(Προσφυγή υπ’ αριθ. 23410/09)

ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
Νο. Φ.092.22/6289
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ
ΚΑΤΑ ΕΛΛΑΔΟΣ
(Προσφυγή υπ’ αριθ. 23410/09)
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ
4 Οκτωβρίου 2011
Η παρούσα απόφαση είναι οριστική, αλλά μπορεί να υποστεί
αναθεωρήσεις στη φάση της εκδοτικής επιμέλειας.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ 1
RÉPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉTRANGÈRES
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS
TRANSLATION SERVICE
Σ.Σ. - Σ.Κ. ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
Νο. Φ.092.22/6289
Στην υπόθεση
κατά Ελλάδος,
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
(Πρώτο Τμήμα), αφού συνεδρίασε σε Επιτροπή αποτελούμενη από
τους:
Ανατόλι Κόβλερ, Πρόεδρο,
Λίνο – Αλέξανδρο Σιτσιλιάνο,
Έρικ Μέζε, Δικαστές,
και τον Αντρέ Γουάμπαχ, Βοηθό Γραμματέα του Τμήματος,
Αφού συσκέφθηκε κεκλεισμένων των θυρών στις 13
Σεπτεμβρίου 2011,
Εκδίδει την ακόλουθη απόφαση, η οποία υιοθετήθηκε την
τελευταία ως άνω ημερομηνία:
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Η υπόθεση αποτελεί απόρροια της προσφυγής υπ’ αριθ.
23410/09 κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας, η οποία κατατέθηκε στο
Δικαστήριο σύμφωνα με το άρθρο 34 της Σύμβασης για την
Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών
Ελευθεριών («η Σύμβαση») στις 6 Απριλίου 2009 από την
εδρεύουσα στην Ιτέα Φωκίδος εταιρία με την επωνυμία «
» («η
προσφεύγουσα»).
2. Η προσφεύγουσα εκπροσωπήθηκε από το δικηγόρο Αθηνών κ.
Σ. Μπρέγιαννο. Η Ελληνική Κυβέρνηση («η Κυβέρνηση»)
εκπροσωπήθηκε από την αντιπρόσωπο του πληρεξουσίου της, κα. Φ.
Δεδούση, Σύμβουλο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
3. Στις 19 Μαρτίου 2010 ο Πρόεδρος του Πρώτου Τμήματος
αποφάσισε να κοινοποιήσει την προσφυγή στην Κυβέρνηση.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ 2
RÉPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉTRANGÈRES
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS
TRANSLATION SERVICE
Σ.Σ. - Σ.Κ. ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ
Σ.Σ. - Σ.Κ. ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
Νο. Φ.092.22/6289
Σύμφωνα με το Πρωτόκολλο 14, η προσφυγή ανατέθηκε σε
Επιτροπή τριών δικαστών.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
4. Σύμφωνα με σύμβαση που συνήφθη στις 18 Φεβρουαρίου
1987 μεταξύ του Δήμου Ιτέας και της προσφεύγουσας, η τελευταία
ανέλαβε την κατασκευή μονάδας βιολογικού καθαρισμού για
λογαριασμό του Δήμου, με κόστος 143.036,24 ευρώ.
5. Στις 24 Ιουλίου 1990 η προσφεύγουσα ζήτησε από τις
αρμόδιες για το έργο Τεχνικές Υπηρεσίες Δήμων και Κοινοτήτων
Νομού Φωκίδος (ΤΥΔΚΝΦ) να συντάξουν αναθεωρημένο πίνακα
ανάλυσης κόστους κατασκευής, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπλέον
εργασίες που έπρεπε να εκτελεστούν μετά την τροποποίηση του
έργου. Ωστόσο, δεν συντάχθηκε τέτοιος πίνακας εντός της τακτής
τρίμηνης προθεσμίας από την αίτηση της προσφεύγουσας.
6. Στις 29 Οκτωβρίου 1990 η προσφεύγουσα κατέθεσε στην
ΤΥΔΚΝΦ ένσταση – μια προσφυγή που έπρεπε υποχρεωτικά να
εξαντληθεί σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία προκειμένου να μπορεί
η προσφεύγουσα να προσφύγει στη συνέχεια στα δικαστήρια – κατά
της παράλειψης της εν λόγω υπηρεσίας να συντάξει τον πίνακα
αυτό. Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Ιτέας απέρριψε την
ένσταση.
7. Στις 8 Φεβρουαρίου 1991 η προσφεύγουσα κατέθεσε αίτηση
θεραπείας κατά της προαναφερθείσας απόφασης, η οποία απερρίφθη
σιωπηρά από το Νομάρχη Φωκίδος.
8. Στις 3 Ιουλίου 1991 η προσφεύγουσα κατέθεσε στο Διοικητικό
Εφετείο Πειραιώς αίτηση ακύρωσης της σιωπηρής απόρριψης της
αίτησης θεραπείας από το Νομάρχη Φωκίδος.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ 3
RÉPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉTRANGÈRES
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS
TRANSLATION SERVICE
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
Νο. Φ.092.22/6289
9. Με την απόφασή του υπ’ αριθ. 1627/1992, η οποία
δημοσιεύθηκε στις 30 Ιουνίου 1992, το Εφετείο ακύρωσε την
απόφαση του Νομάρχη και του ανέπεμψε την υπόθεση για νέα
εξέταση. Ειδικότερα, το Εφετείο απέρριψε τους ισχυρισμούς του
Δήμου Ιτέας σύμφωνα με τους οποίους η προσφεύγουσα δεν είχε
επιδώσει την αίτηση ακύρωσης στον αντίδικο.
10. Στις 24 Νοεμβρίου 1992 ο Δήμος Ιτέας κατέθεσε αίτηση
αναίρεσης.
11. Με την απόφασή του υπ’ αριθ. 1618/1996, η οποία
δημοσιεύθηκε στις 1 Απριλίου 1996, το Συμβούλιο της Επικρατείας
αναίρεσε την απόφαση υπ’ αριθ. 1627/1992 του Εφετείου,
παραπέμποντας την υπόθεση σε άλλο τμήμα του ίδιου δικαστηρίου.
12. Στις 24 Σεπτεμβρίου 1997 το Εφετείο απέρριψε την αίτηση
ακύρωσης. Έκρινε ότι η αίτηση ακύρωσης είχε επιδοθεί κανονικά,
αλλά απέρριψε την αίτηση επί της ουσίας, παρατηρώντας ότι το
αίτημα της προσφεύγουσας ήταν αντίθετο με τους όρους της
σύμβασης.
13. Στις 4 Μαρτίου 1998 η προσφεύγουσα κατέθεσε αίτηση
αναίρεσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Η υπόθεση αρχικά
ορίστηκε να εκδικαστεί στις 15 Μαρτίου 1999, οπότε αναβλήθηκε
για τις 10 Δεκεμβρίου 2001 και στη συνέχεια για τις 3 Ιουνίου
2002. Εν τω μεταξύ, στις 11 Φεβρουαρίου 2002 η υπόθεση
διαγράφηκε από το πινάκιο του Α΄ Τμήματος και μεταφέρθηκε στο
ΣΤ΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ορίστηκε νέα
δικάσιμος για τις 13 Ιανουαρίου 2003. Από τις 13 Ιανουαρίου 2003
έως τις 17 Ιουνίου 2008 η υπόθεσε έλαβε 16 αναβολές.
14. Η υπόθεση εκδικάστηκε τελικά στις 17 Ιουνίου 2008.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ 4
RÉPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉTRANGÈRES
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS
TRANSLATION SERVICE
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
Νο. Φ.092.22/6289
15. Με την υπ’ αριθ. 2757/2008 απόφασή του, η οποία
δημοσιεύθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2008, το Συμβούλιο της Επικρατείας
αναίρεσε την απόφαση του Εφετείου. Ειδικότερα, έκρινε ως αντίθετη
με το νόμο τη κρίση του Εφετείου ότι αρκούσε η απλή κατάθεση
της αίτησης ακύρωσης στο Δήμο και η πρωτοκόλλησή της χωρίς
επίδοση από δικαστικό επιμελητή ή άλλο δημόσιο όργανο. Στη
συνέχεια, το Συμβούλιο της Επικρατείας εξέτασε εκ νέου την αίτηση
ακύρωσης της προσφεύγουσας και την απέρριψε ως απαράδεκτη διότι
η προσφεύγουσα δεν την είχε επιδώσει στον αντίδικο. Η απόφαση
του Συμβουλίου της Επικρατείας καθαρογράφηκε στις 29 Ιανουαρίου
2009.
ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Ι. ΠΡΟΒΑΛΛΟΜΕΝΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6 ΠΑΡ. 1
ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ
16. Η προσφεύγουσα παραπονείται ότι η διάρκεια της διαδικασίας
είναι ασυμβίβαστη με την απαίτηση για εκδίκαση της υπόθεσης σε
εύλογο χρόνο. Επικαλείται το άρθρο 6 παρ. 1 της Σύμβασης, το
οποίο προβλέπει τα εξής:
«Παν πρόσωπον έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσίς του δικασθή
δικαίως, δημοσία και εντός λογικής προθεσμίας υπό ανεξαρτήτου και
αμερολήπτου δικαστηρίου, νομίμως λειτουργούντος, το οποίον θα
αποφασίση, είτε επί των αμφισβητήσεων επί των δικαιωμάτων
και υποχρεώσεών του αστικής φύσεως, είτε επί του βασίμου πάσης εναντίον
του κατηγορίας ποινικής φύσεως».
17. Η Κυβέρνηση αμφισβήτησε αυτό τον ισχυρισμό.
18. Όσον αφορά την περίοδο που πρέπει να ληφθεί υπόψη, ιδίως
την ημερομηνία έναρξης αυτής της περιόδου, παρατηρείται ότι, όταν
σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία ο προσφεύγων οφείλει να
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ 5
RÉPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉTRANGÈRES
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS
TRANSLATION SERVICE
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
Νο. Φ.092.22/6289
εξαντλήσει μια προκαταρκτική διοικητική διαδικασία προτού
προσφύγει στα δικαστήρια, η διαδικασία ενώπιον του διοικητικού
οργάνου λαμβάνεται υπόψη στον υπολογισμό της διάρκειας της
αστικής διαδικασίας για τους σκοπούς του άρθρου 6 (βλ. Kiurkchian
κατά Βουλγαρίας, Νο. 44626/98, απόφαση της 24 Μαρτίου 2005,
παρ. 51-52).
19. Στην παρούσα υπόθεση, προτού καταθέσει αίτηση ακύρωσης
στο Διοικητικό Εφετείο Πειραιώς, η προσφεύγουσα κατέθεσε στην
ΤΥΔΚΝΦ ένσταση κατά της παράλειψης της εν λόγω υπηρεσίας να
συντάξει αναθεωρημένο πίνακα ανάλυσης κόστους κατασκευής. Η
προσφυγή αυτή έπρεπε υποχρεωτικά να εξαντληθεί σύμφωνα με την
εθνική νομοθεσία προκειμένου να μπορεί η προσφεύγουσα να
προσφύγει στη συνέχεια στα δικαστήρια.
20. Ως εκ τούτου, η περίοδος που πρέπει να ληφθεί υπόψη αρχίζει
στις 29 Οκτωβρίου 1990, όταν η προσφεύγουσα κατέθεσε την
προαναφερθείσα ένσταση, και λήγει στις 29 Ιανουαρίου 2009 με την
καθαρογραφή της απόφασης υπ’ αριθ. 2757/2008 του Συμβουλίου της
Επικρατείας. Συνεπώς, η συνολική διάρκεια της διαδικασίας ήταν 18
έτη και 3 μήνες για τρεις βαθμούς δικαιοδοσίας.
Α. Επί του παραδεκτού
21. Το Δικαστήριο σημειώνει ότι το παράπονο αυτό δεν είναι
προφανώς αβάσιμο κατά την έννοια του άρθρου 35 παρ. 3 της
Σύμβασης. Επίσης, σημειώνει ότι δεν είναι απαράδεκτο για άλλους
λόγους. Ως εκ τούτου, πρέπει να κηρυχθεί παραδεκτό.
Β. Επί της ουσίας
22. Το Δικαστήριο επαναλαμβάνει ότι ο εύλογος χρόνος της
διαδικασίας πρέπει να αξιολογείται ενόψει των περιστάσεων της
υπόθεσης και με βάση τα ακόλουθα κριτήρια: την πολυπλοκότητα
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ 6
RÉPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉTRANGÈRES
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS
TRANSLATION SERVICE
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
Νο. Φ.092.22/6289
της υπόθεσης, τη συμπεριφορά του προσφεύγοντος και των αρμόδιων
αρχών και το τι διακυβευόταν για τον προσφεύγοντα (βλ., μεταξύ
πολλών άλλων, Frydlender κατά Γαλλίας [GC], Νο. 30979/96, παρ.
43, ECHR 2000-VII).
23. Το Δικαστήριο έχει συχνά διαπιστώσει παραβιάσεις του άρθρου
6 παρ. 1 της Σύμβασης σε υποθέσεις που εγείρουν παρόμοια
ζητήματα με την παρούσα (βλ. την προαναφερθείσα απόφαση στην
υπόθεση Frydlender κατά Γαλλίας).
24. Αφού εξέτασε όλα τα στοιχεία που του υποβλήθηκαν, το
Δικαστήριο θεωρεί ότι η Κυβέρνηση δεν παρουσίασε κάποιο γεγονός
ή επιχείρημα που θα μπορούσε να το πείσει να καταλήξει σε
διαφορετικό συμπέρασμα στην κρινόμενη υπόθεση. Έχοντας υπόψη
τη σχετική νομολογία του, το Δικαστήριο κρίνει ότι στην παρούσα
υπόθεση η διάρκεια της διαδικασίας υπήρξε υπερβολική και δεν
ικανοποιεί την απαίτηση για εκδίκαση της υπόθεσης εντός εύλογου
χρόνου.
Ως εκ τούτου, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 1 όσον
αφορά τη διάρκεια της διαδικασίας.
ΙΙ. ΠΡΟΒΑΛΛΟΜΕΝΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6 ΠΑΡ. 1
ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΗΣ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ
25. Η προσφεύγουσα παραπονείται σύμφωνα με το άρθρο 6 της
Σύμβασης ότι, κηρύσσοντας την αίτηση ακύρωσης απαράδεκτη, η
απόφαση υπ’ αριθ. 2757/2008 του Συμβουλίου της Επικρατείας
παραβίασε το δικαίωμα της προσφεύγουσας για δίκαιη δίκη.
26. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι, ενώ το άρθρο 6 της Σύμβασης
εγγυάται το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, δεν θεσπίζει κανόνες σχετικά
με το παραδεκτό των αποδείξεων ή τον τρόπο αξιολόγησής τους,
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ 7
RÉPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉTRANGÈRES
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS
TRANSLATION SERVICE
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
Νο. Φ.092.22/6289
καθώς αυτά τα ζητήματα ρυθμίζονται κατ’ αρχήν από το εθνικό
δίκαιο και τα εθνικά δικαστήρια. Ειδικότερα, το Δικαστήριο δεν
είναι αρμόδιο να κρίνει τα πραγματικά ή νομικά σφάλματα στα
οποία υποτίθεται ότι υπέπεσε το εθνικό δικαστήριο, παρά μόνο στο
βαθμό που παραβιάζουν δικαιώματα και ελευθερίες που
προστατεύονται από τη Σύμβαση (βλ., μεταξύ πολλών άλλων, García
Ruiz κατά Ισπανίας [GC], Νo. 30544/96, παρ. 28-29, ECHR 1999-I).
Επιπλέον, το Δικαστήριο επαναλαμβάνει ότι δεν είναι αρμόδιο να
αμφισβητήσει το αποτέλεσμα της εθνικής διαδικασίας. Τα εθνικά
δικαστήρια είναι σε καλύτερη θέση να αξιολογήσουν τη σημασία
των αποδεικτικών στοιχείων για την υπόθεση και να εφαρμόσουν
τους κανόνες ουσιαστικού και δικονομικού δικαίου (βλ. Pekinel κατά
Τουρκίας, Νο. 9939/02, απόφαση της 18 Μαρτίου 2008, παρ. 53).
27. Στην κρινόμενη υπόθεση, καθ’ όλη τη διάρκεια της
διαδικασίας, η προσφεύγουσα είχε κάθε δυνατότητα να αναπτύξει τα
επιχειρήματά της, ιδίως σε σχέση με το ζήτημα του παραδεκτού που
έθεσε ο αντίδικος. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο στη δικογραφία που
να δείχνει ότι η αξιολόγηση των αποδείξεων χαρακτηρίζονταν από
αυθαιρεσία ή ότι η διαδικασία ήταν άδικη για κάποιον άλλο λόγο,
θέτοντας ζήτημα σύμφωνα με το άρθρο 6. Επιπλέον, η απόφαση υπ’
αριθ. 2757/2008 του Συμβουλίου της Επικρατείας ήταν επαρκώς
αιτιολογημένη και εξηγούσε σαφώς γιατί έπρεπε να απορριφθεί ως
απαράδεκτη η αίτηση ακύρωσης της προσφεύγουσας.
28. Ενόψει των προαναφερθέντων, τα παράπονα της
προσφεύγουσας είναι προφανώς αβάσιμα και πρέπει να απορριφθούν
σύμφωνα με το άρθρο 35 παρ. 3(α) και 4 της Σύμβασης.
ΙΙI. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 41 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
29. Σύμφωνα με το άρθρο 41 της Σύμβασης:
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ 8
RÉPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉTRANGÈRES
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS
TRANSLATION SERVICE
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
Νο. Φ.092.22/6289
«Εάν το Δικαστήριο κρίνει ότι υπήρξε παραβίαση της Σύμβασης
ή των Πρωτοκόλλων της, και αν το εσωτερικό δίκαιο του Υψηλού
Συμβαλλόμενου Μέρους δεν επιτρέπει παρά μόνο ατελή εξάλειψη των
συνεπειών της παραβίασης αυτής, το Δικαστήριο χορηγεί, εφόσον είναι
αναγκαίο, στον παθόντα δίκαιη ικανοποίηση».
Α. Αποζημίωση
30. Η προσφεύγουσα ζητά 70.479,84 ευρώ ως αποζημίωση λόγω
υλικής βλάβης. Το ποσό συνδέεται αποκλειστικά με το οικονομικό
αντικείμενο της διαφοράς ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων και με
τους ισχυρισμούς της που απορρίφθηκαν. Επίσης, η προσφεύγουσα
ζητά 20.000 ευρώ ως αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης,
υποστηρίζοντας ότι ο Δήμος Ιτέας προσπάθησε να της θέσει
προσκόμματα ή να την αποκλείσει από την ανάθεση νέων έργων.
Τέλος, ισχυρίζεται ότι υπέστη βλάβη στην αξιοπιστία και τη φήμη
της.
31. Η Κυβέρνηση αμφισβητεί τις απαιτήσεις της προσφεύγουσας
για αποζημίωση λόγω υλικής και ηθικής βλάβης. Ειδικά όσον αφορά
τις απαιτήσεις της προσφεύγουσας για αποζημίωση λόγω ηθικής
βλάβης, υποστηρίζει ότι η διαπίστωση παραβίασης της Σύμβασης
αποτελεί επαρκή δίκαιη ικανοποίηση.
32. Το Δικαστήριο δεν διακρίνει αιτιώδη σχέση μεταξύ της
διαπιστωθείσας παραβίασης και της προβαλλόμενης υλικής βλάβης
και, ως εκ τούτου, απορρίπτει το σχετικό αίτημα. Από την άλλη
πλευρά, θεωρεί ότι η προσφεύγουσα πρέπει να υπέστη κάποια ηθική
βλάβη λόγω της υπερβολικής διάρκειας της διαδικασίας. Συνεπώς, το
Δικαστήριο θεωρεί εύλογο να επιδικαστεί στην προσφεύγουσα
ολόκληρο το αιτούμενο ποσό των 20.000 ευρώ, συν τους φόρους με
τους οποίους μπορεί να επιβαρυνθεί το ποσό αυτό.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ 9
RÉPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉTRANGÈRES
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS
TRANSLATION SERVICE
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
Νο. Φ.092.22/6289
Β. Δικαστικά έξοδα
33. Η προσφεύγουσα επίσης ζητά 7.699,92 ευρώ για δικαστικά
έξοδα ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων και του Δικαστηρίου,
προσκομίζει δε τέσσερις λογαριασμούς εξόδων (συνολικού ποσού
4.699,92 ευρώ) για τα έξοδα ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων και
ένα λογαριασμό για τα έξοδα ενώπιον του Δικαστηρίου (ποσού 3.000
ευρώ). Παρατηρείται ότι τα τιμολόγια υπ’ αριθ. 1670β, ποσού 2.000
ευρώ (που αφορά τα έξοδα ενώπιον του Συμβουλίου της
Επικρατείας), και 2251, ποσού 3.000 ευρώ (που αφορά τα έξοδα
ενώπιον του Δικαστηρίου) δεν αποτελούν έγκυρες αποδείξεις, καθώς
δεν συνοδεύονται από επίσημη φορολογική απόδειξη είσπραξης.
34. Η Κυβέρνηση αμφισβητεί τις απαιτήσεις της προσφεύγουσας.
Θεωρεί ότι, δεδομένου ότι τα παραστατικά που υπέβαλε η
προσφεύγουσα δεν ικανοποιούν τις απαιτήσεις του Κανόνα 60 παρ. 2
του Κανονισμού του Δικαστηρίου, καθώς δεν είναι συγκεκριμένα και
συναφή, η σχετική απαίτηση πρέπει να απορριφθεί σύμφωνα με την
παρ. 3 του εν λόγω Κανόνα. Ειδικότερα σε σχέση με τα
προαναφερθέντα τιμολόγια, η Κυβέρνηση παρατηρεί ότι τα
παραστατικά που υποβλήθηκαν δεν αποτελούν κατάλληλες και
επαρκείς αποδείξεις. Σε κάθε περίπτωση όμως, εάν το Δικαστήριο
κρίνει ότι πρέπει να επιδικαστεί κάποιο ποσό στην προσφεύγουσα, η
Κυβέρνηση θεωρεί ότι ένα ποσό 1.500 ευρώ θα ήταν επαρκές.
35. Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, δικαστικά έξοδα
επιδικάζονται στον προσφεύγοντα μόνο στο βαθμό που αποδεικνύεται
ότι ήταν πραγματικά, αναγκαία και εύλογα (βλ. Ιατρίδης κατά
Ελλάδος (δίκαιη ικανοποίηση) [GC], Νο. 31107/96, παρ. 54, ECHR
2000-ΧI).
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ 10
RÉPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉTRANGÈRES
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS
TRANSLATION SERVICE
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
Νο. Φ.092.22/6289
36. Όσον αφορά τα έξοδα ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων, το
Δικαστήριο έχει ήδη κρίνει ότι η διάρκεια της διαδικασίας μπορεί να
οδηγήσει σε αυξημένα έξοδα για τον προσφεύγοντα ενώπιον των
εθνικών δικαστηρίων και, ως εκ τούτου, πρέπει να λαμβάνεται
υπόψη (βλ. Capuano κατά Ιταλίας, απόφασης της 25 Ιουνίου 1987,
παρ. 37, Series A no. 119). Το Δικαστήριο σημειώνει, ωστόσο, ότι
τα έξοδα για τα οποία ζητά αποζημίωση η προσφεύγουσα στην
παρούσα υπόθεση δεν οφείλονται στη διάρκεια της διαδικασίας, αλλά
αντίθετα είναι έξοδα που συνήθως πραγματοποιούνται σε τέτοιες
διαδικασίες. Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο δεν διακρίνει αιτιώδη
σχέση μεταξύ της διαπιστωθείσας παραβίασης και της προβαλλόμενης
υλικής βλάβης και, συνεπώς, απορρίπτει αυτό το αίτημα.
37. Όσον αφορά τα έξοδα που πραγματοποιήθηκαν ενώπιον του
Δικαστηρίου, ελλείψει έγκυρων παραστατικών, το Δικαστήριο κρίνει
το σχετικό αίτημα της προσφεύγουσας αβάσιμο.
38. Έχοντας υπόψη τα έγγραφα που έχει στη διάθεσή του και τα
παραπάνω κριτήρια, το Δικαστήριο θεωρεί εύλογο να απορρίψει το
σχετικό αίτημα της προσφεύγουσας.
Γ. Τόκοι υπερημερίας
39. Το Δικαστήριο ορίζει ότι οι τόκοι υπερημερίας θα
υπολογίζονται με βάση το επιτόκιο της διευκόλυνσης οριακής
χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας συν τρεις
εκατοστιαίες μονάδες.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΩΤΕΡΩ ΛΟΓΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΟΜΟΦΩΝΑ
1. Κηρύσσει παραδεκτό το παράπονο για υπερβολική διάρκεια της
διαδικασίας και απαράδεκτη την υπόλοιπη προσφυγή.
2. Κρίνει ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 1 της
Σύμβασης.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ 11
RÉPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉTRANGÈRES
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS
TRANSLATION SERVICE
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
Νο. Φ.092.22/6289
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
RÉPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉTRANGÈRES
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS
TRANSLATION SERVICE
12
3. Αποφασίζει:
(α) ότι το καθ’ ου Κράτος οφείλει να πληρώσει στην
προσφεύγουσα εντός τριών μηνών το ποσό των είκοσι χιλιάδων
(20.000) ευρώ, συν τους φόρους με τους οποίους μπορεί να
επιβαρυνθεί το ποσό αυτό,
(β) ότι από τη λήξη της προαναφερθείσας τρίμηνης προθεσμίας
και μέχρι την εξόφληση, θα πληρώνεται απλός τόκος επί του
ανωτέρω ποσού ο οποίος θα υπολογίζεται με βάση το επιτόκιο της
διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
Τράπεζας συν τρεις εκατοστιαίες μονάδες.
5. Απορρίπτει τα υπόλοιπα αιτήματα της προσφεύγουσας για
δίκαιη ικανοποίηση.
Έγινε στα Αγγλικά και κοινοποιήθηκε γραπτώς στις 4
Οκτωβρίου 2011 σύμφωνα με τον Κανόνα 77 παρ. 2 και 3 του
Κανονισμού του Δικαστηρίου.
Αντρέ Γουάμπαχ Ανατόλι Κόβλερ
ΒΟΗΘΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ
(υπογραφή) (υπογραφή)
Ακριβής μετάφραση από τα Αγγλικά του συνημμένου εγγράφου
Αθήνα, 21 Οκτωβρίου 2011
Ο μεταφραστής του Υπουργείου Εξωτερικών
Βασίλειος Δ. Μπελεκούκιας

(Προσφυγή υπ’ αρ. 2735/08)

ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 3174
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ
Υπόθεση ΚΑΤΑ ΕΛΛΑΔΑΣ
(Προσφυγή υπ’ αρ. 2735/08)
ΑΠΟΦΑΣΗ
Στρασβούργο, 22 Απριλίου 2010
Η απόφαση αυτή θα γίνει οριστική υπό τους όρους που προβλέπονται από το άρθρο 44 § 2
της Σύμβασης. Μπορεί να επέλθουν μερικές αλλαγές ως προς τη μορφή.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
1
Σ.Κ.
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 3174
Στην υπόθεση κατά Ελλάδας,
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Πρώτο Τμήμα),
που συνεδρίασε σε Συμβούλιο που το αποτελούσαν οι κάτωθι :
Nina Vajic, Πρόεδρος
Χρήστος Ροζάκης,
Anatoly Kovler,
Elisabeth Steiner,
Khanlar Hajiyev,
Giorgio Malinverni,
Γεώργιος Νικολάου, Δικαστές
και τον Soren Nielsen, Γραμματέας Τμήματος
Αφού συσκέφθηκε σε Συμβούλιο στις 25 Μαρτίου 2010,
Εκδίδει την παρούσα απόφαση, που υιοθετήθηκε την ίδια ημερομηνία :
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Η υπόθεση προέκυψε μετά από προσφυγή (αρ. 2735/08) κατά της
Ελληνικής Δημοκρατίας που κατέθεσε ένα υπήκοος του Ελληνικού
Κράτους, ο κος («ο προσφεύγων»), ο οποίος
προσέφυγε στο Δικαστήριο στις 19 Δεκεμβρίου2007 με βάση το άρθρο 34
της Σύμβασης Προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των
θεμελιωδών ελευθεριών («Η Σύμβαση»).
2. Ο προσφεύγων εκπροσωπείται από τον κο Δ.Σπυρόπουλου,
δικηγόρο μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Η Ελληνική
Κυβέρνηση («η Κυβέρνηση») εκπροσωπείται από τους εκπροσώπους του
οργάνου της, τον κο Στ.Σπυρόπουλο, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου
του κράτους και τον κο Ι.Μπακόπουλο, δικαστικό αντιπρόσωπο του
Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
3. Στις 14 Μαΐου 2009, η Πρόεδρος του Πρώτου Τμήματος αποφάσισε
να κοινοποιήσει στην Κυβέρνηση τις αιτιάσεις όσον αφορά την δικαιοσύνη
και την διάρκεια της διαδικασίας. Σύμφωνα με το άρθρο 29 §3 της
Σύμβασης αποφάσισε επίσης ότι το Συμβούλιο θα αποφαινόταν συγχρόνως
επί του παραδεκτού και επί της ουσίας.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
2
Σ.Κ.
Σ.Κ.
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 3174
Ι. Τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης
4. Ο προσφεύγων γεννήθηκε το 1962 και διαμένει στην Αθήνα.
5. Την 1η Νοεμβρίου 2001, μετά από τις κοινές αποφάσεις του
εκλογικού σώματος και της γενικής συνέλευσης της Σχολής Μαθηματικών
και Φυσικών Επιστημών του Πολυτεχνείου Αθηνών, ο προσφεύγων
διορίστηκε στην θέση του Επίκουρου Καθηγητή. Εντούτοις, επειδή δεν
κατέθεσε εντός της προθεσμίας βεβαίωση της Στρατολογίας η οποία να
βεβαιώνει ότι είχε εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, ο
Πρύτανης του Πανεπιστημίου αρνήθηκε τον διορισμό του με επιστολή της
30ης Απριλίου 2002, την οποία ο προσφεύγων, που βρισκόταν τότε στο
εξωτερικό, έλαβε στις 14 Μαΐου 2002. Ακολούθησε τότε αλληλογραφία
ανάμεσα στον προσφεύγοντα και τον Πρύτανη η οποία κατέληξε σε
προσφυγή ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας την οποία κατέθεσε ο
προσφεύγων ζητώντας την ακύρωση της απόφασης του Πρύτανη της 30ης
Απριλίου 2002. Στη συνέχεια, ο προσφεύγων παραιτήθηκε από την
προσφυγή αυτή.
6. Στις 17 Ιουλίου 2002, το Νομικό Συμβούλιο του Πανεπιστημίου
κατέθεσε την γνωμοδότησή του, σύμφωνα με την οποία το Πανεπιστήμιο
δεν υποχρεούνταν να περιμένει να καταθέσει ο προσφεύγων το
πιστοποιητικό που έλειπε, αλλά μπορούσε, αν υπήρχε επιτακτική
εκπαιδευτική ανάγκη να πληρωθεί η θέση, να προβεί στην ανάκληση του
διορισμού του προσφεύγοντα και να ξαναρχίσει την διαδικασία διορισμού
με τους υποψηφίους που υπολειπόντουσαν. Στις 27 Ιουλίου 2002, ο
Πρύτανης διαβίβασε την γνωμοδότηση αυτή στην Σχολή για να ενεργήσει
ακολούθως (έγγραφο υπ’ αρ. 18723). Στις 3 Σεπτεμβρίου 2002, ο Πρύτανης
κοινοποίησε το έγγραφο υπ’ αρ. 18723 στον προσφεύγοντα, ο οποίος
απαντώντας του με επιστολή της ίδιας ημέρας, ζήτησε αντίγραφο της
γνωμοδότησης του νομικού συμβούλου. Η γνωμοδότησε του δόθηκε στις 8
Οκτωβρίου 2002. Στις 5 Νοεμβρίου 2002, με επιστολή που έστειλε στην
Σχολή, ο δικηγόρος του προσφεύγοντα αντέκρουσε τις θέσεις του Νομικού
Συμβούλου του Πανεπιστημίου.
7. Εντωμεταξύ, στις 26 Σεπτεμβρίου 2002, το εκλογικό σώμα και η
γενική Συνέλευση της Σχολής Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών
ανακαλέσανε τον διορισμό του προσφεύγοντα. Η ημερομηνία κατά την
οποία η απόφαση αυτή κοινοποιήθηκε ή επήλθε εις γνώση του
προσφεύγοντα δεν προκύπτει από τον φάκελο. Ο προσφεύγων δηλώνει ότι
δεν έλαβε γνώση της απόφασης αυτής παρά στις 4 Φεβρουαρίου 2003.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
3
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 3174
8. Στις 6 Φεβρουαρίου 2003, ο προσφεύγων προσέφυγε στο Συμβούλιο
της Επικρατείας με αίτηση ακύρωσης κατά της απόφασης της 26ης
Σεπτεμβρίου 2002 που ανακαλούσε τον διορισμό του στην θέση του
Επίκουρου Καθηγητή. Η δίκη έγινε, μετά από πολλές αναβολές, στις 6
Απριλίου 2006.
9. Στις 2 Ιουλίου 2007, το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε την
αίτηση απαράδεκτη ως εκπρόθεσμη, σημειώνοντας ότι με βάση το άρθρο 46
του Προεδρικού Διατάγματος υπ’ αρ. 18/1989 που αφορά την διεξαγωγή
της διαδικασίας ενώπιόν του, ο προσφεύγων έπρεπε να είχε ασκήσει την
αίτησή του σε προθεσμία εξήντα ημερών από την κοινοποίηση της
προσβαλλόμενης απόφασης. Όμως, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι
προέκυπτε από το ιστορικό της υπόθεσης, καθώς και από «το έντονο και
νόμιμο συμφέρον του προσφεύγοντα να ενημερώνεται για την πρόοδο της
υπόθεσής του» ότι ο τελευταίος «είχε λάβει πλήρη γνώση της
προσβαλλόμενης απόφασης πάνω από εξήντα μέρες πριν την άσκηση της
αίτησής του» (απόφαση υπ’ αρ. 1880/2007). Η ημερομηνία κατά την οποία
η απόφαση αυτή καθαρογράφηκε και εκδόθηκε επικυρωμένο αντίγραφό της
δεν προκύπτει από τον φάκελο.
ΙΙ. ΤΟ ΟΙΚΕΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ Η ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ
10. Το άρθρο 46 § 1 του Προεδρικού Διατάγματος υπ’αρ. 18/1989 που
κωδικοποιεί τις νομοθετικές διατάξεις που αφορούν το Συμβούλιο της
Επικρατείας έχει ως εξής :
«Η αίτηση ακυρώσεως ασκείται, αν δεν ορίζεται διαφορετικά, μέσα σε προθεσμία εξήντα
ημερών που αρχίζει από την επομένη της κοινοποίησης της προσβαλλόμενης πράξης ή της
δημοσίευσής της (…) ή διαφορετικά, από τότε που ο αιτών έλαβε πλήρη γνώση της πράξης
(…)».
11. Σύμφωνα με την Νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, η
απόδειξη ότι ο διοικούμενος έλαβε πλήρως γνώση της προσβαλλόμενης
απόφασης εξομοιώνεται με την κοινοποίηση. Η γνώση αυτή πρέπει να
προκύπτει από τον φάκελο, σύμφωνα με τις περιστάσεις κάθε υπόθεσης και
σε σχέση με ορισμένα κριτήρια, όπως την άσκηση από τον ενδιαφερόμενο
ιεραρχικής προσφυγής κατά της ίδιας πράξης ή την υποβολή αιτιάσεων ως
προς την πράξη αυτή ενώπιον άλλων διοικητικών Αρχών. (βλ. Συμβούλιο
της Επικρατείας αποφάσεις υπ’ αρ. 261/1987, 2656/1987, 5203/1995) ή
ακόμη όπως την πάροδο σημαντικού χρονικού διαστήματος από την
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
4
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 3174
κατάληξη της επίδικης πράξης, σε συνδυασμό με το εύλογο ή έντονο
συμφέρον του ενδιαφερόμενου να ενημερωθεί για την έκβαση αυτής (βλ.
Συμβούλιο της Επικρατείας, αποφάσεις υπ’ αρ. 93/1987, 100/1987,
2617/1988).
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
Ι. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6 §
1 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΕ
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
12. Ο προσφεύγων παραπονείται για την παραβίαση του δικαιώματός
του σε πρόσβαση σε δικαστήριο, όπως αυτό προβλέπεται από το άρθρο 6 §
1 της Σύμβασης, το οποίο ορίζει τα εξής :
«Παv πρόσωπov έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσίς τoυ δικασθή δικαίως, … εvτός λoγικής
πρoθεσμίας υπό Δικαστηρίoυ…, τo oπoίov θα απoφασίση … επί τωv αμφισβητήσεωv επί
τωv δικαιωμάτωv και υπoχρεώσεώv τoυ αστικής φύσεως…»
Α. Επί του παραδεκτού
13. Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η αιτίαση αυτή δεν είναι προδήλως
αβάσιμη υπό την έννοια του άρθρου 35 § 3 της Σύμβασης. Σημειώνει
επίσης ότι δεν αντίκειται σε κανέναν άλλο λόγο απαραδέκτου. Θα πρέπει
λοιπόν να κηρυχθεί παραδεκτή.
Β. Επί της ουσίας
1. Επιχειρήματα των μερών
14. Ο προσφεύγων δηλώνει ότι μέχρι τον Ιανουάριο του 2003 διέμενε
στην Γερμανία και ότι δεν υπάρχει κανένα στοιχείο στον φάκελο, δηλαδή
επιστολή, φαξ ή ηλεκτρονικό μήνυμα, του ο οποίου η ύπαρξη να μπορεί να
στηρίξει την θέση ότι είχε λάβει γνώση της απόφασης που ανακάλεσε τον
διορισμό του ενώ βρισκόταν στο εξωτερικό. Αναλύει τις ενέργειες που
έκανε ο ίδιος ή ο δικηγόρος του από την αρχή της υπόθεσης για να
συμπεράνει ότι δεν πληροφορήθηκε την επίδικη απόφαση πριν την
επιστροφή του στην Ελλάδα. Λυπάται για το ότι το Συμβούλιο της
Επικρατείας στηρίχτηκε σε καθαρά θεωρητικές υποθέσεις για να κρίνει ότι
είχε λάβει πλήρως γνώση της ανάκλησης του διορισμού του πάνω από
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
5
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 3174
εξήντα ημέρες πριν την άσκηση της αίτησής του. Δηλώνει ότι δεν μπορεί
να του προσαφθεί καμμία αμέλεια όσον αφορά την προσφυγή στο Ανώτατο
Δικαστήριο και θεωρεί τον εαυτό του θύμα βαριάς παραβίασης του
δικαιώματός του να εξεταστεί επί της ουσίας η αίτηση ακυρώσεώς του.
15. Η Κυβέρνηση θεωρεί ότι πρέπει να δεχτεί, για το συμφέρον της
ορθής απονομής της δικαιοσύνης, την ύπαρξη των διατυπώσεων για μια
έγκυρη προσφυγή ενός πολίτη στα εθνικά δικαστήρια. Στην προκειμένη
περίπτωση, δηλώνει ότι η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας ήταν
πλήρως αιτιολογημένη και ότι το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε ήταν
εύλογο και νόμιμο και σύμφωνο με την νομολογία του. Η Κυβέρνηση
εξηγεί ιδίως ότι ο προσφεύγων είχε πληροφορηθεί από την άνοιξη του 2002
την πρόθεση του Πανεπιστημίου να ανακαλέσει τον διορισμό του. ΄Ηξερε
επίσης ότι η υπόθεση είχε διαβιβαστεί αρχές Σεπτεμβρίου 2002 στην Σχολή
Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών για απόφαση σχετικά με την
γνωμοδότηση του Νομικού Συμβούλου του Πανεπιστημίου. Ως εκ τούτου,
δεν υπήρχε καμμία αμφιβολία, για το Συμβούλιο της Επικρατείας, ότι ο
προσφεύγων είχε λάβει πλήρη γνώση της προσβαλλόμενης απόφασης πάνω
από εξήντα ημέρες πριν την άσκηση της αίτησής του. Επομένως, ο
προσφεύγων έπρεπε να περιμένει ότι η αίτηση ακυρώσεώς του θα
απορριπτόταν ως εκπρόθεσμη. Εμπάσει περιπτώσει, η Κυβέρνηση
υπογραμμίζει ότι το Δικαστήριο δεν μπορεί να εκτιμήσει τα πραγματικά
περιστατικά που οδήγησαν ένα εθνικό δικαστήριο να υιοθετήσει μια
απόφαση αντί μιας άλλης, γιατί τότε θα αναγορευτεί σε δικαστή τετάρτου
βαθμού δικαιοδοσίας και θα παραβίαζε τα όρια της αποστολής του.
2. Εκτίμηση του Δικαστηρίου
Α) Γενικές Αρχές
16. Το Δικαστήριο θυμίζει την πάγια νομολογία του σύμφωνα με την
οποία η αποστολή του δεν είναι να υποκαθιστά τα εθνικά Δικαστήρια.
Καταρχήν εναπόκειται στις εθνικές αρχές, και ιδίως στα Δικαστήρια όλων
των βαθμίδων, να ερμηνεύουν την εθνική νομοθεσία (βλ. μεταξύ πολλών
άλλων, Garcia Manibardo c.Espagne, αρ. 38695/97 § 36, CEDH 2000-II).
Εξάλλου «το δικαίωμα σε δικαστήριο» μια έκφανση του οποίου αποτελεί το
δικαίωμα σε πρόσβαση, δεν είναι απόλυτο και ενδείκνυται για περιορισμούς
που γίνονται σιωπηρά δεκτοί, ιδίως όσον αφορά τους όρους παραδοχής μιας
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
6
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 3174
προσφυγής, αφού από την φύση του χρειάζεται μια ρύθμιση από το Κράτος,
το οποίο στο θέμα αυτό έχει κάποιο περιθώριο εκτίμησης. Εντούτοις, οι
περιορισμοί αυτοί δεν θα μπορούσαν να περιορίσουν σε έναν πολίτη την
πρόσβαση κατά τέτοιο τρόπο ή σε τέτοιο σημείο που να προσβάλλεται το
δικαίωμά του στην ίδια του την ουσία. Τέλος, οι περιορισμοί αυτοί δεν είναι
σύμφωνοι με το άρθρο 6 § 1 παρά μόνο αν τείνουν σε ένα νόμιμο σκοπό
και εάν υπάρχει εύλογη σχέση αναλογικότητας ανάμεσα στα μέσα που
έχουν χρησιμοποιηθεί και τον επιδιωκόμενο σκοπό (βλ. μεταξύ άλλων,
Edificaciones March Gallego S.A. κατά Ισπανίας, 19 Φεβρουαρίου 1998, §
34, Recueil des arrêts et décisions 1998-I). Πράγματι, το δικαίωμα
πρόσβασης σε ένα δικαστήριο προσβάλλεται όταν η ρύθμιση του
δικαιώματος αυτού παύει να υπηρετεί τους σκοπούς ασφάλειας δικαίου και
ορθής απονομής της δικαιοσύνης και αποτελεί ένα είδος εμποδίου που
εμποδίζει τον πολίτη να δει την διαφορά του να δικάζεται επί της ουσίας
από το αρμόδιο δικαστήριο.
17. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει επίσης ότι η νομοθεσία σχετικά με τις
διατυπώσεις για την άσκηση προσφυγής έχει ως σκοπό να εξασφαλίσει την
ορθή απονομή της δικαιοσύνης κα την τήρηση, ιδίως, της αρχής της
ασφάλειας δικαίου. Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να αναμένουν ότι οι κανόνες
θα εφαρμοστούν (Miragall Escolano και λοιποί κατά Ισπανίας, αρ.
38366/97, 38688/97, 40777/98, 40843/98, 41015/98, 41400/98, 41446/98,
41484/98, 41487/98 και 41509/98 § 33, CEDH 2000-I).
18. Παρόλα αυτά, το Δικαστήριο έκρινε πολλές φορές ότι η εφαρμογή
από τα εθνικά δικαστήρια των διατυπώσεων που πρέπει να τηρηθούν για
την άσκηση προσφυγής είναι δυνατόν να παραβιάζει το δικαίωμα
πρόσβασης σε δικαστήριο. Αυτό συμβαίνει όταν η υπερβολικά
φορμαλιστική ερμηνεία των εφαρμοστέων κανόνων από ένα δικαστήριο
εμποδίζει, εκ των πραγμάτων, την εξέταση της ουσίας της προσφυγής που
έχει ασκήσει ο ενδιαφερόμενος (Beles και λοιποί κατά Δημοκρατίας της
Τσεχίας, αρ. 47273/99, § 69, CEDH 2002-IX, Zvolsky και Zvolska κατά
Δημοκρατίας της Τσεχίας, αρ. 46129/99, § 55, CEDH 2002-IX).
B) Εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση των ανωτέρω αρχών
19. Στην προκειμένη περίπτωση, το Δικαστήριο σημειώνει ότι το
Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε την αίτηση του προσφεύγοντα
απαράδεκτη ως εκπρόθεσμη, θεωρώντας ότι προέκυπτε από τον φάκελο ότι
ο τελευταίος είχε «λάβει πλήρως γνώση της προσβαλλόμενης απόφασης
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
7
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 3174
πάνω από εξήντα μέρες πριν την άσκηση της αίτησής του» (βλ. ανωτέρω
παράγραφος 9), χωρίς να προσδιορίζει ωστόσο ρητά ποια ήταν η μέρα από
την οποία αρχίζει να τρέχει η προθεσμία (dies a quo). Όμως το Δικαστήριο
θεωρεί ότι η ασφάλεια δικαίου απαιτεί ότι πριν να εξετάσει αν ο πολίτης
τήρησε την προθεσμία για την άσκηση του ενδίκου μέσου που προβλέπεται
από το εθνικό δίκαιο, το δικαστήριο που έχει επιληφθεί της υπόθεσης
πρέπει να βεβαιωθεί ότι το πρόσωπο του οποίου τα δικαιώματα έχουν θιγεί
έλαβε πραγματικά γνώση της επίδικης πράξης για να μπορέσει να την
προσβάλει αποτελεσματικά ενώπιον της δικαιοσύνης ( βλ. mutatis
mutandis, Τσιρώνης κατά Ελλάδας, αρ. 44584/98, § 27, 6 Δεκεμβρίου
2001). Το ίδιο συμβαίνει και για την τήρηση της προθεσμίας της αίτησης
ακυρώσεως που θεσπίζεται με το άρθρο 46§ 1 του Προεδρικού
Διατάγματος αρ. 18/1989.
20. Εντούτοις, δεν φαίνεται να συμβαίνει το ίδιο στην προκειμένη
περίπτωση. Ξέροντας ότι εν πρώτοις εναπόκειται στα εθνικά δικαστήρια να
ελέγξουν αν ο πολίτης τήρησε τους κανόνες παραδεκτού που διέπουν την
άσκηση εθνικών ενδίκων μέσων, αλλά επειδή η Σύμβαση δεν εγγυάται
δικαιώματα θεωρητική ή ουτοπικά, αλλά συγκεκριμένα και πραγματικά (βλ.
μεταξύ άλλων, Matthews κατά Ηνωμένου Βασιλείου, [GC], αρ. 24833/94, §
34, CEDH 1999-I), το Δικαστήριο κρίνει τουλάχιστον αμφισβητήσιμο τον
συλλογισμό στον οποίο αρκέστηκε το Συμβούλιο της Επικρατείας για να
αποφανθεί ως προς το απαράδεκτο της αίτησης ακυρώσεως.
21. Πράγματι, το Δικαστήριο θεωρεί ότι κάνοντας απλώς υποθέσεις για
την ημερομηνία από την οποία άρχιζε να τρέχει η προθεσμία για την
άσκηση της αίτηση, και αρνούμενο να την προσδιορίσει το Συμβούλιο της
Επικρατείας αποφάνθηκε για την εκπρόθεσμη άσκηση της αίτησης κατά
τρόπο αυθαίρετο, χωρίς να έχει αποδείξει πέρα από κάθε εύλογη αμφιβολία
την στιγμή κατά την οποία ο προσφεύγων είχε πράγματι λάβει γνώση της
επίδικης πράξης, εμποδίζοντάς έτσι στην πράξη την πρόσβαση του στην
εξέταση επί της ουσίας της αίτησής του.
22. Μετά από τους ανωτέρω συλλογισμούς, το Δικαστήριο θεωρεί ότι
στην προκειμένη περίπτωση, ο περιορισμός στο δικαίωμα πρόσβασης σε
ένα Δικαστήριο που επιβλήθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν
ήταν ανάλογος με το σκοπό της εγγύησης ασφάλειας δικαίου και της ορθής
απονομής της δικαιοσύνης.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
8
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 3174
23. Επομένως, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης όσον
αφορά το δικαίωμα του προσφεύγοντα για πρόσβαση σε δικαστήριο.
ΙΙ. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6 §
1 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ
24. Ο προσφεύγων παραπονείται ότι η διάρκεια της διαδικασίας
πραβίασε την αρχή της «εύλογης προθεσμίας» όπως αυτή προβλέπεται από
το άρθρο 6 § 1 της Σύμβασης.
25. Η Κυβέρνηση αντιτίθεται στην θέση αυτή, υπογραμμίζοντας ότι δεν
θα μπορούσαμε να απαιτήσουμε από το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο να
έχει τον ίδιο ρυθμό με τα κατώτερα δικαστήρια στον χειρισμό των
υποθέσεων.
26. Η κρίσιμη περίοδος άρχισε στις 6 Φεβρουαρίου 2003, με την
άσκηση της αίτησης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας και τελείωσε
το συντομότερο δυνατόν στις 2 Ιουλίου 2007, με την απόφαση αρ.
1880/2007 του Συμβουλίου της Επικρατείας. Διήρκεσε δηλαδή τουλάχιστον
τέσσερα χρόνια και πάνω από τέσσερις μήνες για ένα βαθμό δικαιοδοσίας.
Α. Επί του παραδεκτού
27. Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η αιτίαση αυτή δεν είναι προδήλως
αβάσιμη υπό την έννοια του άρθρου 35 § 3 της Σύμβασης. Σημειώνει
επίσης ότι δεν αντίκειται σε κανένα άλλο λόγο απαραδέκτου. Θα πρέπει
λοιπόν να κριθεί παραδεκτή.
Β. Επί της ουσίας
28. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο εύλογος χαρακτήρας της διάρκειας
μιας δίκης εκτιμάται σύμφωνα με τις περιστάσεις της υπόθεσης και με βάση
τα κριτήρια που έχουν καθιερωθεί από τη νομολογία, ιδίως την
πολυπλοκότητα της υπόθεσης, την συμπεριφορά του προσφεύγοντα και
αυτή των αρμοδίων αρχών καθώς και τη σημασία που έχει το διακύβευμα
της διαφοράς για τους ενδιαφερόμενους (βλ. μεταξύ πολλών άλλων,
Frydlender κατά Γαλλίας, [GC], αρ. 30979/96, § 43, CEDH 2000-VII).
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
9
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 3174
29. Το Δικαστήριο έχει δικάσει πολλές φορές υποθέσεις που περιέχουν
θέματα παρόμοια με αυτά της παρούσας υπόθεσης και διαπίστωσε την
παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης (βλ. την προαναφερθείσα
απόφαση Frydlender).
30. Αφού εξέτασε όλα τα στοιχεία που του υποβλήθηκαν, το
Δικαστήριο κρίνει ότι η Κυβέρνηση δεν εξέθεσε κανένα γεγονός ούτε
επιχείρημα που να μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικό συμπέρασμα στην
προκειμένη πείπτωση. Με βάση την νομολογία του επί του θέματος, το
Δικαστήριο θεωρεί ότι στην προκειμένη περίπτωση η διάρκεια της επίδικης
διαδικασίας είναι υπερβολική και δεν ανταποκρίνεται στην απαίτηση
«εύλογης προθεσμίας».
31. Επομένως, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 σχετικά με την
διάρκεια της διαδικασίας.
ΙΙΙ. ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΩΝ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΩΝ
32. Ο προσφεύγων επικαλείται το άρθρο 14 της Σύμβασης σε
συνδυασμό με το άρθρο 6 και παραπονείται ότι υπήρξε θύμα διάκρισης στο
δικαίωμά του για πρόσβαση σε δικαστήριο.
Επί του παραδεκτού
33. Με βάση το σύνολο του φακέλου και τα στοιχεία που έχει στην
κατοχή του, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν αποδεικνύεται καμία διάκριση
κατά του προσφεύγοντα στην προκειμένη περίπτωση.
34. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η αιτίαση αυτή είναι προδήλως
αβάσιμη και ότι πρέπει να απορριφθεί κατ’ εφαρμογή του άρθρου 35 §§ 3
και 4 της Σύμβασης.
IV. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 41 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
35. Σύμφωνα με το άρθρο 41 της Σύμβασης
«Εάv τo Δικαστήριo κρίvει ότι υπήρξε παραβίαση της Σύμβασης ή τωv
Πρωτoκόλλωv της, και αv τo εσωτερικό δίκαιo τoυ Υψηλoύ Συμβαλλόμεvoυ
Μέρoυς δεv επιτρέπει παρά μόvo ατελή εξάλειψη τωv συvεπειώv της
παραβίασης αυτής, τo Δικαστήριo χoρηγεί, εφόσov είvαι αvαγκαίo, στov
παθόvτα δίκαιη ικαvoπoίηση.»
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
10
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 3174
Α. Ζημία
36. Ο προσφεύγων ζητά 200.000 ευρώ για την ηθική ζημία που υπέστη.
37. Η Κυβέρνηση θεωρεί ότι η διαπίστωση της παραβίασης θα
αποτελούσε από μόνη της επαρκή δίκαιη ικανοποίηση για την ηθική ζημία.
38. Το Δικαστήριο θεωρεί ότι ο προσφεύγων μπορεί να διεκδικήσει την
επανόρθωση της ηθικής ζημίας που υπέστη εξαιτίας της παραβίασης του
δικαιώματός του για πρόσβαση σε δικαστήριο καθώς και του δικαιώματός
του να δικαστεί η υπόθεσή του εντός εύλογης. προθεσμίας. Αποφαινόμενο
με δικαιοσύνη, το Δικαστήριο του επιδικάζει το ποσό των 12.000 € για τον
λόγο αυτό καθώς και κάθε ποσό που μπορεί να οφείλεται ως φόρος.
Β. Έξοδα και Δικαστική Δαπάνη
39. Ο προσφεύγων ζητά επίσης 5.755 για έξοδα και δικαστική δαπάνη
στα οποία υποβλήθηκε για τη διαδικασία ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων
και 2.000 € για τα έξοδα ενώπιον του Δικαστηρίου. Δεν προσκομίζει
κανένα τιμολόγιο ούτε απόδειξη αμοιβής, μόνον μια απόδειξη αμοιβής, για
όλα τα έξοδα, δακτυλογραφημένη και υπογραμμένη από τον δικηγόρο του,
στην οποία αναφέρεται το συνολικό ποσό των 7.755 € καθώς και την μνεία
ότι ο προσφεύγων κατέβαλε ήδη 1.000 €, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζει τον
λόγο.
40. Η Κυβέρνηση δηλώνει ότι τα αιτήματα του προσφεύγοντα δεν είναι
δεόντως δικαιολογημένα και καλεί το Δικαστήριο να τα απορρίψει.
41. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η επιδίκαση εξόδων και δικαστικών
δαπανών με βάση το άρθρο 41 προϋποθέτει ότι αυτά αποδεικνύονται
πραγματικά, αναγκαία και το ποσό τους εύλογο (Ιατρίδης κατά Ελλάδας,
[GC], αρ. 31107/96, § 54, CEDH 2000-XI).
42. Στην προκειμένη περίπτωση, με βάση τα στοιχεία που έχει στην
κατοχή του και τα ανωτέρω κριτήρια, το Δικαστήριο κρίνει εύλογο να
επιδικάσει στον προσφεύγοντα 500 € για το λόγο αυτό, συν κάθε ποσό που
μπορεί να οφείλει αυτός για φόρο.
Γ. Τόκοι υπερημερίας
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
11
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 3174
43. Το Δικαστήριο κρίνει ότι αρμόζει να υπολογισθούν οι τόκοι
υπερημερίας επί του επιτοκίου της διευκολύνσεως οριακού δανεισμού της
Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης, προσαυξανόμενου κατά τρεις
ποσοστιαίες μονάδες.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ, ΟΜΟΦΩΝΑ,
1. Κηρύσσει, την προσφυγή παραδεκτή όσον αφορά τις αιτιάσεις
σχετικά με τον δίκαιο χαρακτήρα και την διάρκεια της δίκης και
απαράδεκτη για τα υπόλοιπα
2. Κρίνει ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης όσον
αφορά το δικαίωμα πρόσβασης σε δικαστήριο
3. Κρίνει ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης όσον
αφορά την διάρκεια της δίκης
4. Κρίνει
α) ότι το εναγόμενο Κράτος πρέπει να καταβάλει στον
προσφεύγοντα, εντός τριών μηνών από την ημέρα που η απόφαση θα γίνει
οριστική σύμφωνα με το άρθρο 44 § 2 της Σύμβασης, 12.000 € (δώδεκα
χιλιάδες ευρώ) για ηθική ζημία και 500 € (πεντακόσια ευρώ) για έξοδα και
δικαστική δαπάνη, συν κάθε ποσό που μπορεί να οφείλεται ως φόρος
β) ότι από την εκπνοή της προθεσμίας αυτής και μέχρι την
καταβολή, τα ποσά αυτά θα προσαυξάνονται με απλό τόκο με επιτόκιο ίσο
προς το ισχύον κατ’ αυτό το χρονικό διάστημα επιτόκιο διευκολύνσεως
οριακού δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης,
προσαυξανόμενου κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες.
5. Απορρίπτει το αίτημα δίκαιης ικανοποίησης για τα υπόλοιπα.
Συντάχτηκε στη γαλλική γλώσσα, και στην συνέχεια κοινοποιήθηκε
εγγράφως στις 22 Απριλίου 2010, σύμφωνα με το άρθρο 77 §§ 2 και 3 του
Κανονισμού.
Soren Nielsen Nina Vajic
Γραμματέας Πρόεδρος
(υπογραφές)
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
12
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 3174
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
13
Ακριβής μετάφραση από το συνημμένο έγγραφο
Η μεταφράστρια
Μαρία Καραμπάτσα

(Προσφυγή υπ’αρ. 66608/09)

ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2581
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ
Υπόθεση Ε.Τ. και Π.Γ.
Κατά
Ελλάδας
(Προσφυγή υπ’αρ. 66608/09)
Απόφαση
Στρασβούργο, 11 Απριλίου 2013
Η απόφαση αυτή είναι οριστική. Μπορεί να επέλθουν μερικές αλλαγές ως προς την μορφή.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
1
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2581
Στην υπόθεση Ε.Τ. και Π.Γ. κατά Ελλάδας,
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Πρώτο Τμήμα), που συνεδρίασε σε Επιτροπή με την ακόλουθη σύνθεση:
Elisabeth Steiner, Πρόεδρο,
Λίνο-Αλέξανδρο Σισιλιάνο,
Ksenija Turkovic, Δικαστές
Και με την σύμπραξη του André Wampach, Αν. Γραμματέα Τμήματος,
Αφού διασκέφθηκε σε Συμβούλιο, στις 19 Μαρτίου 2013,
Εξέδωσε την παρούσα απόφαση, που υιοθετήθηκε την ημερομηνία αυτή:
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Η υπόθεση προέκυψε μετά από προσφυγή (αρ. 66608/09) κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας την οποία κατέθεσαν δύο ελληνίδες υπήκοοι, η κα Ε.Τ. και η κα Π.Γ., («οι προσφεύγουσες»), οι οποίες προσέφυγαν στο Δικαστήριο στις 27 Νοεμβρίου 2009 σύμφωνα με το άρθρο 34 της Σύμβασης Προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών («η Σύμβαση»).
2. Οι προσφεύγουσες εκπροσωπούνται από τους δικηγόρους Αθηνών Σ. Τζουβελόπουλο, Α.Μαθιουδάκη και Δ. Τζουβαλοπούλου. Η Ελληνική Κυβέρνηση («η Κυβέρνηση») εκπροσωπείται από τις πληρεξουσίες της, την κα Β.Πελέκου, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και την κα Ο. Σουροπάνη, Δικαστική Αντιπρόσωπο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
3. Στις 6 Οκτωβρίου 2011, η προσφυγή κοινοποιήθηκε στην Κυβέρνηση.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ι. ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΥΠΟ ΚΡΙΣΗ ΥΠΟΘΕΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
2
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2581
4. Οι προσφεύγουσες, Ε.Τ. και Π.Γ. είναι ελληνίδες υπήκοοι και έχουν γεννηθεί αντίστοιχα το 1945 και το 1941 και είναι κάτοικοι Αθηνών.
5. Οι προσφεύγουσες είναι συγκύριοι ενός οικοπέδου που βρίσκεται στο Γαλάτσι. Το 1990, ο δήμος Γαλατσίου κατέλαβε το οικόπεδο προκειμένου να δημιουργήσει δημοτική πλατεία. Ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών της Αθήνας διέταξε την αποβολή του Δήμου από το οικόπεδο. Παρόλα αυτά ο δήμος ολοκλήρωσε τις εργασίες επί του οικοπέδου.
6. Στις 2 Ιανουαρίου 1995, οι προσφεύγουσες προσέφυγαν στο διοικητικά δικαστήρια με αγωγή αποζημίωσης κατά του Δήμου. Ζήτησαν διάφορα ποσά ως διαφυγόντα κέρδη από την εκμετάλλευση του οικοπέδου καθώς και για υλική ζημία και ηθική βλάβη.
7. Στις 31 Ιουλίου 1997, με προδικαστική απόφαση, το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών απέρριψε εν μέρει την αγωγή ως προς το διαφυγόν κέρδος και διέταξε συμπληρωματικές αποδείξεις για την υλική ζημία (απόφαση υπ’ αρ. 10.035/1997).
8. Στις 30 Νοεμβρίου 1999 το ίδιο Δικαστήριο επιδίκασε στην πρώτη προσφεύγουσα το ποσό του 1.370.000 δρχ. (4.020 ευρώ) και στην δεύτερη προσφεύγουσα το ποσό του 1.400.000 δρχ. (4.108,59 ευρώ) για υλική ζημία και ηθική βλάβη (απόφαση υπ’ αρ. 11171/1999). Η απόφαση αυτή επιδόθηκε στις προσφεύγουσες και στο δήμο στις 25 Ιανουαρίου 2000 και στις 8 Φεβρουαρίου 2000 αντίστοιχα.
9. Στις 24 Μαρτίου και 29 Φεβρουαρίου 2000, οι προσφεύγουσες και το Δημόσιο άσκησαν αντίστοιχα έφεση. Το 2002, η εκδίκαση της απόφασης αναβλήθηκε μία φορά με αίτηση των προσφευγουσών. Ακολούθησαν πολλές αναβολές που δεν οφείλονταν στις προσφεύγουσες. Εντωμεταξύ εκδόθηκαν δύο προδικαστικές αποφάσεις που διέτασσαν την προσκόμιση συμπληρωματικών στοιχείων.
10. Στις 29 Ιανουαρίου 2009 το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών επανεξέτασε την υπόθεση και επικύρωσε την εφεσιβληθείσα απόφαση (απόφαση υπ’ αρ. 265/2009). Η απόφαση αυτή κοινοποιήθηκε στις προσφεύγουσες στις 16 Ιανουαρίου 2009.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
3
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2581
11. Στις 9 Σεπτεμβρίου 2009 το Δημόσιο άσκησε αναίρεση. Στις 10 Νοεμβρίου 2009, οι προσφεύγουσες άσκησαν επίσης αναίρεση από την πλευρά τους. Εντωμεταξύ, στις 10 Ιουλίου 2009 τέθηκε σε ισχύ ο νόμος 3772/2009 που προβλέπει στο άρθρο 35 ότι η άσκηση αναίρεσης είναι απαράδεκτη αν το αντικείμενο της διαφοράς ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι μικρότερο των 40.000€.
ΙΙ. ΤΟ ΟΙΚΕΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
12. Το άρθρο 35 §1 του νόμου 3772/2009 τροποποίησε το άρθρο 53 του Προεδρικού Διατάγματος 18/1989 ως εξής:
«1. Τα τρία πρώτα εδάφια της παραγράφου 3 του άρθρου 53 του π.δ. 18/1989, (…) , αντικαθίστανται ως εξής:
«3. Δεν επιτρέπεται η άσκηση αίτησης αναιρέσεως όταν το ποσό της διαφοράς που άγεται ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι κατώτερο από σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ..»
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ
Ι. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6 §1 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
13. Οι προσφεύγουσες υποστηρίζουν ότι η διάρκεια της διαδικασίας παραβίασε την αρχή της «λογικής προθεσμίας» όπως προβλέπεται στο άρθρο 6§1 της Σύμβασης το οποίο ορίζει ότι:
«Παv πρόσωπov έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσίς τoυ δικασθή (…) εvτός λoγικής πρoθεσμίας υπό δικαστηρίoυ, (…), τo oπoίov θα απoφασίση είτε επί τωv αμφισβητήσεων επί τωv δικαιωμάτων και υπoχρεώσεώv τoυ αστικής φύσεως, (…)»
Α. Ως προς το παραδεκτό
14. Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η αιτίαση αυτή δεν είναι προδήλως αβάσιμη υπό την έννοια του άρθρου 35§3 (α) της Σύμβασης. Το Δικαστήριο διαπιστώνει επίσης ότι δεν αντίκειται σε κανένα λόγο απαραδέκτου. Επομένως θα πρέπει να κηρυχτεί παραδεκτή.
Β. Ως προς την ουσία
1. Η υπό κρίση περίοδος ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
4
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2581
15. Το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη του ότι η διαδικασία άρχισε στις 2 Ιανουαρίου 1995 όταν οι προσφεύγουσες προσέφυγαν στα Διοικητικά Δικαστήρια και εξακολουθεί να εκκρεμεί ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.
16. Οι προσφεύγουσες υποστηρίζουν ότι παρόλο που η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί τυπικά οι αναιρέσεις που ασκήσανε οι ίδιες και ο αντίδικος δεν έχουν καμία πιθανότητα να καταλήξουν σε απόφαση επί της ουσίας και θα κηρυχθούν απαράδεκτες σύμφωνα με το νέο Νόμο υπ’ αρ. 3772/2009, το άρθρο 35 του οποίου προβλέπει ότι η αίτηση αναίρεσης είναι απαράδεκτη, εάν το αντικείμενο της διαφοράς ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι κατώτερο των 40.000€. Έτσι θεωρούν ότι η οριστική εθνική απόφαση είναι η απόφαση υπ’ αρ. 265/2009 του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.
17. Το Δικαστήριο θεωρεί ότι η προσέγγιση αυτή είναι λογική και ότι συντρέχει λόγος να θεωρηθεί η απόφαση υπ’αρ. 265/2009 ως οριστική εθνική απόφαση. Επομένως η υπό κρίση περίοδος έληξε στις 16 Ιουλίου 2009, ημερομηνία κοινοποίησης της απόφασης υπ’ αρ. 265/2009 του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.
2. Εύλογος χαρακτήρας της διάρκειας της διαδικασίας
18. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο εύλογος χαρακτήρας της διάρκειας της διαδικασίας εκτιμάται σύμφωνα με τα πραγματικά περιστατικά της υπό κρίση υπόθεσης και με βάση τα κριτήρια που έχει καθιερώσει η νομολογία του Δικαστηρίου, και ιδιαίτερα τον περίπλοκο χαρακτήρα της υπόθεσης, τη συμπεριφορά του προσφεύγοντος και των αρμοδίων αρχών καθώς και το διακύβευμα της διαφοράς για τους ενδιαφερομένους (βλ. μεταξύ πολλών άλλων, Frydlender κατά Γαλλίας [GC], αρ. 30979/96, §43, CEDH 2000-VII).
19. Το Δικαστήριο έχει εξετάσει επανειλημμένως υποθέσεις που εγείρουν θέματα παρόμοια με αυτό της υπό κρίση υπόθεσης και διαπίστωσε την παραβίαση του άρθρου 6§ της Σύμβασης (βλ. προαναφερθείσα απόφαση Frydlender).
20. Στην υπό κρίση υπόθεση το Δικαστήριο σημειώνει ότι χρειάστηκαν περίπου πέντε έτη (από τις 2 Ιανουαρίου 1995 ως τις 25 Ιανουαρίου 2000) στο Διοικητικό Πρωτοδικείο για να αποφασίσει για την αγωγή των προσφευγουσών και εννέα έτη και τέσσερις μήνες περίπου στο Εφετείο για να αποφασίσει για την έφεση (από τις 24 Μαρτίου 2000 ως τις 16 Ιουλίου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
5
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2581
2009). Το Δικαστήριο δεν παραβλέπει ότι το Εφετείο αναγκάστηκε να αναβάλει την πρώτη φορά την εκδίκαση της υπόθεσης με αίτημα του δικηγόρου των προσφευγουσών και ότι το αντικείμενο ορισμένων μεταγενέστερων αναβολών αφορούσε την αίτηση προσκόμισης νέων στοιχείων. Ωστόσο, δηλώνει και πάλι ότι το άρθρο 6 §1 της Σύμβασης αναγκάζει τα Συμβαλλόμενα Κράτη να οργανώσουν το δικαιικό τους σύστημα έτσι ώστε τα Δικαστήρια τους να μπορούν να ανταποκρίνονται σε κάθε μία από τις απαιτήσεις αυτές (Duclos κατά Γαλλίας, απόφαση της 17ης Δεκεμβρίου 1996, Recueil des arrêts et décisions 1996-VI, σελ. 2181, §55 και Comingersoll S.A. κατά Πορτογαλίας [GC], αρ. 35382/97, §24, CEDH 2000-IV) και ιδίως, να εγγυώνται σε καθέναν το δικαίωμα να πετύχει την έκδοση οριστικής απόφασης εντός λογικής προθεσμίας (προαναφερθείσα απόφασης Frydlender κατά Γαλλίας, §45). Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο δεν μπορεί να θεωρήσει «λογική» την συνολική διάρκεια που διανύθηκε στην υπό κρίση υπόθεση.
21. Λαμβάνοντας υπόψη τη Νομολογία του στο ίδιο θέμα, το Δικαστήριο θεωρεί ότι στην υπό κρίση υπόθεση η διάρκεια της επίδικης διαδικασίας είναι υπερβολική και δεν ανταποκρίνεται στην απαίτηση της «εύλογης προθεσμίας».
22. Επομένως, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 §1.
ΙΙ. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 1 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΥΠ’ ΑΡ. ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
23. Οι προσφεύγουσες επικαλούνται το άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου υπ’ αρ. 1 και παραπονούνται ότι λόγω της διάρκειας της επίδικης διαδικασίας, στερήθηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα την αποζημίωση που δικαιούνταν.
24. Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η αιτίαση αυτή συνδέεται στενά με την αιτίαση περί διάρκειας της διαδικασίας. Σημειώνει επίσης ότι σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, οι αρνητικές περιουσιακές επιπτώσεις που ενδεχομένως προκαλούνται από την υπερβολική διάρκεια της διαδικασίας αναλύονται ως συνέπεια της παραβίασης του δικαιώματος που προστατεύεται από το άρθρο 6 §1 της Σύμβασης, και δεν θα πρέπει να ληφθούν υπόψη παρά μόνο για την δίκαιη ικανοποίηση που μπορεί να πετύχουν οι προσφεύγουσες μετά την διαπίστωση της παραβίασης αυτής (βλ. Varipati κατά Ελλάδας, αρ. 38459/97, §32, 26 Οκτωβρίου 1999).
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
6
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2581
25. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι η αιτίαση αυτή είναι προδήλως αβάσιμη και πρέπει να απορριφθεί σύμφωνα με τα άρθρο 35 §§3 και 4 της Σύμβασης.
ΙΙΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 41 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
Α. Ζημία
26. Σύμφωνα με το άρθρο 41 της Σύμβασης
«Εάv τo Δικαστήριo κρίvει ότι υπήρξε παραβίαση της Σύμβασης ή τωv Πρωτoκόλλωv της, και αv τo εσωτερικό δίκαιo τoυ Υψηλoύ Συμβαλλόμεvoυ Μέρoυς δεv επιτρέπει παρά μόvo ατελή εξάλειψη τωv συvεπειώv της παραβίασης αυτής, τo Δικαστήριo χoρηγεί, εφόσov είvαι αvαγκαίo, στov παθόvτα δίκαιη ικαvoπoίηση.»
27. Οι προσφεύγουσες ζητούν το ποσό των 48.000€ και 51.000€ αντίστοιχα λόγω υλικής ζημίας. Ζητούν επίσης 17.000€ η καθεμία λόγω ηθικής βλάβης.
28. Η Κυβέρνηση καλεί το Δικαστήριο να απορρίψει το αίτημα αποζημίωσης λόγω υλικής ζημίας. Θεωρεί επίσης ότι το αιτούμενο λόγω ηθικής βλάβης ποσό είναι υπερβολικό και δεν δικαιολογείται από τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης. Υποστηρίζει ότι η διαπίστωση της παραβίασης αποτελεί επαρκή δίκαιη ικανοποίηση.
29. Το Δικαστήριο θεωρεί ότι δεν υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της διαπιστωθείσας παραβίασης και της επικαλούμενης υλικής ζημίας και απορρίπτει το αίτημα αυτό. Αντίθετα, θεωρεί ότι συντρέχει λόγος να επιδικάσει σε καθεμία προσφεύγουσα 4.000€ λόγω ηθικής βλάβης.
Β. Έξοδα και δικαστική δαπάνη
30. Οι προσφεύγουσες ζητούν επίσης 1.500 € για έξοδα και δικαστική δαπάνη στα οποία υπεβλήθησαν λόγω της δίκης ενώπιον του Δικαστηρίου.
31. Η Κυβέρνηση θεωρεί ότι το αιτούμενο ποσό είναι υπερβολικό και καλεί το Δικαστήριο να μην επιδικάσει ποσό μεγαλύτερο των 500€.
32. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η επιδίκαση εξόδων και δικαστικής δαπάνης με βάση το άρθρο 41 προϋποθέτει ότι αυτά είναι πραγματικά, αναγκαία και εύλογα ως προς το ύψος τους (Ιατρίδης κατά Ελλάδας, δίκαιη ικανοποίηση, [GC], αρ. 31107/96, §54, CEDH 2000-XI).
33. Στην υπό κρίση υπόθεση, έχοντας υπόψη τα στοιχεία που έχει στην διάθεσή του και τα προαναφερθέντα κριτήρια, το Δικαστήριο κρίνει εύλογο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
7
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2581
να επιδικάσει από κοινού στις προσφεύγουσες 500€ για την αιτία αυτή, συν κάθε ποσό που μπορεί να οφείλεται ως φόρος.
Γ. Τόκοι υπερημερίας
34. Το Δικαστήριο κρίνει ότι αρμόζει να υπολογισθούν οι τόκοι υπερημερίας επί του επιτοκίου διευκολύνσεως οριακού δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης, προσαυξημένου κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΟΜΟΦΩΝΑ,
1.
Κηρύσσει την προσφυγή παραδεκτή ως προς την αιτίαση σχετικά με την υπερβολική διάρκεια της διαδικασίας και απαράδεκτη για τα περαιτέρω
2.
Αποφαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 §1 της Σύμβασης
3.
Αποφαίνεται ότι
α) Το καθ’ου η προσφυγή Κράτος πρέπει να καταβάλει:
i.
Σε καθεμία από τις προσφεύγουσες 4.000€ (τέσσερις χιλιάδες ευρώ), συν κάθε ποσό που μπορεί να οφείλεται ως φόρος, για ηθική βλάβη,
ii.
Από κοινού στις προσφεύγουσες 500€ (πεντακόσια ευρώ), συν κάθε ποσό που μπορεί να οφείλεται ως φόρος από τις προσφεύγουσες, για έξοδα και δικαστική δαπάνη
β) Από την εκπνοή της προθεσμίας αυτής και μέχρι την καταβολή, το ποσό αυτό θα αυξάνεται με απλό τόκο με επιτόκιο ίσο προς το ισχύον κατ’ αυτό το χρονικό διάστημα επιτόκιο διευκολύνσεως οριακού δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, προσαυξημένο κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες.
4.
Απορρίπτει το αίτημα δίκαιης ικανοποίησης για τα περαιτέρω.
Συντάχτηκε στα γαλλικά και στην συνέχεια κοινοποιήθηκε εγγράφως στις 11 Απριλίου 2013, σύμφωνα με το άρθρο 77 §§2 και 3 του Κανονισμού.
Ο Αν.Γραμματέας Η Πρόεδρος
André Wampach Elisabeth Steiner
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
8
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No Φ 092.22/2581
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
9
Ακριβής μετάφραση από το συνημμένο έγγραφο
Η μεταφράστρια
Μαρία Καραμπάτσα

(Αριθμός προσφυγής 64867/09)

EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ,
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉNTRANGÈRES,
No.Φ09222/4716
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΚΑΤΑ ΕΛΛΑΔΑΣ
(Αριθμός προσφυγής 64867/09)
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ
19 Ιουλίου 2011
Η παρούσα απόφαση είναι οριστική, αλλά ενδέχεται να υποστεί τυπικές
διορθώσεις.
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS,
TRANSLATION SERVICE
Α.Κ.
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ,
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉNTRANGÈRES,
Στην υπόθεση κατά Ελλάδας,
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Πρώτο
Τμήμα), συνεδριάζοντας σε Επιτροπή αποτελούμενη από τους:
Anatoly Kovler, Πρόεδρο,
Γεώργιο Νικολάου,
Mirjana Lazarova Trajkovska, δικαστές,
και τον Andre Wampach, Αναπληρωτή Γραμματέα του Τμήματος,
Αφού συνεδρίασε ιδιαιτέρως στις 28 Ιουνίου 2011,
Εκδίδει την κατωτέρω απόφαση, η οποία ελήφθη την ημερομηνία
αυτή:
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Η υπόθεση εισήχθη δυνάμει προσφυγής (υπ’ αριθ. 64867/09)
κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας, , η οποία κατατέθηκε στο Δικαστήριο
δυνάμει του άρθρου 34 της Συμβάσεως για την Προάσπιση των
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών ("η
Σύμβαση") από Έλληνα υπήκοο, τον κ. ("προσφεύγων")
στις 24 Νοεμβρίου 2009.
2. Ο προσφεύγων εκπροσωπήθηκε από τον κ. Ν. Αναγνωστόπουλο
και την κα. Α. Ψυχά, δικηγόρους Αθηνών. Η Ελληνική Κυβέρνηση
("Κυβέρνηση") εκπροσωπήθηκε από τους εξουσιοδοτημένους εκπροσώπους
του Πληρεξουσίου της, κ. Μ. Απέσσο και κα. Κ. Παρασκευοπούλου,
Πάρεδρους του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, και την κα. Ζ.
Χατζηπαύλου, Δικαστική Αντιπρόσωπο του Νομικού Συμβουλίου του
Κράτους.
3. Στις 7 Μαΐου 2010 ο Πρόεδρος του Πρώτου Τμήματος αποφάσισε
να κοινοποιήσει την προσφυγή στην Κυβέρνηση. Σύμφωνα με το
Πρωτόκολλο Νο.14, η προσφυγή ανατέθηκε σε Επιτροπή Τριών Δικαστών.
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS,
TRANSLATION SERVICE
Α.Κ.
Α.Κ.
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ,
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉNTRANGÈRES,
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
ΟΙ ΠΕΡΙΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
4. Ο προσφεύγων, στρατιωτικός εν αποστρατεία, γεννήθηκε το 1930
και ζει στη Μυτιλήνη.
5. Στις 15 Νοεμβρίου 1996 ο προσφεύγων υπέβαλε αίτηση στο
Ταμείο Αλληλοβοήθειας Στρατού (εφεξής αποκαλούμενο "Ταμείο") με την
οποία ζητούσε πρόσθετο ποσό σύνταξης, μετά την τροποποίηση της
ημερομηνίας αποστρατείας του. Στις 29 Νοεμβρίου και τις 18 Δεκεμβρίου
1996, το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου απέρριψε την αίτησή του
πρωτοβάθμια και μετά από έφεση, αντίστοιχα.
6. Στις 22 Ιανουαρίου 1997 ο προσφεύγων άσκησε ένδικο μέσο στο
Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών, με το οποίο προσέβαλε τις αποφάσεις του
Ταμείου.
7. Με απόφασή του από 29 Μαΐου 1998, το Διοικητικό Πρωτοδικείο
Αθηνών έκανε εν μέρει δεκτό το αίτημα του προσφεύγοντος και του
επιδίκασε 7.739.869 δραχμές (δηλ. 22,714 ευρώ) (απόφαση υπ'
αριθμ.5835/1998).
8. Στις 5 Νοεμβρίου 1998 το Ταμείο άσκησε έφεση.
9. Στις 27 Σεπτεμβρίου 2001 το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών
δέχθηκε την έφεση του Ταμείου και ακύρωσε την πρωτοβάθμια απόφαση,
αφού συμπέρανε ότι δεν πληρούνταν οι νομικές απαιτήσεις για την απονομή
πρόσθετης σύνταξης (απόφαση υπ' αριθμ.4030/2001). Η απόφαση
κοινοποιήθηκε στον προσφεύγοντα στις 25 Φεβρουαρίου 2003.
10. Στις 11 Μαρτίου 2003 ο προσφεύγων άσκησε έφεση επί νομικών
ζητημάτων.
11. Στις 7 Ιουλίου 2006 το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο
ακύρωσε την εφετειακή απόφαση και παρέπεμψε την υπόθεση στο Εφετείο
(απόφαση υπ' αριθμ.2034/2006).
12. Στις 6 Ιουνίου 2008 το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών απέρριψε
την έφεση που άσκησε το Ταμείο κατά της απόφασης υπ' αριθμ.5835/1998
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS,
TRANSLATION SERVICE
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ,
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉNTRANGÈRES,
του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών (απόφαση υπ' αριθμ.1947/2008). Η
απόφαση κοινοποιήθηκε στον προσφεύγοντα στις 26 Μαΐου 2009.
ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Ι. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΟΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6§1
ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
13. Ο προσφεύγων παραπονείται ότι η διάρκεια της διαδικασίας
ήταν ασυμβίβαστη προς την απαίτηση της "λογικής διάρκειας" που ορίζει
το Άρθρο 6§1 της Σύμβασης, το οποίο έχει ως εξής:
"Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσή του δικαστεί (…)
εντός λογικής προθεσμίας, από δικαστήριο (…), το οποίο θα
αποφασίσει (…) επί των αμφισβητήσεων επί των δικαιωμάτων και
υποχρεώσεών του αστικής φύσεως (…)".
14. Η Κυβέρνηση αμφισβήτησε αυτόν τον ισχυρισμό.
15. Η περίοδος που πρέπει να ληφθεί υπόψη άρχισε στις 22
Ιανουαρίου 1997, όταν ο προσφεύγων άσκησε ένδικο μέσο ενώπιον του
Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, και τελείωσε στις 6 Ιουνίου 2008, όταν
δημοσιεύτηκε η απόφαση υπ' αριθμ.1947/2008 του Διοικητικού Εφετείου
Αθηνών. Έτσι, διήρκεσε για περισσότερα από έντεκα χρόνια και τέσσερις
μήνες για τρία επίπεδα δικαιοδοσίας.
Α. Επί του παραδεκτού
16. Το Δικαστήριο σημειώνει ότι η προσφυγή δεν είναι έκδηλα
αβάσιμη, υπό την έννοια του Άρθρου 35§3 της Σύμβασης. Σημειώνει
επίσης ότι δεν προσκρούει σε άλλο λόγο απαραδέκτου. Ως εκ τούτου, θα
πρέπει να κηρυχθεί παραδεκτή.
Β. Επί της ουσίας
17. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο εύλογος χαρακτήρας της
διάρκειας μιας διαδικασίας πρέπει να αξιολογείται υπό το φως των
περιστάσεων της υπόθεσης και αναφορικά με τα εξής κριτήρια:
πολυπλοκότητα της υπόθεσης, συμπεριφορά του προσφεύγοντος και των
αρμόδιων αρχών, και οι συνέπειες της διαφοράς όσον αφορά τον
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS,
TRANSLATION SERVICE
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ,
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉNTRANGÈRES,
προσφεύγοντα (βλ. μεταξύ άλλων αρχών, Fryflender κατά Γαλλίας [GC],
Νο.30979/96, §43, ΕΔΔΑ 2000-VII).
18. Το Δικαστήριο συχνά διαπιστώνει παραβιάσεις του Άρθρου 6§1
της Σύμβασης σε υποθέσεις που θέτουν ζητήματα παρόμοια με αυτό της
παρούσας υπόθεσης (βλ. Frydlender ανωτέρω).
19. Αφού εξέτασε όλο το υλικό που του υπεβλήθη, το Δικαστήριο
κρίνει ότι η Κυβέρνηση δεν παρέθεσε πραγματικά περιστατικά ή
επιχειρήματα που θα μπορούσαν να το πείσουν να καταλήξει σε
διαφορετικό συμπέρασμα στην παρούσα υπόθεση. Όσον αφορά τη σχετική
νομολογία του, το Δικαστήριο κρίνει ότι, στην παρούσα υπόθεση, η
διάρκεια της διαδικασίας ήταν υπερβολική και δεν πληρούσε την απαίτηση
περί "εύλογης διάρκειας".
Ως εκ τούτου, διαπιστώθηκε παραβίαση του Άρθρου 6§1.
ΙΙ. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΟΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 13
ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
20. Ο προσφεύγων παραπονείται επίσης για το ότι, στην Ελλάδα,
δεν υπάρχει δικαστήριο στο οποίο θα μπορούσε να υποβληθεί προσφυγή
κατά της υπερβολικής διάρκειας της διαδικασίας. Βασίστηκε στο Άρθρο 13
της Σύμβασης, το οποίο προβλέπει τα εξής:
"Παν πρόσωπoν του οποίου τα αναγνωριζόμενα εν τη παρούση
Συμβάσει δικαιώματα και ελευθερίαι παρεβιάσθησαv, έχει τo
δικαίωμα πραγματικής πρoσφυγής ενώπιον εθνικής αρχής, έστω και
αν η παραβίασις διεπράχθη υπό προσώπων ενεργούντων εν τη
εκτελέσει των δημοσίων καθηκόντων τους".
21. Η Κυβέρνηση αμφισβήτησε αυτό τον ισχυρισμό.
22. Το Δικαστήριο σημειώνει ότι αυτή η αιτίαση συνδέεται με αυτή
που εξετάστηκε ανωτέρω και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να κηρυχθεί
παραδεκτή.
23. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι το Άρθρο 13 εγγυάται μία
πραγματική προσφυγή ενώπιον εθνικού δικαστηρίου που να επιτρέπει την
προσφυγή κατά της παραβίασης της υποχρέωσης, η οποία επιβάλλεται από
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS,
TRANSLATION SERVICE
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ,
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉNTRANGÈRES,
το άρθρο 6§1, να εκδικάζονται οι υποθέσεις μέσα σε λογική προθεσμία
(βλέπε Kudla κατά Πολωνίας [GC], Νο. 30210/96, § 156, ΕΔΔΑ 2000-XI).
Σημειώνει ότι οι ενστάσεις και τα επιχειρήματα που προέβαλε η Κυβέρνηση
παρουσιάστηκαν και απορρίφθηκαν σε προηγούμενες υποθέσεις (βλ.
Κόντη-Αρβανίτη κατά Ελλάδας, Νο.53401/99, §§ 29-30, 10 Απριλίου 2003,
και Τσουκαλάς κατά Ελλάδας, Νο.12286/08, §§ 37-43, 22 Ιουλίου 2010) και
δεν βλέπει το λόγο για τον οποίο θα πρέπει να καταλήξει σε διαφορετικό
συμπέρασμα στην παρούσα υπόθεση.
24. Συνεπώς, το Δικαστήριο εκτιμά ότι εν προκειμένω υπήρξε
παραβίαση του άρθρου 13 της Σύμβασης λόγω της απουσίας στο εθνικό
δίκαιο μιας προσφυγής που θα επέτρεπε στον προσφεύγοντα να επιτύχει την
κύρωση του δικαιώματός του να δικαστεί η υπόθεσή του μέσα σε λογική
προθεσμία, με την έννοια του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης.
ΙΙΙ. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 41 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
25. Σύμφωνα με το άρθρο 41 της Σύμβασης,
"Εάν το Δικαστήριο κρίνει ότι υπήρξε παραβίαση της Σύμβασης ή
των Πρωτοκόλλων της και εάν το εσωτερικό δίκαιο του Υψηλού
Συμβαλλομένου Μέρους επιτρέπει την ατελή μόνον επανόρθωση των
συνεπειών της παραβίασης αυτής, το Δικαστήριο επιδικάζει στον
ζημιωθέντα διάδικο, εφόσον συντρέχει λόγος, μία δίκαιη ικανοποίηση".
Α. Αποζημίωση
26. Ο προσφεύγων αξιώνει 25.000 ευρώ για ηθική βλάβη.
27. Η Κυβέρνηση κρίνει ότι το ποσό αυτό είναι υπερβολικό και
ισχυρίζεται ότι η διαπίστωση της παραβίασης θα συνιστούσε αφ’ εαυτής
μία επαρκή δίκαιη ικανοποίηση για την ηθική βλάβη. Υποστηρίζει, ωστόσο,
ότι, εάν το Δικαστήριο κρίνει ότι πρέπει να επιδικαστεί ποσό στον
προσφεύγοντα, το ποσό των 6.000 ευρώ είναι επαρκές και εύλογο.
28. Το Δικαστήριο κρίνει ότι ο προσφεύγων υπέστη ηθική βλάβη.
Αποφαινόμενο κατά δίκαιη κρίση, επιδικάζει στον προσφεύγοντα 10.000
ευρώ για ηθική βλάβη, πλέον οποιουδήποτε ποσού που μπορεί να οφείλεται
ως φόρος.
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS,
TRANSLATION SERVICE
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ,
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉNTRANGÈRES,
Β. Έξοδα και δικαστική δαπάνη
29. Ο αιτών αξιώνει 3.000 ευρώ για έξοδα και δικαστική δαπάνη
ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων και 1.500 ευρώ για έξοδα και δικαστική
δαπάνη ενώπιον του Δικαστηρίου. Προσκόμισε δύο διαφορετικά τιμολόγια
δαπανών: ένα για ποσό 403,04 ευρώ για τις δαπάνες ενώπιον των εθνικών
δικαστηρίων και ένα για ποσό 1.500 ευρώ για τις δαπάνες ενώπιον του
Δικαστηρίου.
30. Η Κυβέρνηση αμφισβήτησε αυτές τις αξιώσεις. Όσον αφορά τα
έξοδα και τις δαπάνες ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων, η Κυβέρνηση
παρατήρησε ότι δεν υφίσταται αιτιώδης συνάφεια μεταξύ αυτών και της
παρατεταμένης διάρκεια της διαδικασίας και ότι αυτή η αξίωση θα πρέπει
να απορριφθεί. Σε κάθε περίπτωση, ισχυρίστηκε ότι τα υποβληθέντα
τιμολόγια δαπανών δεν κάλυπταν το συνολικό ποσό της αξίωσης. Όσον
αφορά το ύψος των εξόδων και δαπανών ενώπιον του Δικαστηρίου, η
Κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι το ποσό της αξίωσης δεν ήταν εύλογο. Σε
περίπτωση, ωστόσο, που το Δικαστήριο κρίνει ότι πρέπει να επιδικαστεί
στον προσφεύγοντα σχετικό ποσό, το ποσό των 1.000 ευρώ είναι επαρκές.
31. Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, ο προσφεύγων
δικαιούται να λάβει έξοδα και δαπάνες μόνον εφόσον αποδείξει την
πραγματικότητα, την αναγκαιότητά τους και, επιπλέον, τον εύλογο
χαρακτήρα του ύψους τους (Ιατρίδης κατά Ελλάδας (δίκαιη ικανοποίηση)
[GC], Νο. 31107/96, § 54, ΕΔΔΑ 2000-XI).
32. Όσον αφορά την αξίωση του προσφεύγοντας για τις δαπάνες που
υπέστη ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων, το Δικαστήριο έχει ήδη κρίνει
ότι η διάρκεια της διαδικασίας θα μπορούσε να επιφέρει αύξηση των
εξόδων και της δικαστικής δαπάνης του προσφεύγοντος ενώπιον των
εθνικών δικαστηρίων και ότι πρέπει επομένως τούτο να ληφθεί υπόψη (βλ.
Capuano κατά Ιταλίας, 25 Ιουνίου 1987, § 27, Σειρά A Νο. 119). Το
Δικαστήριο σημειώνει εντούτοις ότι, ακόμη κι αν υποτεθεί ότι το τιμολόγιο
δαπανών που υπέβαλε ο προσφεύγων κάλυπτε το συνολικό ποσό της
σχετικής αξίωσης, τα αιτούμενα εν προκειμένω έξοδα δεν γεννήθηκαν από
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS,
TRANSLATION SERVICE
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ,
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉNTRANGÈRES,
την διάρκεια της διαδικασίας, αλλά είναι έξοδα στα οποία φυσιολογικά
υποβάλλεται κανείς μέσα στα πλαίσια της επίδικης διαδικασίας. Έτσι, το
Δικαστήριο δεν διακρίνει αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της διαπιστωμένης
παραβίασης και της υλικής ζημίας. Ως εκ τούτου, απορρίπτει την αξίωση.
33. Όσον αφορά την αξίωση για έξοδα ενώπιον του Δικαστηρίου,
εφόσον ελήφθησαν υπόψη τα έγγραφα που έχει στην κατοχή του και η
νομολογία του, το Δικαστήριο κρίνει εύλογο να του επιδικάσει ολόκληρο το
αιτούμενο ποσό, δηλ. 1.500 ευρώ, πλέον οποιουδήποτε ποσού που μπορεί
να οφείλεται ως φόρος.
Γ. Τόκοι υπερημερίας
34. Το Δικαστήριο κρίνει προσήκον να βασίσει το επιτόκιο των
τόκων υπερημερίας στο επιτόκιο οριακής χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής
Κεντρικής Τράπεζας προσαυξημένο κατά τρεις εκατοστιαίες μονάδες.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΟΜΟΦΩΝΑ
1. Κηρύσσει την προσφυγή παραδεκτή,
2. Αποφαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης,
3. Αποφαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 13 της Σύμβασης,
4. Αποφαίνεται
α) ότι το εναγόμενο Κράτος οφείλει να καταβάλει στον
προσφεύγοντα, μέσα σε τρεις μήνες, 10.000 (δέκα χιλιάδες) ευρώ
για ηθική ζημία και 1.500 (χίλια πεντακόσια) ευρώ για έξοδα και
δικαστική δαπάνη, πλέον οποιουδήποτε ποσού που μπορεί να
οφείλεται ως φόρος,
β) ότι, από τη λήξη της τρίμηνης αυτής προθεσμίας και μέχρι την
εξόφληση, το ποσό αυτό θα προσαυξηθεί με τόκους
υπολογιζόμενους με επιτόκιο ίσο με το επιτόκιο οριακής
χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το οποίο θα
ισχύει κατά την εν λόγω περίοδο, προσαυξημένο κατά τρεις
εκατοστιαίες μονάδες.
5. Απορρίπτει το αίτημα δίκαιης ικανοποίησης κατά τα λοιπά.
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS,
TRANSLATION SERVICE
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ,
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLÉNIQUE, MINISTÈRE DES AFFAIRES ÉNTRANGÈRES,
SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS,
TRANSLATION SERVICE
Συντάχθηκε στην αγγλική γλώσσα και στη συνέχεια κοινοποιήθηκε
εγγράφως στις 19 Ιουλίου 2011 κατ’ εφαρμογή του άρθρου 77 §§ 2 και 3
του κανονισμού του Δικαστηρίου.
Υπογραφή Υπογραφή
Andre Wampach Anatoly Kovler
Αναπληρωτής Γραμματέας Πρόεδρος
Αθήνα, 05.08.2011
Ακριβής μετάφραση από τα αγγλικά
Η μεταφράστρια Ελένη Δημητρίου

(Προσφυγή υπ’αρ. 56814/08)

ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 2710
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ
ΑΝΘΡΩΠΟΥ
ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ
Υπόθεση ΑΒΕΕ κατά Ελλάδας
κατά Ελλάδας
(Προσφυγή υπ’αρ. 56814/08)
Απόφαση
Στρασβούργο, 19 Απριλίου 2011
Η απόφαση αυτή είναι οριστική. Μπορεί να επέλθουν μερικές αλλαγές στην μορφή.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
1
Κ.Χ.Σ.
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 2710
Στην υπόθεση ΑΒΕΕ κατά Ελλάδας,
Το Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Πρώτο Τμήμα) που
συνεδρίασε σε Επιτροπή με την ακόλουθη σύνθεση:
Anatoly Kovler, Πρόεδρο,
Γεώργιο Νικολάου,
Mirjana Lazarova Trajkovska, Δικαστές,
Και με τη σύμπραξη του Αναπληρωτή Γραμματέα André Wampach
Αφού διασκέφθηκε σε Συμβούλιο στις 29 Μαρτίου 2011,
Εξέδωσε την ακόλουθη απόφαση που υιοθετήθηκε την ημερομηνία αυτή:
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Η υπόθεση προέκυψε μετά από προσφυγή (αρ. προσφυγής
56814/08) κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας την οποία άσκησε μια
εμπορική εταιρεία της Ελλάδας, η ΑΒΕΕ («η
προσφεύγουσα») που είχε την έδρα της στην Θεσσαλονίκη, και η οποία
προσέφυγε στο Δικαστήριο στις 18 Νοεμβρίου 2008 σύμφωνα με το άρθρο
34 της Σύμβασης Προστασίας των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των
Θεμελιωδών Ελευθεριών («η Σύμβαση»).
2. Η προσφεύγουσα εκπροσωπείται από τον κο Κ. Βουλκίδη, Δικηγόρο
Θεσσαλονίκης. Η Ελληνική Κυβέρνηση («η Κυβέρνηση») εκπροσωπείται
από τον εκπρόσωπό της, τον κ.Α.Τζεφεράκο, Πρόεδρο του Νομικού
Συμβουλίου του Κράτους.
3. Στις 23 Φεβρουαρίου 2010, η Πρόεδρος του Πρώτου Τμήματος
αποφάσισε να κοινοποιήσει την προσφυγή στην Κυβέρνηση. Σύμφωνα με
το Πρωτόκολλο υπ’αρ. 14, η προσφυγή ανατέθηκε σε Επιτροπή.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ
ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΥΠΟ ΚΡΙΣΗ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
4. Η προσφεύγουσα μια εταιρεία που κατασκευάζει σωλήνες, μπήκε με
απόφαση του Υπουργού Οικονομίας της 20ης Νοεμβρίου 1995, σε ένα
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
2
Κ.Χ.Σ.
Κ.Χ.Σ.
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 2710
επενδυτικό πρόγραμμα ποσού 9.860.601 ευρώ και η κρατική επιχορήγηση
ανερχόταν σε 4.570.154 ευρώ. Σκοπός του προγράμματος αυτού ήταν να
μεταφερθεί η εταιρεία αυτή από την Θεσσαλονίκη σε άλλο μέρος και να
γίνει ο εκσυγχρονισμός των μηχανών της. Το υπόλοιπο μέρος του
κεφαλαίου θα προερχόταν από ίδια κεφάλαια της εταιρείας και τραπεζικά
δάνεια. Οι εργασίες προσώρησαν κανονικά, η προσφεύγουσα κατέθεσε το
ποσό που αντιστοιχούσε στο ύψος της συμμετοχής της και το 86% του
έργου πραγματοποιήθηκε. Ωστόσο το κρατικό όργανο που ήταν αρμόδιο για
την πρόοδο των εργασιών άργησε να ολοκληρώσει την τέταρτη αναφορά
του για περίοδο είκοσι μηνών, και έτσι η Τράπεζα αρνήθηκε να χορηγήσει
νέο δάνειο έτσι ώστε να συνεχιστούν οι εργασίες. Στις 12 Μαΐου 2003, το
Υπουργείο Οικονομίας αποφάσισε να ανακαλέσει την επένδυση και ζήτησε
την επιστροφή των ποσών που χορηγήθηκαν.
5. Η προσφεύγουσα, θεωρώντας ότι το Δημόσιο ευθυνόταν για την
κατάσταση αυτή, προσέφυγε στις 4 Ιουλίου 2003, στο Συμβούλιο της
Επικρατείας με αίτηση ακύρωσης της ανάκλησης.
6. Με την απόφαση υπ’αρ. 1378/2006 της 6ης Μαΐου 2008, που
καθαρογράφηκε στις 16 Ιουλίου 2008, το Συμβούλιο της Επικρατείας
απέρριψε την προσφυγή. Διευκρίνισε μεταξύ άλλων, ότι οι ισχυρισμοί της
προσφεύγουσας, όπως παρουσιάστηκαν ενώπιον του Συμβουλίου
Επικρατείας, δεν αναφερόντουσαν, ούτε καν εν συντομία, στην αίτηση που
η προσφεύγουσα είχε υποβάλει στην Διοίκηση προκειμένου η τελευταία να
επιταχύνει τον έλεγχο της προόδου της επένδυσης. Έκρινε επίσης, ότι δεν
αποδείχθηκε κανένας αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της καθυστέρησης που
σημείωσε η διοίκηση στον έλεγχο και το ότι η προσφεύγουσα έχασε την
ευκαιρία να χρηματοδοτηθεί από την Τράπεζα που εξέδωσε το δάνειο.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ
Ι. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ
6§1 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ
7. Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι η διάρκεια της διαδικασίας
παραβίασε την αρχή της «εύλογης προθεσμίας» όπως αυτή προβλέπεται
από το άρθρο 6§1 της Σύμβασης, που ορίζει τα εξής :
«Παv πρόσωπov έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσίς τoυ δικασθή … εvτός λoγικής πρoθεσμίας υπό
δικαστηρίoυ, … τo oπoίov θα απoφασίση … επί τωv αμφισβητήσεωv επί τωv δικαιοτάτων και
υπoχρεώσεώv τoυ αστικής φύσεως.»
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
3
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 2710
8. Η Κυβέρνηση δεν υπέβαλε παρατηρήσεις.
9. Η υπό κρίση περίοδος άρχισε στις 4 Ιουλίου 2003, με την προσφυγή
στο Συμβούλιο της Επικρατείας και ολοκληρώθηκε στις 16 Ιουλίου 2008,
με την καθαρογραφή της απόφασης του ΣΤΕ. Επομένως διήρκεσε πέντε έτη
και δεκατέσσερις ημέρες για ένα βαθμό δικαιοδοσίας.
Α. Ως προς το παραδεκτό
10. Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η αιτίαση αυτή δεν είναι προδήλως
αβάσιμη υπό την έννοια του άρθρου 35 §3 της Σύμβασης. Σημειώνει επίσης
ότι δεν αντίκειται σε κανένα άλλο λόγο απαραδέκτου. Θα πρέπει λοιπόν να
κηρυχθεί παραδεκτή.
Β. Ως προς την ουσία
11. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο εύλογος χαρακτήρας της διάρκειας
μιας διαδικασίας κρίνεται σύμφωνα με τα πραγματικά περιστατικά της
υπόθεσης και με κριτήρια που έχει καθιερώσει η Νομολογία του
Δικαστηρίου, ειδικότερα την δυσκολία της υπόθεσης, την συμπεριφορά του
προσφεύγοντα και αυτή των αρμόδιων αρχών καθώς και την σημασία της
διαφοράς για τους προσφεύγοντες (βλ. μεταξύ πολλών άλλων, Frydlender
κατά Γαλλίας [GC], αρ. 30979/96, §43, CEDH 2000-VII).
12. Το Δικαστήριο εξέτασε επανειλημμένως υποθέσεις που εγείρουν
θέματα παρόμοια με αυτό της υπό κρίση υπόθεσης και διαπίστωσε την
παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης (βλ. προαναφερθείσα
Frydlender).
13. Έχοντας υπόψη την νομολογία του επί του θέματος, το Δικαστήριο
κρίνει ότι στην υπό κρίση υπόθεση η διάρκεια της επίδικης διαδικασίας
είναι υπερβολική και δεν πληρεί την απαίτηση της «εύλογης προθεσμίας».
Επομένως, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 §1.
ΙΙ. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΕΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΙΣ
14. Η προσφεύγουσα επικαλείται το άρθρο 6 §1 της Σύμβασης και
παραπονείται για παραβίαση του δικαιώματός της σε δίκαιη δίκη από το
Συμβούλιο της Επικρατείας επειδή προέβη σε αυθαίρετη ερμηνεία του
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
4
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 2710
Νόμου υπέρ της διοίκησης, κρίνοντας ότι η Διοίκηση δικαιούταν να ζητήσει
την επιστροφή του συνόλου της επιχορήγησης και η προσφεύγουσα έπρεπε
να είχε καλέσει την διοίκηση να δείξει ιδιαίτερη επιμέλεια.
15. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι σύμφωνα με το άρθρο 19 της
Σύμβασης, έχει ως έργο να διασφαλίζει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από
την Σύμβαση για τα Συμβαλλόμενα Κράτη. Ειδικότερα, δεν είναι
αρμοδιότητά του να κρίνει για νομικά ή πραγματικά σφάλμα που υποτίθεται
ότι έχουν κάνει τα εθνικά δικαστήρια, εκτός αν και στον βαθμό που αυτά
μπορεί να έχουν προσβάλει τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που
κατοχυρώνονται από την Σύμβαση (βλ. ιδίως Garcia Ruiz κατά Ισπανίας
[GC], αρ. 30544/96, § 28 CEDH 1999-I).
16. Στην υπό κρίση υπόθεση και έχοντας υπόψη το σύνολο των
στοιχείων που έχει στην διάθεσή του, το Δικαστήριο, στον βαθμό που είναι
αρμόδιο για να κρίνει για τους ισχυρισμούς που έχουν διατυπωθεί, δεν
σημείωσε καμία ένδειξη παραβίασης των δικαιωμάτων και ελευθεριών που
προστατεύονται από την Σύμβαση ή τα Πρωτόκολλά της.
17. Συνάγεται ότι το τμήμα αυτό της προσφυγής είναι προδήλως
αβάσιμο και πρέπει να απορριφθεί κατ’ εφαρμογή του άρθρου 35 §§3 και 4
της Σύμβασης.
IV. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 41 ΤΗΣ
ΣΥΜΒΑΣΗΣ
18. Σύμφωνα με το άρθρο 41 της Σύμβασης ,
«Εάv τo Δικαστήριo κρίvει ότι υπήρξε παραβίαση της Σύμβασης ή τωv Πρωτoκόλλωv της,
και αv τo εσωτερικό δίκαιo τoυ Υψηλoύ Συμβαλλόμεvoυ Μέρoυς δεv επιτρέπει παρά μόνo
ατελή εξάλειψη τωv συvεπειώv της παραβίασης αυτής, τo Δικαστήριo χoρηγεί, εφόσov
είvαι αvαγκαίo, στov παθόvτα δίκαιη ικαvoπoίηση.»
Α. Ζημία
19. Η προσφεύγουσα ζητά 4.700.000 € για την υλική ζημία και
4.300.000 € για την ηθική βλάβη που υπέστη.
20. Η κυβέρνηση δεν υπέβαλε παρατηρήσεις για το θέμα αυτό.
21. Το Δικαστήριο δεν αντιλαμβάνεται να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος
ανάμεσα στην διαπιστωθείσα παραβίαση και την επικαλούμενη υλική ζημία
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
5
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 2710
και απορρίπτει το αίτημα. Αντίθετα, θεωρεί ότι συντρέχει λόγος να
επιδικάσει στην προσφεύγουσα 5.000 € λόγω ηθικής βλάβης, συν κάθε
ποσό που μπορεί να οφείλεται ως φόρος.
Β. Έξοδα και δικαστική δαπάνη
22. Η προσφεύγουσα δεν παρουσίασε κανένα αίτημα σχετικά με τα
έξοδα και την δικαστική δαπάνη. Επομένως, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν
συντρέχει λόγος να επιδικάσει κανένα ποσό για τον λόγο αυτό.
Γ. Τόκοι υπερημερίας
23. Το Δικαστήριο κρίνει σωστό να υπολογίσει το ύψος των τόκων
υπερημερίας με βάση το επιτόκιο διευκολύνσεως οριακού δανεισμού της
Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας προσαυξημένου κατά τρεις ποσοστιαίες
μονάδες.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ, ΟΜΟΦΩΝΑ,
1. Κηρύσσει την προσφυγή παραδεκτή όσον αφορά την αιτίαση
σχετικά με την υπερβολική διάρκεια της διαδικασίας και απαράδεκτη για τα
περαιτέρω
2. Αποφαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6§1 της Σύμβασης.
3. Αποφαίνεται
α) ότι το καθ’ ου η προσφυγή Κράτος πρέπει να καταβάλει στην
προσφεύγουσα, εντός τριών μηνών, 5.000 € (πέντε χιλιάδες ευρώ), λόγω
ηθικής βλάβης συν κάθε ποσό που μπορεί να οφείλεται ως φόρος,
β) ότι από την παρέλευση της προθεσμίας αυτής και μέχρι την
καταβολή, το ποσό αυτό θα αυξάνεται με απλό τόκο με επιτόκιο ίσο προς
το ισχύον κατ’ αυτό το χρονικό διάστημα επιτόκιο διευκολύνσεως οριακού
δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, προσαυξημένου κατά
τρεις ποσοστιαίες μονάδες.
4. Απορρίπτει το αίτημα δίκαιης ικανοποίησης για τε περαιτέρω.
Συντάχτηκε στα γαλλικά, στην συνέχεια κοινοποιήθηκε εγγράφως στις 19
Απριλίου 2011, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 77 §§ 2 και 3 του Κανονισμού.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
6
ΕΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL TRANSLATION
No 2710
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
REPUBLIQUE HELLENIQUE, MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES, SERVICE DE TRADUCTION
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION SERVICE
7
André Wampach Anatoly Kovler
Αναπληρωτής Γραμματέας Πρόεδρος
Ακριβής μετάφραση από το συνημμένο έγγραφο
Η μεταφράστρια
Μαρία Καραμπάτσα

(Προσφυγή αριθ. 46312/09)

EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/3145
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ κατά ΕΛΛΑΔΑΣ
(Προσφυγή αριθ. 46312/09)
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ
10 Μαΐου 2011
Η παρούσα απόφαση είναι οριστική. Μπορεί να υποστεί τυπικές διορθώσεις.
Γ.Φ.
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/3145
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
Στην υπόθεση κατά Ελλάδας,
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (πρώτο
τμήμα), συνεδριάζοντας σε Επιτροπή αποτελούμενη από τους:
Anatoly Kovler, πρόεδρο,
Χρήστο Ροζάκη,
Γεώργιο Νικολάου, δικαστές,
και τον André Wampach, αναπληρωτή γραμματέα τμήματος.
Αφού διασκέφθηκε σε συμβούλιο στις 12 Απριλίου 2011,
Εκδίδει την πιο κάτω απόφαση, η οποία ελήφθη την ημερομηνία
αυτή:
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Η υπόθεση έχει εισαχθεί με μία προσφυγή (αριθ. 46312/09)
στρεφόμενη κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας από έναν υπήκοο του
Κράτους αυτού, τον κύριο («ο προσφεύγων»), ο οποίος
προσέφυγε ενώπιον του Δικαστηρίου στις 30 Ιουλίου 2009 δυνάμει του
άρθρου 34 της Σύμβασης για την προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
και των Θεμελιωδών Ελευθεριών («η Σύμβαση»).
2. Ο προσφεύγων εκπροσωπείται από τους κυρίους Ν. Φραγκάκη
και Σ. Γκανάτσιο, δικηγόρους του συλλόγου Αθηνών. Η Ελληνική
Κυβέρνηση («η Κυβέρνηση») εκπροσωπείται από τους απεσταλμένους του
αντιπροσώπου της, κυρία Γ. Παπαδάκη, πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου
του Κράτους, και κυρία Ζ. Χατζηπαύλου, δικαστική αντιπρόσωπο του
Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
3. Στις 4 Μαΐου 2010, η πρόεδρος του πρώτου τμήματος αποφάσισε
να κοινοποιήσει την προσφυγή στην Κυβέρνηση. Κατ’εφαρμογή του
Πρωτοκόλλου αριθ.14, η προσφυγή ανατέθηκε σε μία Επιτροπή.
Γ.Φ.
Γ.Φ.
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/3145
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
4. Ο προσφεύγων έχει γεννηθεί το 1932 και κατοικεί στο Κεραμίδιο
(νομός Μαγνησίας).
5. Το 1962, η λίμνη που καταλάμβανε την πεδιάδα της Κάρλας στη
Θεσσαλία αποξηράνθηκε μέσα στα πλαίσια ενός μεγάλου έργου επέκτασης
των γεωργικών γαιών. Μεταξύ των ζωνών γης που δημιουργήθηκαν
κατόπιν της αποξήρανσης της λίμνης, μία έκταση 40.000.000 τ.μ.
εκμισθώθηκε με νομαρχιακές αποφάσεις για κάθε έτος καλλιέργειας σε
2.200 ακτήμονες καλλιεργητές, μεταξύ των οποίων ο προσφεύγων. Το
1998, προκειμένου να αντιμετωπισθεί η έλλειψη νερού στην πεδιάδα, το
Κράτος αποφάσισε την αποκατάσταση της λίμνης Κάρλα. Το 2000,
δημιουργήθηκε εκ νέου η λίμνη, γεγονός που οδήγησε στη μείωση των
καλλιεργούμενων εκτάσεων. Στον προσφεύγοντα, ο οποίος αποβλήθηκε
από τις γαίες που του είχαν παραχωρηθεί το 1962, δόθηκαν άλλες γαίες
ίδιας επιφάνειας.
6. Στις 22 Μαΐου 2001, ο προσφεύγων κατέθεσε ενώπιον του
Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών αγωγή αποζημίωσης κατά του
Δημοσίου. Αξίωνε το ποσό των 146.476 ευρώ για τη ζημία που υπέστη,
καταγγέλλοντας ιδίως την παράλειψη του Δημοσίου να του μεταβιβάσει
μέσω νομοθετικής οδού την κυριότητα επί των γαιών που αποξηράνθηκαν.
Στηριζόταν ως προς τούτο στο άρθρο 2 § 2 του νόμου αριθ. 1341/1983 – το
οποίο προέβλεπε ότι προεδρικό διάταγμα θα όριζε την έννοια του ακτήμονα
καλλιεργητή, τις προϋποθέσεις, τη μορφή και τον τρόπο με τον οποίο οι
αποξηρανθείσες γαίες θα παραχωρούνταν και καλλιεργούνταν – και
παραπονείτο ότι το εν λόγω προεδρικό διάταγμα δεν είχε ακόμα ψηφισθεί.
7. Στις 31 Ιανουαρίου 2005, το δικαστήριο απέρριψε την αγωγή
(απόφαση αριθ. 630/2005). Η απόφαση αυτή κοινοποιήθηκε στους
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/3145
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
διαδίκους στις 30 Αυγούστου 2005. Την ίδια ημέρα, ο προσφεύγων άσκησε
έφεση.
8. Στις 26 Σεπτεμβρίου 2006, το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών
επικύρωσε την προσβληθείσα απόφαση (απόφαση αριθ. 2935/2006). Η
απόφαση αυτή κοινοποιήθηκε στους διαδίκους στις 29 Νοεμβρίου 2006.
9. Στις 19 Ιανουαρίου 2007, ο προσφεύγων άσκησε αίτηση
αναίρεσης. Επικαλέσθηκε παραβίαση του άρθρου 1 του Πρωτοκόλλου
αριθ.1, καθώς και της αρχής της ισότητας, παραπονούμενος ιδίως για την
παράλειψη του Δημοσίου να του μεταβιβάσει μέσω νομοθετικής οδού την
κυριότητα επί των γαιών που αποξηράνθηκαν. Παραπονείτο επιπλέον ότι
είχε αποβληθεί από τις γαίες του χωρίς αποζημίωση, ενώ οι ακτήμονες που
εθίγησαν από την κατασκευή του φράγματος του Σμοκόβου και τον
υδροηλεκτρικό σταθμό της Μεσοχώρας είχαν λάβει επίδομα κοινωνικής
αποκατάστασης, όταν απαλλοτριώθηκαν οι γαίες που καλλιεργούσαν.
10. Στις 6 Οκτωβρίου 2008, το Συμβούλιο της Επικρατείας
απέρριψε την αίτηση, κρίνοντας ότι ο προσφεύγων δεν είχε υποστεί καμία
ζημία. Ειδικότερα, έκρινε ότι ο προσφεύγων δεν είχε κανένα δικαίωμα να
καταστεί κύριος των γαιών που καλλιεργούσε και ότι το Δημόσιο δεν ήταν
αρμόδιο να νομοθετήσει προς την κατεύθυνση που εκείνος επιθυμούσε. Το
Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε επιπλέον ότι οι διαθέσιμες γαίες κατόπιν
της αποκατάστασης της λίμνης είχαν διανεμηθεί στους ακτήμονες υπό τους
ίδιους όρους με εκείνους που είχαν εφαρμοστεί κατά την αποξήρανση της
λίμνης και ότι ο προσφεύγων δεν είχε βεβαιώσει ότι οι νέες γαίες που του
δόθηκαν ήταν μικρότερης επιφάνειας ή λιγότερο εύφορες από τις
προηγούμενες. Τέλος, σημείωσε ότι στις άλλες περιπτώσεις που επικαλείτο
ο προσφεύγων, είχε υπάρξει απαλλοτρίωση των γαιών που καλλιεργούσαν
οι ακτήμονες, κάτι που δε συνέβη στην προκειμένη περίπτωση (απόφαση
αριθ. 2705/2008). Η απόφαση αυτή καθαρογράφηκε και θεωρήθηκε στις 24
Φεβρουαρίου 2009.
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/3145
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6 § 1
ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ
11. Ο προσφεύγων υποστηρίζει ότι η διάρκεια της διαδικασίας
παραγνώρισε την αρχή της «λογικής προθεσμίας» όπως αυτή προβλέπεται
στο άρθρο 6 § 1 της Σύμβασης, το οποίο έχει ως εξής:
«Παν πρόσωπον έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσίς του δικασθή (…)
εντός λογικής προθεσμίας υπό (…) δικαστηρίου (…), το οποίον θα
αποφασίση (…)επί των αμφισβητήσεων επί των δικαιωμάτων και
υποχρεώσεών του αστικής φύσεως (…)»
12. Η Κυβέρνηση αντικρούει αυτή τη θέση.
13. Η περίοδος που πρέπει να ληφθεί υπόψη άρχισε στις 22 Μαΐου
2001, με την άσκηση της αγωγής ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου
Αθηνών, και περατώθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2009, με την καθαρογραφή
της απόφασης αριθ. 2705/2008 του Συμβουλίου της Επικρατείας. Διήρκεσε
επομένως επτά έτη και εννέα μήνες περίπου για τρεις βαθμούς
δικαιοδοσίας, εκ των οποίων τέσσερα έτη και πάνω από τρεις μήνες
ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών
Α. Επί του παραδεκτού
14. Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η αιτίαση αυτή δεν είναι
προδήλως αβάσιμη με την έννοια του άρθρου 35 § 3 της Σύμβασης.
Σημειώνει επιπλέον ότι αυτή δεν προσκρούει σε κανέναν άλλο λόγο
απαραδέκτου. Πρέπει επομένως να κηρυχθεί παραδεκτή.
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/3145
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
Β. Επί της ουσίας
15. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο εύλογος χαρακτήρας της
διάρκειας μιας διαδικασίας εκτιμάται σύμφωνα με τις συνθήκες της
υπόθεσης και λαμβανομένων υπόψη των κριτηρίων που έχουν καθιερωθεί
από την νομολογία του, και ειδικότερα της πολυπλοκότητας της υπόθεσης,
της συμπεριφοράς των προσφευγόντων και εκείνης των αρμοδίων αρχών,
καθώς και του αντικειμένου της διαφοράς για τους ενδιαφερόμενους (βλέπε,
μεταξύ πολλών άλλων, Frydlender κατά Γαλλίας [GC], αριθ. 30979/96, §
43, CEDH 2000-VII).
16. Το Δικαστήριο έχει χειριστεί πολλές φορές υποθέσεις που
εγείρουν ζητήματα παρόμοια με εκείνα της προκείμενης υπόθεσης και έχει
διαπιστώσει την παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης (βλέπε την πιο
πάνω απόφαση Frydlender).
17. Αφού εξέτασε όλα τα στοιχεία που του υποβλήθηκαν, το
Δικαστήριο θεωρεί ότι η Κυβέρνηση δεν εξέθεσε κανένα γεγονός ή
επιχείρημα που να μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικό συμπέρασμα στην
παρούσα περίπτωση, ιδίως σε ό,τι αφορά τη διάρκεια της διαδικασίας σε
πρώτο βαθμό. Λαμβανομένης υπόψη της νομολογίας του επί του ζητήματος
αυτού, το Δικαστήριο εκτιμά ότι, εν προκειμένω, η διάρκεια της επίδικης
διαδικασίας είναι υπερβολική και δεν ανταποκρίνεται στην απαίτηση της
«λογικής προθεσμίας».
Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1.
ΙΙ. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 13
ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
18. Ο προσφεύγων παραπονείται ομοίως για το γεγονός ότι στην
Ελλάδα δεν υπάρχει κανένα δικαστήριο στο οποίο να μπορεί κάποιος να
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/3145
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
απευθυνθεί για να παραπονεθεί για την υπερβολική διάρκεια της
διαδικασίας. Επικαλείται το άρθρο 13 της Σύμβασης.
19. Το Δικαστήριο σημειώνει ότι η αιτίαση αυτή συνδέεται με την
πιο πάνω εξετασθείσα και πρέπει επομένως να κηρυχθεί και αυτή
παραδεκτή.
20. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι το άρθρο 13 εγγυάται μία
πραγματική προσφυγή ενώπιον εθνικού δικαστηρίου που να επιτρέπει την
προσφυγή κατά της παραβίασης της υποχρέωσης, η οποία επιβάλλεται από
το άρθρο 6 § 1, να εκδικάζονται οι υποθέσεις μέσα σε λογική προθεσμία
(βλέπε Kudla κατά Πολωνίας [GC], no. 30210/96, § 156, CEDH 2000-XI).
21. Επιπλέον, το Δικαστήριο είχε ήδη την ευκαιρία να διαπιστώσει
ότι η ελληνική έννομη τάξη δεν προσφέρει στους ενδιαφερόμενους μία
πραγματική προσφυγή με την έννοια του άρθρου 13 της Σύμβασης που να
τους επιτρέπει να προβάλουν τις αιτιάσεις τους κατά της διάρκειας μιας
διαδικασίας (Κόντη-Αρβανίτη κατά Ελλάδας, no. 53401/99, §§ 29-30, 10
Απριλίου 2003, Τσουκαλάς κατά Ελλάδας, no. 12286/08, §§ 37-43, 22
Ιουλίου 2010). Το Δικαστήριο δεν διακρίνει εν προκειμένω κανένα λόγο για
να απομακρυνθεί από τη νομολογία αυτή.
22. Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο εκτιμά ότι εν προκειμένω υπήρξε
παραβίαση του άρθρου 13 της Σύμβασης λόγω της απουσίας στο εθνικό
δίκαιο μιας προσφυγής που θα επέτρεπε στον προσφεύγοντα να επιτύχει την
κύρωση του δικαιώματός του να δικαστεί η υπόθεσή του μέσα σε λογική
προθεσμία, με την έννοια του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης.
ΙΙΙ. ΕΠΙ ΤΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΩΝ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΩΝ
23. Επικαλούμενος το άρθρο 6 § 1 της Σύμβασης, τόσο μεμονωμένα
όσο και σε συνδυασμό με το άρθρο 14, ο προσφεύγων παραπονείται για τον
δίκαιο χαρακτήρα της διαδικασίας. Εκτιμά ότι τα επιληφθέντα δικαστήρια
υπέπεσαν σε σφάλμα στις αποφάσεις τους και ότι ευνόησαν την αντίδικη
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/3145
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
πλευρά, ήτοι το Δημόσιο. Επικαλούμενος επιπλέον το άρθρο 1 του
Πρωτοκόλλου αριθ.1, ο προσφεύγων παραπονείται τέλος για προσβολή του
δικαιώματός του για σεβασμό της περιουσίας του.
24. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι σύμφωνα με το άρθρο 19 της
Σύμβασης, αποστολή του είναι να διασφαλίζει την τήρηση των δεσμεύσεων
που απορρέουν από τη Σύμβαση για τα συμβαλλόμενα μέρη. Ειδικότερα,
δεν είναι αρμόδιο να εξετάσει τα πραγματικά ή νομικά σφάλματα που
φέρονται να έχουν διαπραχθεί από ένα εθνικό δικαστήριο, εκτός αν και στο
μέτρο που θα μπορούσαν να προσβάλουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες
που προστατεύονται από την Σύμβαση (βλέπε, ιδίως, Garcia Ruiz κατά
Ισπανίας [GC], αριθ. 30544/96, § 28, CEDH 1999-I).
25. Εν προκειμένω, τίποτα δεν οδηγεί στο συλλογισμό ότι η
διαδικασία, στη διάρκεια της οποίας ο προσφεύγων μπόρεσε να εκθέσει όλα
τα επιχειρήματά του, δεν ήταν δίκαιη. Το Δικαστήριο δε διακρίνει πράγματι
καμία ένδειξη ικανή να αποδείξει ότι η διαδικασία είχε αυθαίρετο
χαρακτήρα ή ενείχε διάκριση.
26. Επιπλέον, το Δικαστήριο σημειώνει ότι οι αξιώσεις του
προσφεύγοντος στηρίζονται σε μία απλή εικασία. Στον προσφεύγοντα, στον
οποίο εκμισθώθηκαν γαίες με νομαρχιακές αποφάσεις για κάθε έτος
καλλιέργειας κατόπιν της αποξήρανσης της λίμνης Κάρλα το 1962,
χορηγήθηκαν, μέσω εκμίσθωσης, νέες γαίες ίδιας επιφάνειας. Ζητώντας
αποζημίωση, ο προσφεύγων βρισκόταν στη θέση του απλού αιτούντα και οι
αξιώσεις του δεν είχαν αναγνωρισθεί από δικαστική απόφαση έχουσα ισχύ
δεδικασμένου, προϋπόθεση η οποία καθιστά μία απαίτηση βεβαία και
απαιτητή και, συνεπώς, προστατευόμενη από το άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου
αριθ. 1 (βλέπε Ελληνικά Διυλιστήρια Στραν και Στρατής Ανδρεάδης κατά
Ελλάδας, 9 Δεκεμβρίου 1994, série A, no. 301-B).
27. Έπεται ότι αυτό το τμήμα της προσφυγής είναι προδήλως
αβάσιμο και πρέπει να απορριφθεί κατ’εφαρμογή του άρθρου 35 §§ 3 και 4
της Σύμβασης.
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/3145
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
ΙV. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 41 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
28. Σύμφωνα με το άρθρο 41 της Σύμβασης,
«Εάν το Δικαστήριο κρίνει ότι υπήρξε παραβίαση της Σύμβασης
ή των Πρωτοκόλλων της και εάν το εσωτερικό δίκαιο του Υψηλού
Συμβαλλομένου Μέρους επιτρέπει την ατελή μόνον επανόρθωση
των συνεπειών της παραβίασης αυτής, το Δικαστήριο επιδικάζει
στον ζημιωθέντα διάδικο, εφόσον συντρέχει λόγος, μία δίκαιη
ικανοποίηση.»
Α. Ζημία
29. Ο προσφεύγων αξιώνει 293.024,13 ευρώ για υλική ζημία. Το
ποσό αυτό αντιστοιχεί στο συνολικό ύψος των απαιτήσεών του,
προσαυξημένο με τόκους. Αξιώνει επιπλέον 10.000 ευρώ για ηθική βλάβη,
υποστηρίζοντας ότι για μεγάλο διάστημα, αισθανόταν απελπισμένος,
απογοητευμένος και σε μία κατάσταση ανασφάλειας προκληθείσα από τη
συμπεριφορά των αρχών.
30. Η Κυβέρνηση καλεί το Δικαστήριο να απορρίψει το αίτημα για
υλική ζημία. Υποστηρίζει επιπλέον ότι το αίτημα για ηθική βλάβη
συνδέεται με την ουσία της υπόθεσης και όχι με τη διάρκεια της
διαδικασίας και την απουσία αποτελεσματικού εθνικού ενδίκου μέσου ως
προς τούτο.
31. Το Δικαστήριο δε διαπιστώνει αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της
διαπιστωθείσας παραβίασης και της επικαλούμενης υλικής ζημίας και
απορρίπτει το αίτημα αυτό. Απεναντίας, εκτιμά ότι από τις παρατηρήσεις
του προσφεύγοντος προκύπτει ξεκάθαρα ότι το αίτημα αυτού για ηθική
βλάβη συνδέεται με την υπερβολική διάρκεια της επίδικης διαδικασίας.
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/3145
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
Συνεπώς, το Δικαστήριο κρίνει ότι συντρέχει λόγος να επιδικάσει στον
προσφεύγοντα 3.000 ευρώ για ηθική βλάβη, πλέον οποιουδήποτε ποσού
μπορεί να οφείλεται ως φόρος.
Β. Έξοδα και δικαστική δαπάνη
32. Ο προσφεύγων αξιώνει ομοίως 4.920 ευρώ για τα έξοδα και τη
δικαστική δαπάνη στα οποία υποβλήθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου.
33. Η Κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το αιτούμενο ποσό δεν είναι
αιτιολογημένο και καλεί το Δικαστήριο να απορρίψει το αίτημα αυτό.
34. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η επιδίκαση εξόδων και
δικαστικής δαπάνης στη βάση του άρθρου 41 προϋποθέτει την απόδειξη της
πραγματικότητας, της αναγκαιότητάς τους και, επιπλέον, του εύλογου
χαρακτήρα του ύψους τους (Ιατρίδης κατά Ελλάδας (δίκαιη ικανοποίηση)
[GC], no. 31107/96, § 54, CEDH 2000-XI). Το Δικαστήριο επισημαίνει ότι
ο προσφεύγων δεν προσκομίζει κανένα τιμολόγιο, αλλά μόνο ένα
λεπτομερές σημείωμα εξόδων, δακτυλογραφημένο και μη υπογεγραμμένο,
στο οποίο φαίνεται το αιτούμενο ποσό. Λαμβανομένης υπόψη της απουσίας
οποιουδήποτε δικαιολογητικού από την πλευρά του προσφεύγοντος και της
νομολογίας του επί του ζητήματος, το Δικαστήριο απορρίπτει το αίτημα για
έξοδα και δικαστική δαπάνη.
Γ. Τόκοι υπερημερίας
35. Το Δικαστήριο κρίνει προσήκον να βασίσει το επιτόκιο των
τόκων υπερημερίας στο επιτόκιο δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
Τράπεζας προσαυξημένο κατά τρεις εκατοστιαίες μονάδες.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ, ΟΜΟΦΩΝΑ,
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/3145
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
1. Κηρύσσει την προσφυγή παραδεκτή ως προς τις αιτιάσεις τις
ελκόμενες από την υπερβολική διάρκεια της διαδικασίας και την
απουσία αποτελεσματικού εθνικού ενδίκου μέσου ως προς τούτο και
απαράδεκτη κατά τα λοιπά.
2. Αποφαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της
Σύμβασης.
3. Αποφαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 13 της Σύμβασης.
4. Αποφαίνεται
α) ότι το εναγόμενο Κράτος οφείλει να καταβάλει στον
προσφεύγοντα, εντός τριών μηνών, 3.000 (τρεις χιλιάδες) ευρώ για
ηθική βλάβη, πλέον οποιουδήποτε ποσού μπορεί να οφείλεται ως
φόρος,
β) ότι, από τη λήξη της προθεσμίας αυτής και μέχρι την καταβολή,
το ποσό αυτό θα προσαυξηθεί με τόκους υπολογιζόμενους με
επιτόκιο ίσο με το επιτόκιο δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
Τράπεζας, το οποίο θα ισχύει κατά την εν λόγω περίοδο,
προσαυξημένο κατά τρεις εκατοστιαίες μονάδες.
5. Απορρίπτει το αίτημα δίκαιης ικανοποίησης κατά τα λοιπά.
Συντάχθηκε στη γαλλική γλώσσα και στη συνέχεια κοινοποιήθηκε
εγγράφως στις 10 Μαΐου 2011, κατ’εφαρμογή του άρθρου 77 §§ 2 και 3 του
κανονισμού.
(υπογραφή) (υπογραφή)
André Wampach Anatoly Kovler
Αναπληρωτής Γραμματέας Πρόεδρος
EΠΙΣΗΜΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ TRADUCTION OFFICIELLE OFFICIAL
TRANSLATION No. Φ.092.22/3145
Μεταφραστική Υπηρεσία Υπουργείου Εξωτερικών, Αθήνα
SERVICE DES TRADUCTIONS DU MINISTERE DES AFFAIRES ETRANGERES
DE LA REPUBLIQUE HELLENIQUE, ATHENES
HELLENIC REPUBLIC, MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, TRANSLATION
SERVICE, ATHENS
Ακριβής μετάφραση του συνημμένου
εγγράφου από τα γαλλικά.
Αθήνα, 24 Μαΐου 2011.
Ο μεταφραστής
Αλέξανδρος Πετρουτσόπουλος