §§ 88, σειρά Α
αρ. 52).
27. Επίσης, το Δικαστήριο θεωρεί ότι η υποτιθέμενη αξίωση της
προσφεύγουσας δεν μπορεί να θεωρηθεί «περιουσία» υπό την έννοια του
άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου αφού δεν διαπιστώθηκε από δικαστική
απόφαση με ισχύ δεδικασμένου. Ωστόσο, αυτή είναι η προϋπόθεση για να
είναι μια αξίωση βέβαιη και απαιτητή και, συνεπώς, να προστατεύεται από
το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου (βλ. μεταξύ άλλων, Ελληνικά
Διυλιστήρια Στραν και Στρατής Ανδρεάδης κατά Ελλάδας, 9 Δεκεμβρίου
1994, § 59, σειρά Α, αρ. 301-Β).
28. Συγκεκριμένα, το Δικαστήριο σημειώνει ότι , όσο η υπόθεσή της
εκκρεμούσε ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων, η αγωγή της δεν γεννούσε,
για την προσφεύγουσα, καμμία αξίωση, αλλά μόνο το ενδεχόμενο να
αποκτήσει τέτοια αξίωση. Ως εκ τούτου, οι αποφάσεις που απέρριψαν το
αίτημα της δεν είχαν ως συνέπεια να την στερήσουν από περιουσία της
οποία ήταν κυρία.
29. Συνάγεται ότι το τμήμα αυτό της προσφυγής είναι προφανώς
αβάσιμο και πρέπει να απορριφθεί κατ’ εφαρμογή του άρθρου 35 §§3 και 4
της Σύμβασης.
ΙΙΙ. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 41 ΤΗΣ
ΣΥΜΒΑΣΗΣ
30. Σύμφωνα με το άρθρο 41 της Σύμβασης,
«Εάv τo Δικαστήριo κρίvει ότι υπήρξε παραβίαση της Σύμβασης ή τωv Πρωτoκόλλωv της,
και αv τo εσωτερικό δίκαιo τoυ Υψηλoύ Συμβαλλόμεvoυ Μέρoυς δεv επιτρέπει παρά μόvo
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
7
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6602
ατελή εξάλειψη τωv συvεπειώv της παραβίασης αυτής, τo Δικαστήριo χoρηγεί, εφόσov
είvαι αvαγκαίo, στov παθόvτα δίκαιη ικαvoπoίηση.»
Α. Ζημία
31. Η προσφεύγουσα ζητά 21.870, 24 € (ευρώ) για την υλική ζημία. Το
ποσό αυτό αντιστοιχεί στο συνολικό ποσό των διεκδικήσεών της,
προσαυξημένου με τόκους. Ζητά επίσης 20.000 € για την ηθική βλάβη που
υπέστη.
32. Η Κυβέρνηση καλεί το Δικαστήριο να απορρίψει το αίτημα για την
υλική ζημία. Υποστηρίζει επίσης, ότι η διαπίστωση της παραβίασης
αποτελεί αυτή καθεαυτή επαρκή δίκαιη ικανοποίηση για την ηθική βλάβη.
33. Το Δικαστήριο δεν αντιλαμβάνεται αιτιώδη σύνδεσμο ανάμεσα στην
διαπιστωθείσα παραβίαση και την επικαλούμενη υλική ζημία και
απορρίπτει το αίτημα αυτό. Αντίθετα, θεωρεί ότι συντρέχει λόγος να
επιδικαστεί στην προσφεύγουσα το ποσό των 18.000 € για την ηθική
βλάβη, συν κάθε ποσό που μπορεί να οφείλεται ως φόρος.
Β. Έξοδα και δικαστική δαπάνη
34. Η προσφεύγουσα ζητά επίσης 5.350 € για έξοδα και την δικαστική
δαπάνη στα οποία υποβλήθηκε για την διαδικασία ενώπιον του
Δικαστηρίου. Δεν προσκομίζει κανένα τιμολόγιο παρά μόνο ένα αναλυτικό
σημείωμα εξόδων, δακτυλογραφημένο και υπογραμμένο από τον Δικηγόρο
της, στο οποίο αναφέρεται το ίδιο ποσό. Υποστηρίζει ότι, λόγω των
χαμηλών εισοδημάτων της, δεν ήταν σε θέση ακόμη να του πληρώσει το
ποσό αυτό.
35. Η Κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το ποσό που ζητείται είναι
υπερβολικό και δεν αποδεικνύεται. Επιπλέον θεωρεί ότι το ποσό που θα
επιδικαστεί για τον λόγο αυτό δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 1.000 €.
36. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η επιδίκαση εξόδων και δικαστικής
δαπάνης με βάση το άρθρο 41 προϋποθέτει ότι αυτά προϋποθέτει ότι αυτά
αποδεικνύονται πραγματικά, αναγκαία και επιπλέον ότι το ύψος τους είναι
εύλογο (Ιατρίδης κατά Ελλάδας [GC], αρ. 31107/96, §54, CEDH 2000-XI).
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
8
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6602
37. Στην υπό κρίση υπόθεση, με βάση τα στοιχεί που έχει στην κατοχή
του και τα προαναφερθέντα κριτήρια, το Δικαστήριο κρίνει εύλογο να
επιδικάσει στην προσφεύγουσα 500 € για το λόγο αυτό, συν κάθε ποσό που
μπορεί να οφείλεται από αυτή ως φόρος.
Γ. Τόκοι υπερημερίας
34. Το Δικαστήριο κρίνει σωστό να υπολογίσει το ύψος των τόκων
υπερημερίας με βάση το επιτόκιο διευκολύνσεως οριακού δανεισμού της
Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας προσαυξημένου κατά τρεις ποσοστιαίες
μονάδες.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ, ΟΜΟΦΩΝΑ,
1. Κηρύσσει την προσφυγή παραδεκτή όσον αφορά την αιτίαση που
αντλείται από την υπερβολική διάρκεια της διαδικασίας και απαράδεκτη για
τα περαιτέρω
2. Αποφαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 §1 της Σύμβασης
3. Αποφαίνεται
α) ότι το καθ’ ου η προσφυγή κράτος πρέπει να καταβάλει στην
προσφεύγουσα, μέσα σε τρεις μήνες από την ημερομηνία κατά την
οποία η απόφαση θα γίνει οριστική, σύμφωνα με το άρθρο 44 §2 της
Σύμβασης, το ποσό των 18.000 € (δεκαοκτώ χιλιάδων ευρώ) για
ηθική βλάβη και 500 € (πεντακοσίων ευρώ) για έξοδα και δικαστική
δαπάνη, συν κάθε ποσό που μπορεί να οφείλεται από τους
προσφεύγοντες ως φόρος
β) ότι από την εκπνοή της προθεσμίας αυτής και μέχρι την
καταβολή, τα ποσά αυτά θα αυξάνονται με απλό τόκο με επιτόκιο
ίσο προς το ισχύον κατ’ αυτό το χρονικό διάστημα επιτόκιο
διευκολύνσεως οριακού δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
Τράπεζας, προσαυξημένου κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες.
4. Απορρίπτει το αίτημα δίκαιης ικανοποίησης για τα περαιτέρω.
Συντάχτηκε στα γαλλικά, στην συνέχεια κοινοποιήθηκε εγγράφως στις 16
Σεπτεμβρίου 2010, σύμφωνα με το άρθρο 77 §§ 2 και 3 του Κανονισμού.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
9
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6602
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
10
Søren Nielsen Nina Vajic
Γραμματέας Πρόεδρος
(υπογραφή) (υπογραφή)
Ακριβής μετάφραση από το συνημμένο έγγραφο
Η μεταφράστρια
Μαρία Καραμπάτσα

(Προσφυγή αριθ. 51408/07)

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΙ κατά ΕΛΛΑΔΑΣ
(Προσφυγή αριθ. 51408/07)
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ
25 Νοεμβρίου 2010
Η παρούσα απόφαση είναι οριστική. Μπορεί να υποστεί τυπικές διορθώσεις.
Στην υπόθεση και λοιποί κατά Ελλάδας,
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (πρώτο τμήμα),
συνεδριάζοντας σε Επιτροπή αποτελούμενη από τους:
Anatoly Kovler, πρόεδρο,
Elisabeth Steiner,
Γεώργιο Νικολάου, δικαστές,
και τον André Wampach, αναπληρωτή γραμματέα τμήματος.
Αφού διασκέφθηκε σε συμβούλιο στις 4 Νοεμβρίου 2010,
Δ.Σ.
Δ.Σ.
Εκδίδει την πιο κάτω απόφαση, η οποία ελήφθη την ημερομηνία αυτή:
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Η υπόθεση έχει εισαχθεί με μία προσφυγή (αριθ. 51408/07) στρεφόμενη
κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας από δεκαεπτά υπηκόους του Κράτους αυτού, τα
ονόματα των οποίων εκτίθενται στο παράρτημα («οι προσφεύγοντες»), οι οποίοι
προσέφυγαν ενώπιον του Δικαστηρίου στις 30 Οκτωβρίου 2007 δυνάμει του άρθρου
34 της Σύμβασης για την προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των
Θεμελιωδών Ελευθεριών («η Σύμβαση»).
2. Οι προσφεύγοντες εκπροσωπούνται από τον κύριο Π. Μηλιαράκη,
δικηγόρο του συλλόγου της Αθήνας. Η Ελληνική Κυβέρνηση («η Κυβέρνηση»)
εκπροσωπήθηκε από τους απεσταλμένους του αντιπροσώπου της, κύριο Σ.
Σπυρόπουλο, πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, και κυρία Ζ.
Χατζηπαύλου, δικαστική αντιπρόσωπο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
3. Στις 19 Οκτωβρίου 2009, η πρόεδρος του πρώτου τμήματος αποφάσισε να
κοινοποιήσει στην Κυβέρνηση τις αιτιάσεις τις ελκόμενες από τη διάρκεια της
διαδικασίας και την απουσία προσφυγής ως προς τούτο. Κατ’εφαρμογή του
Πρωτοκόλλου αριθ.14, η προσφυγή ανατέθηκε σε μία Επιτροπή.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
4. Στις 6 Δεκεμβρίου 2001, οι υπ’αριθ. 1-14 προσφεύγοντες και ο Θ. Δήμου,
σύζυγος και πατέρας των υπ’αριθ. 15-17 προσφευγόντων αντίστοιχα, κατέθεσαν
ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών αίτηση ακύρωσης της σιωπηρής
άρνησης του Υπουργείου Οικονομικών να λάβει υπόψη, κατά τον υπολογισμό του
μισθού τους, την επαγγελματική εμπειρία τους στον ιδιωτικό τομέα πριν από την
πρόσληψή τους στο Δημόσιο.
5. Στις 24 Οκτωβρίου 2005, το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών κήρυξε
εαυτόν αναρμόδιο να κρίνει την εν λόγω υπόθεση, καθώς αντικείμενό της ήταν το
επαγγελματικό καθεστώς των ενδιαφερομένων. Παρέπεμψε την υπόθεση ενώπιον του
Διοικητικού Εφετείου Αθηνών που ήταν το αρμόδιο δικαστήριο (απόφαση αριθ.
12342/2005).
6. Στις 16 Μαρτίου 2007, το Διοικητικό Εφετείο κήρυξε εαυτόν αναρμόδιο,
αφού έκρινε ότι η υπόθεση αφορούσε το ύψος του μισθού που λάμβαναν οι
προσφεύγοντες. Ο υπ’αριθ. 10 προσφεύγων δεν εμφανίστηκε ενώπιον του εν λόγω
δικαστηρίου. Η υπόθεση παραπέμφθηκε εκ νέου ενώπιον του Διοικητικού
Πρωτοδικείου Αθηνών (απόφαση αριθ. 503/2007).
7. Σε μία ημερομηνία που δε διευκρινίζεται, ο Θ. Δήμος απεβίωσε. Οι
υπ’αριθ. 15-17 προσφεύγοντες είναι οι κληρονόμοι του.
8. Από το φάκελο προκύπτει ότι μέχρι σήμερα η υπόθεση εκκρεμεί ακόμα
ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6 § 1 ΤΗΣ
ΣΥΜΒΑΣΗΣ
9. Οι προσφεύγοντες παραπονούνται ότι η διάρκεια της διαδικασίας
παραγνώρισε την αρχή της «λογικής προθεσμίας» όπως αυτή προβλέπεται στο άρθρο
6 § 1 της Σύμβασης, το οποίο έχει ως εξής:
«1. Παν πρόσωπον έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσίς του δικασθή (…) εντός
λογικής προθεσμίας υπό (…) δικαστηρίου (…), το οποίον θα αποφασίση (…)
επί των αμφισβητήσεων επί των δικαιωμάτων και υποχρεώσεών του αστικής
φύσεως (…)»
10. Η Κυβέρνηση αντικρούει τη θέση αυτή.
11. Η περίοδος που πρέπει να ληφθεί υπόψη άρχισε στις 6 Δεκεμβρίου 2001
με την κατάθεση της αίτησης ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών και η
υπόθεση εκκρεμεί ακόμη ενώπιον του εν λόγω δικαστηρίου. Έχει διαρκέσει επομένως
8 έτη και (…) περίπου μήνες για ένα βαθμό δικαιοδοσίας.
Α. Επί του παραδεκτού
12. Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η αιτίαση αυτή δεν είναι προδήλως
αβάσιμη με την έννοια του άρθρου 35 § 3 της Σύμβασης. Σημειώνει επιπλέον ότι
αυτή δεν προσκρούει σε κανέναν άλλο λόγο απαραδέκτου. Πρέπει επομένως να
κηρυχθεί παραδεκτή.
Β. Επί της ουσίας
13. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο εύλογος χαρακτήρας της διάρκειας μίας
διαδικασίας εκτιμάται σύμφωνα με τις συνθήκες της υπόθεσης και λαμβανομένων
υπόψη των κριτηρίων που έχουν καθιερωθεί από την νομολογία του, ειδικότερα της
πολυπλοκότητας της υπόθεσης, της συμπεριφοράς των προσφευγόντων και εκείνης
των αρμοδίων αρχών, καθώς και της σημασίας της διαφοράς για τους
ενδιαφερόμενους (βλέπε, μεταξύ πολλών άλλων, Frydlender κατά Γαλλίας [GC],
αριθ. 30979/96, § 43, CEDH 2000-VII).
14. Το Δικαστήριο έχει χειριστεί πολλές φορές υποθέσεις που εγείρουν
ζητήματα παρόμοια με εκείνα της προκείμενης υπόθεσης και έχει διαπιστώσει την
παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης (βλέπε πιο πάνω αναφερόμενη υπόθεση
Frydlender).
15. Αφού εξέτασε όλα τα στοιχεία που του υποβλήθηκαν, το Δικαστήριο
θεωρεί ότι η Κυβέρνηση δεν εξέθεσε κανένα γεγονός ή επιχείρημα που να μπορεί να
οδηγήσει σε διαφορετικό συμπέρασμα στην παρούσα περίπτωση. Λαμβάνοντας
υπόψη τη νομολογία του επί του ζητήματος αυτού, το Δικαστήριο εκτιμά ότι εν
προκειμένω η διάρκεια της επίδικης διαδικασίας είναι υπερβολική και δε συνάδει με
την απαίτηση της «λογικής προθεσμίας».
Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1.
ΙΙ. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 13 ΤΗΣ
ΣΥΜΒΑΣΗΣ
16. Οι προσφεύγοντες παραπονούνται επίσης για το γεγονός ότι στην Ελλάδα
δεν υπάρχει κανένα δικαστήριο στο οποίο να μπορεί κάποιος να απευθυνθεί για να
παραπονεθεί για την υπερβολική διάρκεια της διαδικασίας. Επικαλούνται το άρθρο
13 της Σύμβασης, το οποίο έχει ως εξής:
«Παν πρόσωπον του οποίου τα αναγνωριζόμενα εν τη (…) Συμβάσει
δικαιώματα και ελευθερίαι παρεβιάσθησαν, έχει το δικαίωμα πραγματικής
προσφυγής ενώπιον εθνικής αρχής, έστω και αν η παραβίασις διεπράχθη υπό
προσώπων ενεργούντων εν τη εκτελέσει των δημοσίων καθηκόντων των.»
17. Θεωρώντας ότι δεν υπήρξε υπέρβαση της λογικής προθεσμίας, η
Κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το άρθρο 13 της Σύμβασης δεν έχει εν προκειμένω
εφαρμογή.
Α. Επί του παραδεκτού
18. Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η αιτίαση αυτή δεν είναι προδήλως
αβάσιμη με την έννοια του άρθρου 35 § 3 της Σύμβασης. Το Δικαστήριο σημειώνει
επιπλέον ότι αυτή δεν προσκρούει σε κανέναν άλλο λόγο απαραδέκτου. Πρέπει
λοιπόν να κηρυχθεί παραδεκτή.
Β. Επί της ουσίας
19. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι το άρθρο 13 εγγυάται μία πραγματική
προσφυγή ενώπιον εθνικού δικαστηρίου που να επιτρέπει την προσφυγή κατά της
παραβίασης της υποχρέωσης, η οποία επιβάλλεται από το άρθρο 6 § 1, να
εκδικάζονται οι υποθέσεις μέσα σε λογική προθεσμία (βλέπε Kudla κατά Πολωνίας
[GC], no. 30210/96, § 156, CEDH 2000-XI).
20. Εξάλλου, το Δικαστήριο είχε ήδη την ευκαιρία να διαπιστώσει ότι η
ελληνική έννομη τάξη δεν προσφέρει στους ενδιαφερόμενους μία πραγματική
προσφυγή με την έννοια του άρθρου 13 της Σύμβασης που να τους επιτρέπει να
προβάλουν τις αιτιάσεις τους κατά της διάρκειας μιας διαδικασίας (Κόντη-Αρβανίτη
κατά Ελλάδας, no. 53401/99, §§ 29-30, 10 Απριλίου 2003). Το Δικαστήριο δεν
διακρίνει εν προκειμένω κανένα λόγο για να παρακάμψει την νομολογία αυτή, πολύ
περισσότερο αφού η Κυβέρνηση δεν βεβαιώνει ότι η ελληνική έννομη τάξη έχει
αποκτήσει εν τω μεταξύ μία τέτοια προσφυγή.
21. Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο εκτιμά ότι εν προκειμένω υπήρξε παραβίαση
του άρθρου 13 της Σύμβασης λόγω της απουσίας στο εθνικό δίκαιο μιας προσφυγής
που θα επέτρεπε στους προσφεύγοντες να επιτύχουν την κύρωση του δικαιώματός
τους να δικαστεί η υπόθεσή τους μέσα σε λογική προθεσμία, με την έννοια του
άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης.
ΙΙΙ. ΕΠΙ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΩΝ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΩΝ
22. Οι προσφεύγοντες παραπονούνται τέλος χωρίς να διευκρινίζουν, ότι η
καθυστέρηση στην εξέταση της υπόθεσής τους παραβίασε το άρθρο 1 του
Πρωτοκόλλου αριθ.1.
23. Το Δικαστήριο σημειώνει καταρχήν ότι η αιτίαση αυτή είναι αόριστη. Σε
κάθε περίπτωση, ακόμα κι αν υποτεθεί ότι οι προσφεύγοντες θέτουν υπό εξέταση υπό
το πρίσμα του άρθρου 1 του Πρωτοκόλλου αριθ.1 τις οικονομικές επιπτώσεις που
υπέστησαν λόγω της διάρκειας της διαδικασίας, πρέπει να σημειωθεί ότι οι αρνητικές
περιουσιακές επιπτώσεις, οι οποίες τυχόν προκαλούνται από την υπερβολική
διάρκεια της διαδικασίας, αναλύονται ως μία συνέπεια της παραβίασης του
προστατευόμενου από το άρθρο 6 § 1 της Σύμβασης δικαιώματος και δεν θα
μπορούσαν να ληφθούν υπόψη παρά μόνον για τη δίκαιη αποζημίωση που θα
μπορούσαν να λάβουν οι ενδιαφερόμενοι κατόπιν της διαπίστωσης της παραβίασης
αυτής (βλέπε, προς αυτή την κατεύθυνση, Βαρυπάτη κατά Ελλάδας, αριθ. 38459/97, §
32, 26 Οκτωβρίου 1999, Capestrani κατά Ιταλίας (déc.), αριθ. 46617/99, 27
Ιανουαρίου 2005).
Έπεται ότι αυτό το τμήμα της προσφυγής είναι προδήλως αβάσιμο και πρέπει
να απορριφθεί κατ’εφαρμογή του άρθρου 35 §§ 3 και 4 της Σύμβασης.
ΙV. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 41 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
24. Σύμφωνα με το άρθρο 41 της Σύμβασης:
«Εάν το Δικαστήριο κρίνει ότι υπήρξε παραβίαση της Σύμβασης ή των
Πρωτοκόλλων της και εάν το εσωτερικό δίκαιο του Υψηλού Συμβαλλομένου
Μέρους επιτρέπει την ατελή μόνον επανόρθωση των συνεπειών της
παραβίασης αυτής, το Δικαστήριο επιδικάζει στον ζημιωθέντα διάδικο,
εφόσον συντρέχει λόγος, μία δίκαιη ικανοποίηση.»
Α. Ζημία
25. Οι προσφεύγοντες αξιώνουν 30.000 ευρώ έκαστος για την ηθική βλάβη
που υποστηρίζουν ότι υπέστησαν.
26. Η Κυβέρνηση καλεί το Δικαστήριο να απορρίψει αυτό το αίτημα.
Υποστηρίζει ότι μία διαπίστωση της παραβίασης θα συνιστούσε αφ’εαυτής μία
επαρκή δίκαιη ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστησαν. Εναλλακτικά,
υποστηρίζει ότι το επιδικαστέο για την αιτία αυτή ποσό δεν μπορεί να υπερβεί τα
1.800 ευρώ για καθένα από τους προσφεύγοντες 1 έως 9 και 11 έως 14. Σε ό,τι αφορά
τους προσφεύγοντες 15 έως 17, υποστηρίζει ότι το Δικαστήριο θα πρέπει να τους
επιδικάσει 1.800 ευρώ από κοινού, δεδομένου ότι είναι οι κληρονόμοι του Θ. Δ􀀠􀀠
ο οποίος είχε κινήσει τη διαδικασία ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων. Τέλος, η
Κυβέρνηση εκτιμά ότι το ποσό των 800 ευρώ επαρκεί για τον υπ’αριθ. 10
προσφεύγοντα, δεδομένου ότι δεν εμφανίστηκε ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου
Αθηνών.
27. Εν προκειμένω, λαμβανομένων υπόψη των στοιχείων που έχει στην
κατοχή του και των προαναφερόμενων κριτηρίων, το Δικαστήριο κρίνει εύλογο να
επιδικάσει σε καθένα από τους προσφεύγοντες 1 έως 14 το ποσό των 7.500 ευρώ για
την ηθική βλάβη που υπέστησαν, πλέον οποιουδήποτε ποσού μπορεί να οφείλεται ως
φόρος επί αυτού του ποσού. Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τον υπ’αριθ. 10 προσφεύγοντα,
το Δικαστήριο σημειώνει ότι από την απόφαση αριθ. 503/2007 του Διοικητικού
Εφετείου Αθηνών δεν προκύπτει ότι αυτός παραιτήθηκε από την αίτησή του ενώπιον
των εθνικών δικαστηρίων. Συνεπώς, το Δικαστήριο υποθέτει ότι συνεχίζει να
συμμετέχει στην επίδικη διαδικασία. Τέλος, το Δικαστήριο επιδικάζει από κοινού
στους προσφεύγοντες 15 έως 17 το ποσό των 7.500 ευρώ για την ηθική βλάβη που
υπέστησαν, πλέον οποιουδήποτε ποσού μπορεί να οφείλεται ως φόρος επί του ποσού
αυτού.
Β. Έξοδα και δικαστική δαπάνη
28. Οι προσφεύγοντες δεν προβάλλουν κανένα αίτημα για έξοδα και
δικαστική δαπάνη.
29. Συνεπώς, το Δικαστήριο εκτιμά ότι δε συντρέχει λόγος να τους
επιδικασθεί κάποιο ποσό για την αιτία αυτή.
Γ. Τόκοι υπερημερίας
30. Το Δικαστήριο κρίνει προσήκον να βασίσει το επιτόκιο των τόκων
υπερημερίας στο επιτόκιο δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας
προσαυξημένο κατά τρεις εκατοστιαίες μονάδες.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ, ΟΜΟΦΩΝΑ,
1. Κηρύσσει την προσφυγή παραδεκτή ως προς τις αιτιάσεις τις ελκόμενες από
την υπερβολική διάρκεια της διαδικασίας και την απουσία πραγματικής
προσφυγής ως προς τούτο και απαράδεκτη κατά τα λοιπά..
2. Αποφαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης.
3. Αποφαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 13 της Σύμβασης.
4. Αποφαίνεται
α) ότι το εναγόμενο Κράτος οφείλει να καταβάλει στους προσφεύγοντες, μέσα
σε τρεις μήνες από την ημέρα κατά την οποία η απόφαση θα καταστεί
τελεσίδικη σύμφωνα με το άρθρο 44 § 2 της Σύμβασης, τα ακόλουθα ποσά:
i. 7.500 (επτά χιλιάδες πεντακόσια) ευρώ, σε καθένα από τους
προσφεύγοντες 1 έως 14 για ηθική βλάβη, πλέον οποιουδήποτε ποσού
μπορεί να οφείλεται ως φόρος,
ii. 7.500 (επτά χιλιάδες πεντακόσια) ευρώ από κοινού στους
προσφεύγοντες 15 έως 17 για ηθική βλάβη, πλέον οποιουδήποτε
ποσού μπορεί να οφείλεται ως φόρος,
β) ότι, από τη λήξη της προθεσμίας αυτής και μέχρι την καταβολή, τα ποσά
αυτά θα προσαυξηθούν με τόκους υπολογιζόμενους με επιτόκιο ίσο με το
επιτόκιο δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το οποίο θα ισχύει
κατά την εν λόγω περίοδο, προσαυξημένο κατά τρεις εκατοστιαίες μονάδες.
5. Απορρίπτει το αίτημα δίκαιης ικανοποίησης κατά τα λοιπά.
Συντάχθηκε στη γαλλική γλώσσα και στη συνέχεια κοινοποιήθηκε εγγράφως
στις 25 Νοεμβρίου 2010 κατ’εφαρμογή του άρθρου 77 §§ 2 και 3 του κανονισμού.
(υπογραφή) (υπογραφή)
André Wampach Anatoly Kovler
Αναπληρωτής Γραμματέας Πρόεδρος
Κατάλογος προσφευγόντων
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Ακριβής μετάφραση του συνημμένου
εγγράφου από τα γαλλικά.
Αθήνα, 3 Ιανουαρίου 2011.
Ο μεταφραστής
Δ.Σ. κ.λ.π.
Αλέξανδρος Πετρουτσόπουλος

(Προσφυγή υπ’αρ. 51382/08)

ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6600
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ
ΑΝΘΡΩΠΟΥ
ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ
Υπόθεση
κατά της Ελλάδας
(Προσφυγή υπ’αρ. 51382/08)
Απόφαση
Στρασβούργο, 16 Σεπτεμβρίου 2010
Η απόφαση αυτή θα γίνει οριστική υπό τους όρους που ορίζονται στο άρθρο
44 § 2 της Σύμβασης. Μπορεί να επέλθουν μερικές αλλαγές στην μορφή.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
1
Ν.Κ. κλπ
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6600
Στην υπόθεση
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Πρώτο
τμήμα) αφού διασκέφθηκε σε Συμβούλιο που αποτελούσαν οι κάτωθι :
Nina Vajic, Πρόεδρος
Χρήστος Ροζάκης,
Anatoly Kovler,
Elisabeth Steiner,
Khanlar Hajiyev,
Giorgio Malinverni,
Γεώργιο Νικολάου, δικαστές,
Και Søren Nielsen, Γραμματέα Τμήματος,
Αφού διασκέφθηκε σε Συμβούλιο, στις 26 Αυγούστου 2010,
Εξέδωσε την παρούσα απόφαση, που υιοθετήθηκε την ημερομηνία αυτή:
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Η υπόθεση προέκυψε μετά από προσφυγή (αρ. 51382/08) κατά της
Ελληνικής Δημοκρατίας που κατέθεσαν πέντε Έλληνες υπήκοοι,
οι προσφεύγοντες»), οι
οποίοι προσέφυγαν στο Δικαστήριο την 1η Οκτωβρίου 2008, σύμφωνα με
το άρθρο 34 της Σύμβασης Προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και
των Θεμελιωδών Ελευθεριών («Η Σύμβαση»).
2. Οι προσφεύγοντες εκπροσωπούνται από τον κο Σ.Αφεντρα,
Δικηγόρο Αθηνών. Η Ελληνική Κυβέρνηση («η Κυβέρνηση»)
εκπροσωπείται από τους αντιπροσώπους του Οργάνου της, τον κο Γ.
Κανελλόπουλο, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και την κα
Γ.Παπαδάκη, Δικαστική αντιπρόσωπο του Νομικού Συμβουλίου του
Κράτους.
3. Στις 3 Σεπτεμβρίου 2009, η Πρόεδρος του Πρώτου Τμήματος
αποφάσισε να κοινοποιήσει την αιτίαση σχετικά με την διάρκεια της
διαδικασίας στην Κυβέρνηση. Σύμφωνα με το άρθρο 29 § 1 της Σύμβασης,
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
2
Ν.Κ. κλπ
Ν.Κ. κλπ
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6600
αποφασίστηκε επίσης ότι το Τμήμα θα αποφανθεί συγχρόνως επί του
παραδεκτού και επί της ουσίας.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
4. Οι προσφεύγοντες γεννήθηκαν αντίστοιχα το 1952, 1922, 1923,
1953 και 1956. Ο πρώτος προσφεύγων είναι γιος της δεύτερης
προσφεύγουσας. Διαμένουν στην ίδια διεύθυνση στην Αθήνα. Η Τρίτη
προσφεύγουσα είναι μητέρα των δύο τελευταίων προσφευγουσών.
Διαμένουν επίσης στην Αθήνα. Οι δύο πρώτοι προσφεύγοντες είναι
κληρονόμοι του και οι τρεις τελευταίες είναι
κληρονόμοι του . και της χήρας
, που ήταν εταίροι μια εταιρείας περιορισμένης
ευθύνης, «Εκδόσεις ΕΘΝΟΣ ΕΠΕ», εκδότριας της εταιρείας Έθνος.
5. Το 1970, κατά την στρατιωτική δικτατορία (Απρίλιος 1967-Ιούλιος
1974), το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών καταδίκασε τον αρχισυντάκτη και
τους εκδότες την εφημερίδας σε φυλάκιση και χρηματικό πρόστιμο επειδή
δημοσιεύσανε την συνέντευξη ενός πολιτικού ο οποίος αντιτίθονταν στο
καθεστώς (απόφαση Αρ. 135/1970). Η έκδοση της εφημερίδας διακόπηκε
στις 4 Απριλίου 1970 και στην συνέχεια, εκδότρια εταιρεία κηρύχθηκε σε
πτώχευση με βάση την απόφαση αρ. 1226/1971 του Πρωτοδικείου Αθηνών.
Το 1978 και 1980, πωλήθηκαν το κτίριο στο οποίο βρισκόντουσαν τα
γραφεία την Εταιρείας καθώς και ο τίτλος της εφημερίδας.
6. Στις 10 Μαΐου 1989, οι προσφεύγοντες και/ή οι δικαιοπάροχοί τους
προσέφυγαν στο Διοικητικό Δικαστήριο Αθηνών με αγωγή αποζημίωσης
κατά του Δημοσίου. Στήριζαν την αγωγή τους σε πολλά άρθρα του Αστικού
Κώδικα, καθώς και στο άρθρο 16 του Νόμου 1816/1988 που προέβλεπε την
δυνατότητα αποζημίωσης για τις εφημερίδες που υπέστησαν ζημιές κατά
την στρατιωτική δικτατορία.
7. Στις 30 Νοεμβρίου 1990, το Πρωτοδικείο απέρριψε την αγωγή ως
αβάσιμη (απόφαση αρ. 15033/1990). Η απόφαση αυτή κοινοποιήθηκε
στους ενδιαφερόμενους στις 22 Απριλίου 1991.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
3
Κ.Δ.Κ.
Κ.Ι.Κ. Μ.
Ι.Ν.
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6600
8. Στις 9 Μαΐου 1991, οι προσφεύγοντες και/ή οι δικαιοπάροχοί τους
άσκησαν έφεση. Επικαλέστηκαν ιδίως ότι το Πρωτοδικείου έπρεπε να
διατάξει αυτεπάγγελτα πραγματογνωμοσύνη για να καταγραφεί το μέγεθος
της ζημίας που υπέστησαν και κατέθεσαν, προς επίρρωσης των ισχυρισμών
τους, πέντε ένορκες βεβαιώσεις μαρτύρων. Μετά από πολλές αναβολές, εκ
των οποίων τρεις μετά από αίτηση των εκκαλούντων που επιχειρούσαν μια
συμβιβαστική διευθέτηση της υπόθεσης, η δικάσιμος έγινε στις 12 Μαρτίου
1997.
9. Στις 17 Απριλίου 1997, μετά από δύο προδικαστικές αποφάσεις (αρ.
21/1996 και 3271/1996) το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών απέρριψε την
προσφυγή και επικύρωσε την προσβαλλόμενη απόφαση κρίνοντας ιδίως ότι
οι ενάγοντες δεν είχαν αποδείξει την ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ
της απόφασης του Στρατοδικείου του 1970 και την πώληση των αγαθών τις
εταιρείας το 1978 και το 1980. Το Εφετείο σημείωσε επίσης ότι σύμφωνα
με το εφαρμοστέο δίκαιο , οι πέντε ένορκες βεβαιώσεις που επικαλέστηκαν
οι προσφεύγοντες ήταν απαράδεκτες, γιατί θα έπρεπε να είχαν κατατεθεί
ενώπιον του Πρωτοδικείου (απόφαση Εφετείου αρ. 1811/1997). Η απόφαση
αυτή κοινοποιήθηκε στους προσφεύγοντες στις 6 Οκτωβρίου 1997.
10. Στις 17 Νοεμβρίου 1997, οι προσφεύγοντες άσκησαν αναίρεση. Η
δικάσιμος η οποία αρχικά είχε οριστεί στις 21 Οκτωβρίου 2001, έγινε στις 6
Φεβρουαρίου 2006 μετά από πολλές αναβολές, εκ των οποίων την μία είχαν
ζητήσει οι προσφεύγοντες.
11. Στις 28 Ιανουαρίου 2008, το Συμβούλιο Επικρατείας υιοθέτησε τα
συμπεράσματα του Εφετείου και απέρριψε την αναίρεση (απόφαση αρ.
334/2008). Η απόφαση καθαρογράφηκε και επικυρώθηκε σύμφωνα με το
πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2008.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
Ι. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΕΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΙΣ ΤΟΥ
ΑΡΘΡΟΥ 6 § 1 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
12. Οι προσφεύγοντες παραπονούνται ως προς τον δίκαιο χαρακτήρα
και την διάρκεια της επίδικης διαδικασίας. Επικαλούνται το άρθρο 6 §1 της
Σύμβασης, του οποίου τα κρίσιμα σημεία ορίζουν τα εξής :
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
4
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6600
«Παv πρόσωπov έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσίς τoυ δικασθή δικαίως, …και εvτός λoγικής
πρoθεσμίας υπό δικαστηρίoυ, … τo oπoίov θα απoφασίση επί τωv αμφισβητήσεωv επί τωv
δικαιωμάτωv και υπoχρεώσεώv τoυ αστικής φύσεως….»
Α. Ως προς την αιτίαση σχετικά με τον δίκαιο χαρακτήρα της
διαδικασίας
13. Οι προσφεύγοντες παραπονούνται ως προς το δίκαιο χαρακτήρα της
διαδικασίας, θεωρώντας ιδίως ότι υπήρξε στην υπό κρίση υπόθεση
παραβίαση της αρχής της ισότητας των όπλων. Συγκεκριμένα υποστηρίζουν
ότι το Πρωτοδικείο έπρεπε, προκειμένου να τους επιτρέψει να
υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους έναντι του αντιδίκου, να είχε διατάξει
πραγματογνωμοσύνη και το Εφετείο να λάβει υπόψη του τις πέντε ένορκες
βεβαιώσεις που προσκόμισαν.
Επί του παραδεκτού
14. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι σύμφωνα με το άρθρο 19 της
Σύμβασης έχει ως καθήκον να διασφαλίζει τον σεβασμό των υποχρεώσεων
που προκύπτουν από την Σύμβαση για τα Συμβαλλόμενα Μέρη.
Ειδικότερα, δεν εναπόκειται στο Δικαστήριο να κρίνει τα πραγματικά ή
νομικά σφάλματα που υποτίθεται ότι έχει κάνει ένα εθνικό Δικαστήριο,
εκτός αν και στο μέτρο που μπορεί να έχουν προσβάλει τα δικαιώματα και
τις ελευθερίες που κατοχυρώνονται από την Σύμβαση (βλ. ιδίως, Garcia
Ruiz c Espagne [GC], αρ.30544/96, §28, CEDH 1999-I). Επιπλέον,
εναπόκειται πρώτιστα στις Εθνικές Αρχές, και ιδιαίτερα στα Δικαστήρια, να
ερμηνεύουν και να εφαρμόζουν το εθνικό δίκαιο (βλ. μεταξύ άλλων,
Streletz, Kessler et Krenz c. Allemagne [GC], αρ. 34044/96, 35532/97 και
44801/98, §49, CEDH 2001-II).
15. Στην υπό κρίση υπόθεση, το Δικαστήριο δεν εντόπισε καμμία
ένδειξη αυθαιρεσίας στην διεξαγωγή της επίδικης διαδικασίας, η οποία
τήρησε την αρχή της αντιμωλίας και κατά την διάρκεια της οποίας οι
προσφεύγοντες είχαν την δυνατότητα να παρουσιάσουν όλα τα
επιχειρήματα για την υπεράσπιση των συμφερόντων τους. Επίσης, το
Δικαστήριο δεν εντόπισε καμμία παραβίαση των δικονομικών δικαιωμάτων
των ενδιαφερομένων. Συμπερασματικά, το Δικαστήριο θεωρεί, ότι
εξεταζόμενη στο σύνολό της, η επίδικη διαδικασία έχει δίκαιο χαρακτήρα,
υπό την έννοια του άρθρου 6 §1 της Σύμβασης.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
5
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6600
16. Επομένως, η αιτίαση αυτή είναι προδήλως αβάσιμη και πρέπει να
απορριφθεί σύμφωνα με το άρθρο 35 §§3 και 4 της Σύμβασης.
Β. Ως προς την αιτίαση σχετικά με την διάρκεια της διαδικασίας
1. Επί του παραδεκτού
17. Η Κυβέρνηση υποστηρίζει κατά πρώτο λόγο ότι οι προσφεύγοντες
δεν εξάντλησαν τα εθνικά ένδικα μέσα, αφού δεν προσέφυγαν στα
διοικητικά δικαστήρια με αγωγή αποζημίωσης κατά του Δημοσίου για την
καθυστέρηση που γνώρισε η υπόθεση. Στο σημείο αυτό, η Κυβέρνηση
υποστηρίζει ότι οι προσφεύγοντες θα μπορούσαν να είχαν επικαλεστεί το
άρθρο 105 ΕισΝΑΚ που καθιερώνει την έννοια της ειδικής ζημιογόνας
πράξης και δημιουργεί εξωσυμβατική ευθύνη του Δημοσίου.
18. Το Δικαστήριο είχε πολλές φορές την ευκαιρία να διαπιστώσει ότι
στην Ελλάδα δεν υπάρχει κανένα Δικαστήριο στο οποίο να μπορεί να
προσφύγει κάποιος για να διαμαρτυρηθεί για την υπερβολική διάρκεια μιας
διαδικασίας (βλ. μεταξύ άλλων, Κόντη-Αρβανίτη κατά Ελλάδας. Αρ.
53401/99, §§ 29-30, 10 Απριλίου 2003). Ως εκ τούτου, το ένδικο μέσο που
προτείνει η Κυβέρνηση δεν αποτελεί ένα ένδικο μέσο το οποίο πρέπει να
ασκήσει ο ενδιαφερόμενος πριν προσφύγει στο Δικαστήριο με αιτίαση
σχετική με την διάρκεια της διαδικασίας. Επομένως, θα πρέπει να
απορριφθεί η ένσταση για μη εξάντληση των ενδίκων μέσων που προέβαλε
η Κυβέρνηση.
19. Το Δικαστήριο διαπιστώνει εξάλλου ότι η αιτίαση αυτή δεν είναι
προδήλως αβάσιμη υπό την έννοια του άρθρου 35 §3 της Σύμβασης.
Σημειώνει επίσης ότι δεν αντίκειται σε κανέναν άλλον λόγο απαραδέκτου.
Θα πρέπει λοιπόν να κηρυχθεί παραδεκτή.
2 Επί της ουσίας.
α) Περίοδος που πρέπει να ληφθεί υπόψη
20. Η επίδικη διαδικασία άρχισε στις 10 Μαΐου 1989, με την προσφυγή
στο Διοικητικό Δικαστήριο Αθηνών και τελείωσε στις 4 Απριλίου 2008, με
την καθαρογραφή της απόφασης υπ’αρ. 334/2008 του Συμβουλίου
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
6
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6600
Επικρατείας. Διήρκεσε λοιπόν δεκαοκτώ έτη και πάνω από δέκα μήνες για
τρεις βαθμούς δικαιοδοσίας.
β) Εύλογος χαρακτήρας της διάρκειας της διαδικασίας
21. Η Κυβέρνηση προέβη σε μια χρονολογική ανάλυση της διαδικασίας
και υποστηρίζει ότι η διάρκειά της είναι εύλογη. Κατά την άποψη της
Κυβέρνησης, οι καθυστερήσεις που παρατηρήθηκαν ενώπιον του Εφετείου
δεν μπορούν να καταλογιστούν στις Εθνικές Αρχές, αφού οι αναβολές της
φάσης αυτής της διαδικασίας οφειλόντουσαν είτε στην διεξαγωγή εκλογών
ή την αποχή των δικηγόρων είτε στην συμπεριφορά των προσφευγόντων, οι
οποίοι παρέτειναν την διαδικασία επιχειρώντας συμβιβαστική διευθέτηση.
Υπογραμμίζει επίσης ότι δεν μπορούμε να απαιτούμε από το Συμβούλιο της
Επικρατείας, το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο, να έχει τον ίδιο ρυθμό με
τα κατώτερα Δικαστήρια στον χειρισμό των υποθέσεων.
22. Οι προσφεύγοντες αμφισβητούν τις θέσεις αυτές.
23. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο εύλογος χαρακτήρας της διάρκειας
μιας διαδικασίας εκτιμάται ανάλογα με τις περιστάσεις της υπόθεσης και με
βάση τα κριτήρια που έχει καθιερώσει η Νομολογία του Δικαστηρίου, και
συγκεκριμένα την δυσκολία της υπόθεσης, την συμπεριφορά του
προσφεύγοντα και των αρμοδίων Αρχών καθώς και την σημασία της
διαφοράς για τους ενδιαφερόμενους (βλ. μεταξύ άλλων, Frydlender c.
France [GC], αρ. 30979/96, §43, CEDH 2000-VII).
24. Το Δικαστήριο έκρινε πολλές φορές υποθέσεις που εγείρουν
ζητήματα παρόμοια με αυτό της υπό κρίση υπόθεσης και διαπίστωσε την
παραβίαση του άρθρου 6 §1 της Σύμβασης (βλ. προαναφερθείσα
Frydlender).
25. Αφού εξέτασε όλα τα στοιχεία που του υποβλήθηκαν, το
Δικαστήριο κρίνει ότι η Κυβέρνηση δεν εξέθεσε κανένα γεγονός ούτε
επιχείρημα που να μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικό συμπέρασμα στην
παρούσα υπόθεση. Ειδικότερα, αν και είναι αλήθεια ότι οι εθνικές αρχές
δεν μπορεί να θεωρηθούν υπεύθυνες για κάθε αναβολή της επίδικης
διαδικασίας, ωστόσο, ακόμα και αν αφαιρέσουμε τις καθυστερήσεις αυτές
από την συνολική διάρκεια της διαδικασίας, η διαδικασία αυτή δεν μπορεί
να θεωρηθεί εύλογη. Λαμβάνοντας υπόψη την νομολογία του επί του
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
7
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6600
θέματος, το Δικαστήριο θεωρεί ότι στην υπό κρίση υπόθεση η διάρκεια της
επίδικης διαδικασίας είναι υπερβολική και δεν ανταποκρίνεται στην
απαίτηση για «εύλογη προθεσμία».
Επομένως, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 §1 όσον αφορά την διάρκεια
της διαδικασίας.
ΙΙ. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 41 ΤΗΣ
ΣΥΜΒΑΣΗΣ.
26. Σύμφωνα με το άρθρο 41 της Σύμβασης
«Εάv τo Δικαστήριo κρίvει ότι υπήρξε παραβίαση της Σύμβασης ή τωv Πρωτoκόλλωv της,
και αv τo εσωτερικό δίκαιo τoυ Υψηλoύ Συμβαλλόμεvoυ Μέρoυς δεv επιτρέπει παρά μόvo
ατελή εξάλειψη τωv συvεπειώv της παραβίασης αυτής, τo Δικαστήριo χoρηγεί, εφόσov
είvαι αvαγκαίo, στov παθόvτα δίκαιη ικαvoπoίηση.»
Α. Ζημία
27. Οι προσφεύγοντες ζητούν συνολικά το ποσό των 2.242.444 € για
την υλική ζημία και 50.000 € για την ηθική βλάβη που υπέστησαν.
28. Η Κυβέρνηση καλεί το Δικαστήριο να απορρίψει το αίτημα για την
υλική ζημία, υποστηρίζοντας ότι είναι αόριστο και ότι δεν υπάρχει αιτιώδης
σύνδεσμος με την επικαλούμενη παραβίαση του άρθρου 6 §1 της
Σύμβασης. Η Κυβέρνηση υποστηρίζει επίσης ότι μια απλή διαπίστωση της
παραβίασης θα αποτελούσε επαρκή δίκαιη ικανοποίηση για την ηθική
βλάβη.
29. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η διαπίστωση της παραβίασης της
Σύμβασης στην οποία κατέληξε προκύπτει αποκλειστικά από την
παραβίαση του δικαιώματος των ενδιαφερομένων να δικαστεί η υπόθεσή
τους εντός «εύλογης προθεσμίας». Υπό τις συνθήκες αυτές, δεν βλέπει
αιτιώδη σύνδεσμο ανάμεσα στην διαπιστωθείσα παραβίαση και την
οποιαδήποτε υλική ζημία υπέστησαν οι προσφεύγοντες. Θα πρέπει λοιπόν
να απορριφθεί η πλευρά αυτή των αξιώσεών τους. Αντίθετα, το Δικαστήριο
κρίνει ότι οι προσφεύγοντες υπέστησαν μια ορισμένη ηθική βλάβη, την
οποία δεν αντισταθμίζει επαρκώς η διαπίστωση της παραβίασης από το
Δικαστήριο. Αποφαινόμενο με δικαιοσύνη, τους επιδικάζει για το λόγο
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
8
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6600
αυτό το συνολικό ποσό των 50.000 € συν κάθε ποσό που μπορεί να
οφείλεται ως φόρος.
Β. Έξοδα και Δικαστική Δαπάνη
30. Οι προσφεύγοντες ζητούν επίσης το συνολικό ποσό των 27.000 €
για έξοδα και δαπάνες στα οποία υποβλήθηκαν για την διαδικασία ενώπιον
των Ενικών Δικαστηρίων και του Δικαστηρίου. Για το σκοπό αυτό
προσκομίζουν δύο τιμολόγια του δικηγόρου τους, ένα ύψους 12.000 € για
την διαδικασία ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας και το άλλο ύψους
12.500 € για την διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου.
31. Η Κυβέρνηση υποστηρίζει ότι οι αξιώσεις των προσφευγόντων δεν
είναι αναλυτικές ούτε συνοδεύονται από τα απαραίτητα δικαιολογητικά που
να επιτρέπουν τον υπολογισμό τους με ακρίβεια. Καλεί λοιπόν το
Δικαστήριο να απορρίψει το αίτημά τους. Εναλλακτικά, υποστηρίζει ότι το
ποσό που θα επιδικασθεί για τον λόγο αυτό δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα
1.500 € για το σύνολο των προσφευγόντων.
32. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η επιδίκαση εξόδων και δικαστικών
δαπανών σύμφωνα με το άρθρο 41 προϋποθέτει ότι αυτά αποδεικνύονται
πραγματικά, αναγκαία και επιπλέον ότι το ύψος τους είναι εύλογο (Ιατρίδης
κατά Ελλάδας [GC], αρ. 31107/96, §54, CEDH 2000-XI).
33. Στην υπό κρίση υπόθεση, έχοντας υπόψη τα στοιχεία που έχει στην
κατοχή του και τα ανωτέρω κριτήρια, το Δικαστήριο κρίνει εύλογο να
επιδικάσει συνολικά στους προσφεύγοντες το ποσό των 1.500 € για έξοδα
και δικαστική δαπάνη, συν κάθε ποσό που μπορεί να οφείλεται ως φόρος
επί του ποσού αυτού.
Γ. Τόκοι υπερημερίας
34. Το Δικαστήριο κρίνει σωστό να υπολογίσει το ύψος των τόκων
υπερημερίας με βάση το επιτόκιο διευκολύνσεως οριακού δανεισμού της
Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας προσαυξημένου κατά τρεις ποσοστιαίες
μονάδες.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ, ΟΜΟΦΩΝΑ,
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
9
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 6600
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
10
1. Κηρύσσει την προσφυγή παραδεκτή όσον αφορά την αιτίαση που
στηρίζεται στην υπερβολική διάρκεια της διαδικασίας και απαράδεκτη για
τα περαιτέρω
2. Αποφαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 §1 της Σύμβασης
3. Αποφαίνεται
α) ότι το καθ’ ου η προσφυγή κράτος πρέπει να καταβάλει
συνολικά στους προσφεύγοντες, μέσα σε τρεις μήνες από την
ημερομηνία κατά την οποία η απόφαση θα γίνει οριστική, σύμφωνα
με το άρθρο 44 §2 της Σύμβασης, το ποσό των 50.000 € (πενήντα
χιλιάδων ευρώ) για ηθική βλάβη και 1.500 € (χιλίων πεντακοσίων
ευρώ) για έξοδα και δικαστική δαπάνη, συν κάθε ποσό που μπορεί
να οφείλεται από τους προσφεύγοντες ως φόρος
β) ότι από την εκπνοή της προθεσμίας αυτής και μέχρι την
καταβολή, τα ποσά αυτά θα αυξάνονται με απλό τόκο με επιτόκιο
ίσο προς το ισχύον κατ’ αυτό το χρονικό διάστημα επιτόκιο
διευκολύνσεως οριακού δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
Τράπεζας, προσαυξημένου κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες.
4. Απορρίπτει το αίτημα δίκαιης ικανοποίησης για τα περαιτέρω.
Συντάχτηκε στα γαλλικά, στην συνέχεια κοινοποιήθηκε εγγράφως στις 16
Σεπτεμβρίου 2010, σύμφωνα με το άρθρο 77 §§ 2 και 3 του Κανονισμού.
Søren Nielsen Nina Vajic
Γραμματέας Πρόεδρος
(υπογραφή) (υπογραφή)
Ακριβής μετάφραση από το συνημμένο έγγραφο
Η μεταφράστρια
Μαρία Καραμπάτσα