Πρακτικό 1/2023 – Προτάσεις σχετικά με την επιθεώρηση δικαστηρίων

 

 

ΑΡΙΘΜΟΣ 1/2023

ΠΡΑΚΤΙΚΟ

ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΤΩΝ ΤΑΚΤΙΚΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ

ΣΕ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ

 

            Σήμερα, 11 Ιανουαρίου 2023, ημέρα Τετάρτη και ώρα 12:00, συνήλθε στο γραφείο του Γενικού Επιτρόπου της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων η Ολομέλεια των μελών της Γενικής Επιτροπείας αποτελούμενη από τους: 1) Δημήτριο Κωστάκη, Γενικό Επίτροπο 2) Ιωάννη Συμεωνίδη, Επίτροπο, και τους Αντεπιτρόπους Δήμητρα Γαλάνη, Αγγελική Παπαπαναγιώτου – Λέζα και Παύλο Ζαμπετίδη. Παρέστη, επίσης, ο Γραμματέας Ιωάννης Τσουκαλάς, Αναπληρωτής Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Γραμματείας της Γενικής Επιτροπείας των Τ.Δ.Δ.

Θέμα της συζήτησης ήταν η διατύπωση προτάσεων για την σύνταξη του ενιαίου πλαισίου οδηγιών, πρακτικών και κατευθύνσεων  επιθεώρησης, ενόψει της, κατά το άρθρο 104 του ΚΟΔΚΔΛ, συγκλήσεως της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, κατόπιν του υπ’ αριθμ. πρωτ. οικ 606/21-12-2022 εγγράφου της Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας.

            Η Ολομέλεια, αφού άκουσε την Αντεπίτροπο Αγγγελική Παπαπαναγιώτου – Λέζα, που είχε ορισθεί εισηγήτρια με την 1/2023 πράξη του Γενικού Επιτρόπου, διατυπώνει τις ακόλουθες προτάσεις:

 

Α. Βασικές Αρχές:

 

Η  αρχή της ορθολογικής οργάνωσης και λειτουργίας της δικαιοσύνης η οποία αναγνωρίζεται ως αρχή συνταγματικού επιπέδου [Πρακτικό 2/2014 του Συμβουλίου της Επικρατείας σε Ολομέλεια και Συμβούλιο (πρακτ. Ολ. 1/2008) και εμμέσως απορρέει, κατά το ΕΔΔΑ, και από το άρθρο 6 της Σύμβασης (αντί άλλων, ΕΔΔΑ, 25.2.2000, Gast and Popp κ. Γερμανίας, §75, ΕΔΔΑ, 29.3.2006, Scordino κ. Ιταλίας §183)], περιλαμβάνει  και μία ορθολογική διαχείριση των υποθέσεων.

Περαιτέρω, όπως αναφέρει το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο των Ευρωπαίων Δικαστών (Γνώμη αρ. 17 του 2014 του CCJE),η αξιολόγηση των δικαστών  είναι απαραίτητη για την προώθηση υψηλού επιπέδου ποιότητας δικαιοσύνης και την παροχή λογοδοσίας του δικαστικού σώματος έναντι της κοινωνίας. Συναφώς, η αξιολόγηση πρέπει να προσανατολίζεται στην εμπέδωση στο εσωτερικό της δικαιοσύνης των αρχών της αξιοκρατίας, της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης.

Επίσης, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δικαστικών Συμβουλίων ( ENCJ) εξέδωσε το 2014 κατάλογο ελάχιστων προτύπων για την αξιολόγηση των δικαστών^[1].Τα πρότυπα αυτά είναι σύμφωνα με το σκεπτικό που ακολουθείται από το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο των Ευρωπαίων Δικαστών  (CCJE).Κατά το ENCJ, τα κριτήρια για την αξιολόγηση των δικαστικών επιδόσεων θα πρέπει να είναι ποικίλα και πλήρη, συμπεριλαμβανομένων ποσοτικών και ποιοτικών δεικτών.  Ενδεικτικά αναφέρονται :αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα των ενεργειών που αναλαμβάνονται κατά την άσκηση των δικαστικών καθηκόντων, ικανότητα σωστής οργάνωσης του δικαστικού έργου, διαχειριστική νοοτροπία(συμπεριλαμβανομένης της προσωπικής κουλτούρας και της νοοτροπίας της οργάνωσης της εργασίας),σεβασμός των δικαιωμάτων των διαδίκων, τρόπος διατύπωσης και  αιτιολόγησης  της δικαστικής απόφασης, επαγγελματική εξέλιξη (συμπεριλαμβανομένης της συμμόρφωσης με τους στόχους κατάρτισης και ανάπτυξης). Ακόμη, η έκθεση του ENCJ  αναφέρει ότι το ποσοτικό στατιστικό κριτήριο από μόνο του δεν αποτελεί επαρκή βάση για την αξιολόγηση των δικαστών. Ωστόσο, είναι σημαντικό να συμπεριληφθεί  στην μεθοδολογία αξιολόγησης των επιδόσεων.

 

Β. O νέος Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών , ν.  4938/2022 ( Α΄ 109).

 

΄Ηδη, με τον ν. 4938 /2022 περί του «Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών»(άρθρα 100,101,102 και 104) εισάγεται ένα συγκροτημένο σύστημα αξιολόγησης, που  συμβαδίζει με τις ευρωπαϊκές έννομες τάξεις και εφαρμόζει σε σημαντικό βαθμό τις επεξεργασίες και τα συμπεράσματα ευρωπαϊκών δικαστικών θεσμών αλλά και τις παρατηρήσεις των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς τη λειτουργία της αξιολόγησης των δικαστηρίων και των δικαστικών λειτουργών.

 

Γ. Ποιοτικά χαρακτηριστικά της επιθεώρησης. 

 

Στόχος   του νέου συστήματος αξιολόγησης είναι η μετάβαση από την πρακτική αποτίμησης του έργου των δικαστικών λειτουργών κυρίως βάσει ποσοτικών κριτηρίων (χρέωση/δημοσίευση) σε ένα σύστημα αποτίμησης, αφενός του έργου των δικαστηρίων ως οργανικών μονάδων, και αφετέρου εξατομικευμένης διάγνωσης των προσόντων, ιδιαίτερων χαρακτηριστικών ή αδυναμιών εκάστου δικαστικού λειτουργού ώστε να μπορεί να διακριβωθεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα η ικανότητα και επάρκειά του για την εκπλήρωση των καθηκόντων του στον απαιτούμενο βαθμό.

Συναφώς, προκειμένου  η επιθεώρηση, ως μορφή αξιολόγησης τόσο της λειτουργίας του κάθε δικαστηρίου όσο και της επιμέλειας, συμπεριφοράς απέναντι στους πολίτες και την Υπηρεσία και ποιοτικής και ποσοτικής απόδοσης του κάθε δικαστή, να είναι πλήρης και ενδελεχής, και να διεξάγεται με τρόπο ομοιόμορφο, ανεξάρτητα από το ποιος επιθεωρεί, θα πρέπει να ακολουθεί σταθερούς κανόνες και κριτήρια, ώστε να μην οδηγεί σε αδικίες και τελικώς στην υποβάθμιση των συνεπειών της αξιολόγησης, αλλά και της αμφισβήτησής της ως θεσμού που συμβάλλει στην εμπέδωση της αξιοκρατίας εντός του δικαστικού σώματος και στην ανάδειξη των αρίστων και δη στο πλαίσιο, που εισάγει ο νέος ΚΟΔΚΔΛ ( παρ.6 άρ. 59 ) της, καταρχήν, κατ’ απόλυτη εκλογή προαγωγής των δικαστικών λειτουργών και στους κατώτερους βαθμούς (βλ και ΑΔΣΔΔ 42/2016, 39/2015, 30/2014 κ.λπ., επί της  ομοίου περιεχομένου διάταξης, που είχε εισαχθεί με τον ν.4055/2012 ( άρ 93), τροποποιώντας το άρθρο 49 του προισχύσαντος ΚΟΔΚΔΛ ) .

Κεντρικά ζητήματα τα οποία θα πρέπει να εξετάζονται κατά την επιθεώρηση, αποτελούν και: α) οι οργανωτικές αδυναμίες που επιτρέπουν την έκδοση αντιφατικών αποφάσεων ακόμη και στο πλαίσιο του αυτού δικαστηρίου, οι οποίες, ενόψει και των νομοθετικών περιορισμών στα ένδικα μέσα, αποτελούν σοβαρό  κίνδυνο για την  ασφάλεια δικαίου, β) η κατά σύστημα μετάθεση του χρόνου οριστικής επίλυσης των υποθέσεων από ορισμένους δικαστές, με την έκδοση, χωρίς ιδιαίτερο λόγο, αναβλητικών, προδικαστικών και παραπεμπτικών αποφάσεων, καίτοι το σύστημα μας παρέχει σήμερα τα κατάλληλα δικονομικά εργαλεία για την αποφυγή της (θεσμός εισηγητή δικαστή και στις διαφορές ουσίας, αναβολή της υπόθεσης μία μόνον φορά και για σπουδαίο λόγο, αξιοποίηση των εν συμβουλίω διαδικασιών) ώστε, αφενός μεν, να μην σωρεύονται οι εκκρεμείς υποθέσεις και να καθυστερεί άνευ λόγου η έκδοση οριστικής απόφασης και δη σε κρίσιμα αντικείμενα, πόσο μάλλον δε όταν έχει χορηγηθεί προσωρινή διαταγή, αφετέρου δε, να μην ευνοούνται από απόψεως επιβάρυνσης άνευ ουσιαστικού λόγου ορισμένοι δικαστές και γ) η διακριτική μεταχείριση των δικαστών από απόψεως χρεώσεως (αριθμού και βαθμού δυσκολίας), η οποία λειτουργεί απολύτως αρνητικά στην παραγωγικότητα των πλέον ικανών και στη διάθεση προσφοράς στην Υπηρεσία καθώς και στη διασφάλιση της εσωτερικής ανεξαρτησίας των δικαστών  που ευνοούνται.

 

Δ. Εκθέσεις επιθεώρησης – Ειδικότερα κριτήρια επιθεώρησης 

Οι επιθεωρητές συντάσσουν τέσσερις ξεχωριστές εκθέσεις επιθεώρησης, εκτός αν συντρέχουν περισσότερες από μία από τις ιδιότητες των περ.β΄, γ΄ και δ΄ της παρ.1 του άρθρου 101 του ν.4938/2022,οπότε συντάσσουν για τον επιθεωρούμενο δικαστικό λειτουργό ενιαία έκθεση .Τα κριτήρια που αναφέρονται για την επιθεώρηση των διευθυνόντων τα δικαστήρια και των  προέδρων και προεδρευόντων των τμημάτων σχετίζονται εν μέρει  και με την διοίκηση και την διαχείριση των δικαστηρίων (όπως η ικανότητα διεύθυνσης του δικαστηρίου, η ενημερότητα της υπηρεσίας ως προς την διεκπεραίωση των υποθέσεων κλπ ).

1) Εκθεση επιθεώρησης του δικαστηρίου ως οργανικής μονάδας, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο  101 παρ.1 περ.α΄ σε συνδυασμό με το άρθρο 102 παρ.1  του ν.4938/2022. Προς τον σκοπό της επιθεώρησης, ο διευθύνων το δικαστήριο υποβάλλει στον επιθεωρητή έκθεση απολογισμού του έργου του για το επιθεωρούμενο χρονικό διάστημα, που κοινοποιείται και στο Συμβούλιο Επιθεώρησης. Στην έκθεση αυτή, βάσει του Κώδικα, πρέπει να γίνεται αναφορά στα ακόλουθα κριτήρια:

α) Τον τρόπο συγκρότησης των τμημάτων του δικαστηρίου και κατανομής των υποθέσεων και των λοιπών καθηκόντων κατά τμήμα, δικαστές και υπαλλήλους της γραμματείας. Το κριτήριο αυτό σχετίζεται με :

 

αα) την καταγραφή των παραμέτρων, που λήφθηκαν υπόψη αφενός για την  συγκρότηση των  τμημάτων του δικαστηρίου και την κατανομή των δικαστών και υπαλλήλων σε αυτά με σκοπό την διασφάλιση της δίκαιης μεταχείρισης  αυτών και την  ισοδυναμία μεταξύ των τμημάτων  από την άποψη της εμπειρίας των δικαστών και της εν γένει επαγγελματικής τους ικανότητας, και αφετέρου για την κατανομή των υποθέσεων και λοιπών καθηκόντων  κατά τμήμα ,δικαστές και υπαλλήλους .

αβ) την τήρηση του κανονισμού, όσον  αφορά την παραμονή  των δικαστών  στο ίδιο τμήμα ή τμήμα του ίδιου αντικειμένου για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του προβλεπόμενου από τον κανονισμό χρόνου, εκτός αν ειδικές υπηρεσιακές ανάγκες, αναφερόμενες στην πράξη του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης ή του Διευθύνοντος το δικαστήριο, επιβάλλουν, κατ’εξαίρεση, την μετακίνηση των δικαστών με την πάροδο μεγαλύτερου ή μικρότερου από το  πιο πάνω χρονικό διάστημα .

αγ) την επικαιροποίηση των στοιχείων που δικαιολογούν την ύπαρξη ειδικών τμημάτων ανά τακτά χρονικά διαστήματα και την αναζήτηση κατηγοριών υποθέσεων που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την ύπαρξη τέτοιων  τμημάτων.

αδ) την συγκρότηση Τμήματος Νομολογίας με σκοπό i)την ενημέρωση των δικαστών  του δικαστηρίου για την ύπαρξη τυχόν αντίθετων αποφάσεων μεταξύ των τμημάτων καθώς και  σύνθετων  νομικών ζητημάτων   συνταγματικότητας  ή συμβατότητας με το δίκαιο της ΕΣΔΑ και της ΄Ενωσης ii) την ενημέρωση της Γενικής Επιτροπείας αφενός για την άσκηση αιτήσεως αναιρέσεως ή εφέσεως υπέρ του νόμου, αφετέρου δε για να συμπεριληφθούν   οι σημαντικότερες αποφάσεις του δικαστηρίου  στο  διμηνιαίο δελτίο, που αυτή αναρτά στην ιστοσελίδα της, γεγονός που προϋποθέτει την αδιάλειπτη και ουσιαστική συνεργασία με τους υπεύθυνους, που έχουν ήδη οριστεί σε κάθε δικαστήριο. Ακόμη, πρέπει να αναφέρεται η τήρηση ειδικού αρχείου των αναιρουμένων ή εξαφανιζομένων από το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσεων.

αε) την αναφορά στα κριτήρια που λήφθηκαν υπόψη για την ανάθεση πρόσθετων καθηκόντων σε δικαστές και δικαστικούς υπαλλήλους.

β) Την ενημερότητα  της υπηρεσίας ως προς την διεκπεραίωση των υποθέσεων και, ιδίως, ως προς τους μέσους χρόνους  προσδιορισμού,  εκδίκασης των υποθέσεων και έκδοσης αποφάσεων. Ως προς την ενημερότητα πρέπει να αναφέρονται-με βάση τα διαθέσιμα στατιστικά δεδομένα-ο όγκος των εκκρεμών υποθέσεων στην αρχή και το τέλος του δικαστικού έτους, ο μέσος όρος  διάρκειας της δίκης, το ποσοστό των εισαχθεισών έναντι των εκδοθεισών υποθέσεων, το  ποσοστό των αναβληθεισών υποθέσεων και το ποσοστό των προδικαστικών αποφάσεων, το ποσοστό εκκαθάρισης των υποθέσεων, το ποσοστό των τύποις απορριπτικών αποφάσεων, τα έτη στα οποία ανάγονται οι απροσδιόριστες υποθέσεις, τα κριτήρια προτεραιότητας στον προσδιορισμό υποθέσεων με ειδική μέριμνα όσων προέρχονται από προδικαστικές αποφάσεις, το ποσοστό των τυχόν ανασυζητηθεισών υποθέσεων και  η αιτία που προκάλεσε την δυσλειτουργία αυτή, ο μέσος όρος χρέωσης και δημοσίευσης ανά δικαστικό λειτουργό, η αναλογία δικαστών προς δικαστικούς υπαλλήλους. Επί πλέον, πρέπει να γίνεται αναφορά στον αριθμό αδειών των δικαστικών λειτουργών και υπαλλήλων, στα επιμορφωτικά σεμινάρια που έλαβαν μέρος οι δικαστές και οι  δικαστικοί υπάλληλοι και στον χρόνο παραμονής στο δικαστήριο των δικαστών και δικαστικών υπαλλήλων.

γ) Τον τρόπο διεξαγωγής των συνεδριάσεων. Αναφέρονται: Η μέριμνα του διευθύνοντος όσον αφορά την διασφάλιση των βασικών εγγυήσεων για την διεξαγωγή της δίκης. Ο έλεγχος για την τήρηση των δικονομικών κανόνων, την παροχή επαρκούς χρόνου στους πληρεξουσίους δικηγόρους για την ανάπτυξη των απόψεών τους ιδίως στην ακυρωτική διαδικασία  και την τήρηση της ευταξίας  στο ακροατήριο.

 

δ) Την ψηφιοποίηση και την χρήση  των νέων τεχνολογιών. Αναφέρονται: ο βαθμός αξιοποίησης των λειτουργικοτήτων που παρέχει το Ο.Σ.Δ.Δ.Υ. Δ.Δ, η παρακολούθηση της ορθής εφαρμογής του ενιαίου πληροφοριακού  συστήματος (Ο.Σ.Δ.Δ.Υ. Δ.Δ) καθώς επίσης και η ορθή εφαρμογή των Οδηγιών που έχουν αποσταλεί από την Κεντρική Οργανωτική Επιτροπή (ΚΟΕ), ώστε να ολοκληρωθεί η απεξάρτηση από τα βιβλία που τηρούνται ακόμη σε αρκετά δικαστήρια χειρόγραφα και να καταστεί εφικτή η εξαγωγή πιο αξιόπιστων στατιστικών [βλ. ιδίως το 3692/27-11-2018 έγγραφο της ΚΟΕ με τίτλο «Εντοπισμός και αντιμετώπιση λαθών και εσφαλμένων ενεργειών που παρεμποδίζουν την έκδοση αξιόπιστων στατιστικών δεδομένων»]. Ακόμη, αναφέρεται εάν ενημερώνεται και λειτουργεί ικανοποιητικά η ιστοσελίδα του δικαστηρίου και εάν αναρτώνται οι αποφάσεις στο Ο.Σ.Δ.Δ.Υ. Δ.Δ,, εάν διενεργούνται τηλεδιασκέψεις ,εάν  υπάρχει σύνδεση με  βάσεις δεδομένων καθώς και εάν το δικαστήριο διαθέτει επαρκή εξοπλισμό σε Η/Υ και  σε  αναλώσιμα. Επίσης, εάν γίνεται  ενημέρωση του προσωπικού  των κλάδων ΠΕ και ΤΕ Πληροφορικής  του δικαστηρίου  σχετικά με τις εργασίες της Γραμματείας, χωρίς ωστόσο επιβάρυνση του προσωπικού αυτού με γραμματειακά καθήκοντα και δη με καθήκοντα έδρας, δεδομένου ότι πρόκειται για κλάδο απολύτως απαραίτητο προκειμένου να στηρίξει το ενιαίο πληροφοριακό  σύστημα, ενόψει της  υλοποίησης των προβλέψεων του ν. 4635/2019, με τον οποίο προωθείται η πλήρης αποϋλοποίηση της διαδικασίας, με την ηλεκτρονική διακίνηση των εγγράφων και την ψηφιακή δικογραφία.

ε) Την  καταλληλόλητα, ασφάλεια και καθαριότητα του κτιρίου που στεγάζει το δικαστήριο.

 Το κριτήριο αυτό σχετίζεται με τον έλεγχο της λειτουργικότητας του κτιρίου που στεγάζεται το δικαστήριο και την  καταγραφή των μέτρων που έχουν ληφθεί  για την ασφάλεια αυτού  εν γένει  (φύλαξη , πυρασφάλεια, ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, λειτουργία ανελκυστήρων κλπ). Αναφέρεται ο διαθέσιμος χώρος γραφείων  για δικαστές και υπαλλήλους, ο αριθμός και η ποιότητα των αιθουσών ακροαματικής διαδικασίας, η γενική κατάσταση των μονάδων κλιματισμού, η ποιότητα του χώρου υποδοχής και των εγκαταστάσεων αναμονής για τους διαδίκους και δικηγόρους, η προσβασιμότητα στο δικαστήριο των ατόμων με ειδικές ανάγκες κλπ. Επίσης, στο πλαίσιο της καλλίτερης διοίκησης /διαχείρισης του κτιρίου, ο διευθύνων πρέπει  να αναφέρεται σε  τυχόν προβλήματα σχετικά με τις κτιριακές υποδομές του δικαστηρίου για τα οποία πρέπει να ενημερώνει την Γενική Επιτροπεία (βλ. άρθρο 33 περ.ι  ΚΟΔΚΔΛ) και να καταθέτει προτάσεις για την βελτίωση των υποδομών εν γένει. 

ζ) Επιπρόσθετα , ενόψει της ενδεικτικής απαρίθμησης των διατάξεων του Κώδικα,  η έκθεση του διευθύνοντος  το Δικαστήριο  προς τον επιθεωρητή θα μπορούσε να περιλαμβάνει και τα ακόλουθα  στοιχεία :  

• Ετήσια στοχοθεσία – προγραμματισμό
• Ενημέρωση για την ενίσχυση συνεργασιών και ομαδικού πνεύματος, όπως την πραγματοποίηση τακτικών συναντήσεων του διευθύνοντος το δικαστήριο i) με την γραμματεία του δικαστηρίου  και παροχή κατευθύνσεων, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των δικαστών και των διαδίκων ii)  με τους Προέδρους των Τμημάτων για την παρακολούθηση  των εργασιών του κάθε Τμήματος.

• Πληροφόρηση ως προς την εξωστρέφεια και προβολή του δικαστηρίου στην τοπική κοινωνία (επικοινωνία με τοπικούς φορείς, συνδιοργάνωση εκδηλώσεων κλπ )
• Ενημέρωση όσον αφορά τον ορισμό  από την Ολομέλεια του  δικαστηρίου (Αθηνών, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης) εκπροσώπου τύπου  αυτού  ( άρ.52 ν.4963/2022)
• Ενημέρωση ως προς τον χρόνο  σύνταξης των εκθέσεων  αξιολόγησης των  υπαλλήλων του δικαστηρίου (κατ’ άρ. 132 του Κώδικα Δικαστικών Υπαλλήλων,ν.4798/2021, Α΄68).

Με βάση την ανωτέρω έκθεση απολογισμού, τα διαθέσιμα στατιστικά δεδομένα, καθώς και κάθε άλλο πρόσφορο στοιχείο, που λαμβάνει ο επιθεωρητής, ιδίως την γνώμη του οικείου Δικηγορικού Συλλόγου, αλληλογραφία δικαστηρίου, συνεντεύξεις με δικαστικούς λειτουργούς και υπαλλήλους κλπ,  συντάσσει την έκθεσή του, αξιολογεί την απόδοση του δικαστηρίου και περιγράφει τυχόν μέτρα που κρίνει  αυτός  αναγκαία για την εύρυθμη λειτουργία του δικαστηρίου εν γένει.

2) Εκθεση επιθεώρησης του διευθύνοντος το δικαστήριο ( άρθρο 102 παρ.2 ΚΟΔΚΔΛ) .Με την έκθεση αυτή αξιολογούνται:

α) το ήθος και το σθένος

β) η κρίση και η αντίληψη

γ) Η γενική ικανότητα  διεύθυνσης του δικαστηρίου .Ο διευθύνων πρέπει να έχει την ικανότητα να ηγείται του  δικαστηρίου, υπό την έννοια να έχει συναίσθηση του ρόλου που έχει αναλάβει ,να δημιουργεί το αίσθημα της εμπιστοσύνης, να θέτει στόχους , να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες ,να προσαρμόζει τα διαθέσιμα μέσα , να αξιοποιεί  όσο το δυνατόν καλλίτερα  τις δυνατότητες  των δικαστών και υπαλλήλων του δικαστηρίου ,να αντιμετωπίζει με σύνεση και νηφαλιότητα τα προβλήματα που προκύπτουν  και  να διασφαλίζει την συνοχή της υπηρεσίας .

Ειδικότερα με βάση το κριτήριο αυτό η αξιολόγηση μπορεί να αναφέρεται:

γα) Στην ενημερότητα  της υπηρεσίας ως προς την διεκπεραίωση των υποθέσεων και, ιδίως, ως προς τους μέσους χρόνους  προσδιορισμού,  εκδίκασης των υποθέσεων και έκδοσης αποφάσεων (βλ.ανωτέρω σκέψη  Δ1 περ.β΄ ) .

γβ) Στην  οργάνωση και επίβλεψη για την ομαδοποίηση των υποθέσεων στο δικαστήριο και στο Τμήμα, ανάλογα με την κατηγορία στην οποία εντάσσονται, με το εάν αντιμετωπίζεται το ίδιο νομικό ζήτημα ή εάν πρόκειται για υποθέσεις συναφείς μεταξύ τους (π.χ. προσδιορισμός υπόθεσης Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων που αποτελεί πρόκριμα εξωλογιστικού προσδιορισμού) κ.λπ. [σχετ. η 504/25.2.2016 Γ.Ο.-Γ.Ε.] ώστε να εκδικαστούν ταχύτερα και να περιοριστεί ο κίνδυνος έκδοσης αντιφατικών αποφάσεων.

γγ) Στην ορθολογική διαχείριση του όγκου των υποθέσεων, τόσο σε επίπεδο δικαστηρίου, όσο και σε επίπεδο Τμήματος, με τήρηση κριτηρίων προτεραιότητας λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τη βούληση του νομοθέτη για επίσπευση, την παλαιότητά τους (από πότε υπάρχουν εκκρεμείς υποθέσεις στο δικαστήριο - σχετ. και άρ. 30 ν. 4446/2016), τις τυχόν χορηγηθείσες αναβολές και περαιτέρω καθυστερήσεις σε όλα τα στάδια της δίκης, την ταξινόμησή τους με βάση τη σημασία τους και το διακύβευμα για τον πολίτη, αλλά και για την πολιτεία, ή τη συνάφειά τους με άλλες εκκρεμείς υποθέσεις.

γδ) Στη μέριμνα ως προς την διατήρηση σταθερού επιπέδου στον ρυθμό απονομής της δικαιοσύνης ,ιδίως όταν ματαιώνονται ολόκληρες δικάσιμοι.

γε) Στον τρόπο  συγκρότησης των τμημάτων του δικαστηρίου και κατανομής των υποθέσεων κατά τμήμα, δικαστές και υπαλλήλους της γραμματείας(βλ.ανωτέρω σκέψη  Δ1α ).  

γστ) Στην τήρηση του κανονισμού, όσον  αφορά την παραμονή  των δικαστών  στο ίδιο τμήμα ή τμήμα του ίδιου αντικειμένου για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του προβλεπόμενου από τον κανονισμό ( βλ ανωτέρω σκέψη Δ1α περ. αβ΄ ).

γζ) Στην αποφυγή φαινομένων ευνοϊκής μεταχείρισης προς ορισμένους δικαστές (πολυετείς τοποθετήσεις σε Τμήματα με εύκολα αντικείμενα, χρεώσεις υποθέσεων από ομάδες που εμφανίζουν τα ίδια ζητήματα, χρεώσεις υποθέσεων με τυπικά ζητήματα ή μειωμένες χρεώσεις κ.λπ).

γη) Στην  επίβλεψη και τον έλεγχο   των δικαστικών λειτουργών,  όταν παρατηρείται υπερβολική και κατά σύστημα καθυστέρηση αυτών στη δημοσίευση των αποφάσεων ή  αδικαιολόγητη μη συμμετοχή αυτών στις συνεδριάσεις του δικαστηρίου ή  αδικαιολόγητη μη εκτέλεση υπηρεσίας, που τους ανατέθηκε αρμοδίως, τόσο  για  την αναζήτηση των αιτίων και την έγκαιρη προειδοποίηση των δικαστών που καθυστερούν, όσο και για την εξεύρεση τρόπων περιορισμού της, αλλά και την λήψη μέτρων που αναθέτει σε αυτούς ο νομοθέτης ( πρβλ ΑΔΣΔΔ 11/μελούς  συνθ.25/2016).

γθ)Στον έλεγχο του άμεσου ορισμού εισηγητή για κάθε υπόθεση από το αρμόδιο δικαστικό όργανο, όπως προβλέπει ο ΚΔΔ.

γι) Στη χρέωση της αίτησης αναστολής από το αρμόδιο δικαστικό όργανο στο δικαστή που θα αναλάβει και την κύρια υπόθεση. Επιπροσθέτως, το αίτημα προσωρινής διαταγής θα πρέπει καταρχήν να κρίνεται μετά την πάροδο της προθεσμίας που προβλέπεται στο νόμο για τη διατύπωση των απόψεων της Διοίκησης [σχετ. η 2427/15.9.2016 Γ.Ο.-Γ.Ε.].

γκ) Στον έλεγχο για τον χρόνο εκδίκασης αιτήσεων αναστολής σε υποθέσεις που έχει χορηγηθεί θετική προσωρινή διαταγή και για τον προσδιορισμό υποθέσεων στις οποίες έχει χορηγηθεί αναστολή εκτελέσεως εντός των προθεσμιών που ήδη προβλέπει το άρθρο 202 παρ.6 ΚΔΔ [σχετ. οι 4856/13.12.2012, 848/5.3.2012 και 4490/13.11.2006 Γ.Ο.-Γ.Ε., για την αδικαιολόγητη καθυστέρηση προσδιορισμού δικασίμου εκδίκασης ακυρωτικών υποθέσεων στις οποίες έγινε δεκτό το αίτημα προσωρινής δικαστικής προστασίας].

γλ) Ακόμη, στο πλαίσιο  άσκησης εποπτείας που ασκεί ο διευθύνων το δικαστήριο, δεδομένου ότι έχει άμεση επαφή με τον κάθε δικαστή του δικαστηρίου του, απαιτείται να υπάρχει από αυτόν  προγραμματισμός στη χορήγηση αδειών ώστε να υπάρχει πάντοτε δυνατότητα αναπλήρωσης και να μην επιβαρύνονται οι εναπομείναντες δικαστές. Ιδιαίτερη μέριμνα απαιτείται ως προς τη χορήγηση αδειών ανατροφής τέκνου, οι οποίες εάν δεν είναι αναγκαίο δεν θα πρέπει να χορηγούνται ταυτόχρονα σε περισσότερους δικαστές του αυτού περιφερειακού ιδίως δικαστηρίου. Πρέπει δε να λαμβάνεται μέριμνα ώστε στο διάστημα των εννέα μηνών να περιλαμβάνεται το διάστημα των δικαστικών διακοπών.

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υποβάλλεται έγκαιρα αναφορά σχετικά με ελλείψεις προσωπικού (δικαστών και υπαλλήλων).

δ) ο τρόπος διεξαγωγής των συνεδριάσεων( βλ.ανωτέρω σκέψη  Δ1 περ γ΄).  

ε) η λήψη μέτρων για την ψηφιοποίηση των δικαστηρίων ( βλ.ανωτέρω σκέψη  Δ1 περ δ΄). 

στ) ο τρόπος αξιολόγησης των υποθέσεων ως προς τη σοβαρότητα και τη δυσχέρειά τους, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην περ. β’ της παρ. 5 του άρθρου 19 του ΚΟΔΚΔΛ, σε μία πρώτη προσέγγιση του βαθμού δυσκολίας τους από τον πρόεδρο του τριμελούς συμβουλίου διεύθυνσης ή τον διευθύνοντα το δικαστήριο, προκειμένου να κατανεμηθούν αυτές στα τμήματα. Επίσης, η επίβλεψη του Διευθύνοντος στους Προέδρους των τμημάτων για τον τρόπο  αξιολόγησης της σοβαρότητας και της δυσχέρειας των υποθέσεων, σύμφωνα με το σύστημα  κατάταξης των υποθέσεων  που ορίζει ο κανονισμός του δικαστηρίου .

ζ) η παρακολούθηση της συμμετοχής των δικαστικών λειτουργών και υπάλληλων της γραμματείας σε επιμορφωτικά σεμινάρια, με την τήρηση σχετικού αρχείου.

η) η ικανότητα συνεργασίας, όπως αυτή διαπιστώνεται από τον επιθεωρητή στο πλαίσιο των επαφών του κατά την διενέργεια της επιθεώρησης. 

θ) η συμπεριφορά προς τους διαδίκους και τους πληρεξουσίους αυτών, με βάση στοιχεία που προκύπτουν από τυχόν αναφορές σε βάρος του προέδρου του τριμελούς συμβουλίου ή του διευθύνοντος.

ι) η συμμόρφωση με παρατηρήσεις προηγούμενων  εκθέσεων επιθεώρησης. Το κριτήριο αυτό σχετίζεται με τη  συνέχεια που πρέπει να έχουν οι εκθέσεις επιθεώρησης και τη επαλήθευση των βελτιώσεων  που έχουν γίνει στα δικαστήρια .Επίσης, αξιολογείται εάν έχει υπάρξει   ενημέρωση   των Προέδρων και λοιπών δικαστών του δικαστηρίου, για τις γενικές παρατηρήσεις που περιέχονται στις εκθέσεις τις οποίες συντάσσουν οι εκάστοτε επιθεωρητές, διατηρούνται στο αρχείο της γραμματείας και αναφέρονται στο περιεχόμενο της δικαστικής απόφασης και τον τρόπο σύνταξής της.

3) ΄Εκθεση επιθεώρησης των προέδρων και προεδρευόντων  τμήματος δικαστηρίου  ((άρθρο 102 παρ.3 ΚΟΔΚΔΛ) .Με την έκθεση αυτή αξιολογούνται :

α) το ήθος και το σθένος

β) η ικανότητά τους στην απονομή της δικαιοσύνης

γ) η διεύθυνση της διαδικασίας

δ) Η λειτουργία του τμήματος που προΐστανται

Η αξιολόγηση μπορεί να αναφέρεται: δα) στην ευθύνη των Προέδρων Πρωτοδικών, για την παρακολούθηση, διάπλαση και αξιολόγηση των Παρέδρων που υπηρετούν υπό την εποπτεία τους κατ’ άρθρο 76 παρ. 3 - 7 ΚΟΔΚΔΛ .

δβ) στην ισοκατανομή των υποθέσεων μεταξύ των δικαστών του τμήματος στην τριμελή  σύνθεση καθώς και στις  υποθέσεις  του μονομελούς σχηματισμού.

δγ) στην ευθύνη του Προέδρου του Τμήματος για την επιλογή της ημερομηνίας διάσκεψης και  των προς διάσκεψη υποθέσεων, κατόπιν συνεννόησης και με τους εισηγητές-δικαστές.

δδ) στην παρακολούθηση και έγκαιρη επισήμανση από τους Προέδρους προς τους δικαστές  του τμήματος  για την αποφυγή καθυστερήσεων σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας.

δε) στην οργάνωση/διευκόλυνση και επίβλεψη συνεργασίας  του εισηγητή με την Γραμματεία του δικαστηρίου ώστε να γίνονται έγκαιρα και ορθά οι κλητεύσεις προς τους διαδίκους και να αποφεύγονται οι αναβολές για τον λόγο αυτόν.

δστ) στην έγκαιρη αναζήτηση των στοιχείων της δικογραφίας,  ώστε να αποφεύγονται οι αναβολές και οι προδικαστικές αποφάσεις ιδίως για συμπλήρωση των στοιχείων του διοικητικού φακέλου [πρβλ. σχετ. την 1518/12.5.2014 Γ.Ο.-Γ.Ε.].

δζ)στην απαραίτητη αναγραφή της αιτιολογίας  σε όλες τις υποθέσεις κατά τη χορήγηση αναβολών

δη) στην τακτική παρακολούθηση από τον Πρόεδρο ή προεδρεύοντα του Τμήματος, σε συνεργασία με τον εισηγητή, για εντοπισμό υποθέσεων στις οποίες θα μπορούσε να αξιοποιηθεί η εν συμβουλίω διαδικασία ώστε να μην εισάγονται σε τακτικές δικασίμους υποθέσεις που θα μπορούσαν να επιλυθούν άμεσα.

δθ) στη δημοσίευση  αποφάσεων απευθείας από το πρωτότυπο (χωρίς στάδιο καθαρογραφής και θεώρησης) και στην άμεση ανάρτησή τους στο πληροφοριακό σύστημα, με παράλληλη παράδοση συμπληρωμένου σχετικού δελτίου νομολογίας [σχετ. η 3309/23.11.2016 Γ.Ο.-Γ.Ε.].

ε) ο τρόπος κατανομής των υποθέσεων μεταξύ των δικαστών  του τμήματος  

στ) ο τρόπος αξιολόγησης των υποθέσεων ως προς την σοβαρότητα και την δυσχέρειά τους σύμφωνα με όσα ορίζονται στην περ.β της παρ.5 του άρθρου 19, με βάση το σύστημα που ορίζεται στον κανονισμό του δικαστηρίου

ζ) οι αναβολές και ο χρόνος διεκπεραίωσης των υποθέσεων 

η) η διατύπωση των δικαστικών αποφάσεων

θ) ο χρόνος δημοσίευσης των σχεδίων που τους παραδίδονται υποχρεωτικώς μέσω των οικείων πληροφοριακών συστημάτων

ι) Η   συμμόρφωσή τους  με παρατηρήσεις προηγούμενων  εκθέσεων επιθεώρησης (βλ.ανωτέρω σκέψη Δ 2 περ.ι΄)

 

4) ΄Εκθεση επιθεώρησης των δικαστικών λειτουργών ( άρθρο 102 παρ.4 ΚΟΔΚΔΛ) .Με την έκθεση αυτή αξιολογούνται ,μεταξύ άλλων:

α)  το ήθος και το σθένος

β) η επιστημονική κατάρτιση  σε σχέση κυρίως με τις σύγχρονες εξελίξεις στο εθνικό, διεθνές και ενωσιακό  δίκαιο

γ) η προσαρμοστικότητα σε νέα καθήκοντα και αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων των νέων τεχνολογιών ,καθόσον, σε μια  εποχή που η τεχνολογία της πληροφορικής καθίσταται συνήθης στα δικαστήρια ,είναι απαραίτητο να αξιολογούνται οι δεξιότητες των δικαστών στον τομέα της πληροφορικής

δ) η κρίση και αντίληψη

ε) η υπηρεσιακή τους απόδοση, που διαχωρίζεται με βάση ποιοτικά και ποσοτικά κριτήρια .

Ενδεικτικά τα ποιοτικά κριτήρια μπορούν να περιλαμβάνουν:

Την ορθή εφαρμογή του νόμου και την εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών

Την αιτιολογία της δικαστικής απόφασης

Την ορθή σύνταξη της δικαστικής απόφασης

Την ικανότητα σύνταξης περιεκτικών αποφάσεων σε συνάρτηση με την πολυπλοκότητα  των υποθέσεων 

Το επίπεδο σαφήνειας και κατανόησης  της απόφασης

Εξάλλου, στο πλαίσιο της επιθεώρησης της ποιότητας του έργου των δικαστικών λειτουργών, συνεκτιμάται η τυχόν αναίρεση ή εξαφάνιση αποφάσεων του επιθεωρουμένου κατά το επιθεωρούμενο χρονικό διάστημα, επομένως και η γνώση της νομολογίας των ανώτατων δικαστηρίων εκ μέρους του δικαστή .

Τα ποσοτικά κριτήρια σχετίζονται πάντα με τον αριθμό των υποθέσεων και την  ταχύτητα διεκπεραίωσης αυτών, που κρίνεται όμως σε σχέση με την σοβαρότητα και δυσχέρεια αυτών (κατά τα οριζόμενα στην περ. β΄ της παρ. 5 του άρθρου 19).

στ) η ικανότητα στη διεύθυνση της διαδικασίας

ζ) η ικανότητα συνεργασίας. Το κριτήριο αυτό σχετίζεται με την συμπεριφορά του δικαστή στο τμήμα και την συνεργασία του τόσο με τους συναδέλφους του όσο και με το προσωπικό του δικαστηρίου, καθώς και με την συμμετοχή του σε ομάδες  εργασίας .

η) η συμπεριφορά του δικαστικού λειτουργού γενικά και ιδιαίτερα στο ακροατήριο και  η κοινωνική του παράσταση εν γένει.

θ) η επιβάρυνση από τυχόν πρόσθετα υπηρεσιακά καθήκοντα που του ανατίθενται από το  δικαστήριο στο οποίο υπηρετεί  και η  ανταπόκριση σε αυτά. Ως πρόσθετο υπηρεσιακό καθήκον δεν νοείται η συμμετοχή του δικαστή σε αμειβόμενες επιτροπές  κατόπιν  δικής του αιτήσεως.    

ι) η συμμόρφωσή του με παρατηρήσεις προηγούμενων εκθέσεων επιθεώρησης.

 

Για την σύνταξη της έκθεσης αυτής, ο επιθεωρητής πέραν των υποδεικνυόμενων από τον επιθεωρούμενο αποφάσεων επιβάλλεται να λαμβάνει υπόψη  αυτεπαγγέλτως και άλλες αποφάσεις που έχουν εκδοθεί από αυτόν  συσχετίζοντας αυτές με τους αντίστοιχους φακέλους.

Οι εκθέσεις επιθεώρησης  πρέπει να συνεκτιμώνται από τα αρμόδια όργανα για την ικανοποίηση αιτημάτων μετάθεσης των δικαστών ή  την συμμετοχή αυτών σε διοικητικής φύσεως επιτροπές μετά από αίτησή τους.

Για την πιστοποίηση των ανωτέρω συντάσσεται το παρόν πρακτικό.

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΟΣ                                                              Ο ΕΠΙΤΡΟΠΟΣ  

 

 

 

Δημήτριος Κωστάκης                                                                         Ιωάννης Συμεωνίδης

                                                         

    ΟΙ ΑΝΤΕΠΙΤΡΟΠΟΙ           

 

 

 

 

Δήμητρα Γαλάνη             Αγγελική Παπαπαναγιώτου-Λέζα              Παύλος Ζαμπετίδης

 

 

   

     Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

   

 

    Ιωάννης Τσουκαλάς

 

 

 

 

 

 

---

[1]  ENCJ ( 2013-2014) ,Ανάπτυξη ελάχιστων δικαστικών προτύπων ΙΙΙ: ελάχιστα πρότυπα για την αξιολόγηση των επαγγελματικών επιδόσεων και της μονιμότητας των μελών του δικαστικού σώματος .Και : ENCJ( 2019) ,Σύσταση του εργαστηρίου του  ENCJ για την αξιολόγηση των δικαστών ( Ρώμη )

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

 

Σήμερα αποχαιρετίσαμε με ιδιαίτερη θλίψη την Πρόεδρο Εφετών Διοικητικών Δικαστηρίων Αθηνά Τσιμπογιάννη. Μια υπέροχη συνάδελφο, με εξαίρετη επιστημονική κατάρτιση, ανεπίληπτο ήθος, απαράμιλλο σθένος και  υποδειγματική εργατικότητα.

Αθηνά, είμαστε τυχεροί όσοι σε γνωρίσαμε είτε ως συμφοιτήτρια είτε ως συνάδελφο είτε ως φίλη. Υπήρξες ένας καταπληκτικός άνθρωπος. Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ το χαμόγελό σου και τη γλυκύτητα του χαρακτήρα σου.

Καλό σου ταξίδι. Θα σε θυμόμαστε πάντα.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Χθες αποχαιρετήσαμε με πολλή θλίψη τον εξαίρετο συνάδελφο Ιωάννη Βάντση. Ένα ακέραιο δικαστή, ένα υποδειγματικό σύζυγο και πατέρα, ένα έμπιστο φίλο, ένα αξέχαστο συνεργάτη.

Αγαπητέ συνάδελφε Γιάννη, υπήρξες ένα φωτεινό παράδειγμα για όλους μας. Ένα πρότυπο εργατικότητας, εντιμότητας και σύνεσης. Θα μας λείψεις πάρα πολύ. Θα σε θυμόμαστε για πάντα.

Καλό σου ταξίδι Γιάννη προς τη γειτονιά των αγγέλων και κουράγιο στην αγαπημένη σου σύζυγο και συνάδελφο Νατάσα και στους γονείς σου.

 

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η   Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α                              Αθήνα,  12 Δεκεμβρίου  2022

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ                      Αριθ. Πρωτ.: 4512

ΤΩΝ ΤΑΚΤΙΚΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ

Ταχ.   Δ/νση          :  Λ. Ριανκούρ  85 Αθήνα

Τ.Θ. 160 98             Τ.Κ.115 03                                                       ΠΡΟΣ:

FAX                        :  210-69.80.076                                    Τους Προέδρους των Τριμελών

Τηλέφωνο             :  210-69.62.368                                     Συμβουλίων Διεύθυνσης και  τους

E-mail      :  g-epitropia-d-d@otenet.gr                                Διευθύνοντες προέδρους των

                                                                                             Διοικητικών Δικαστηρίων της Χώρας

                                                                                                                                                                     

Θέμα: Πίνακας εκκρεμών υποθέσεων ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας στο πλαίσιο της πρότυπης δίκης.

Παρακαλούμε να ενημερώσετε τους δικαστές του Δικαστηρίου σας ότι σήμερα αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της Γενικής Επιτροπείας πίνακας με τις υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας με βάση τη διαδικασία του άρθρου 1 του ν. 3900/2010 (πρότυπη δίκη).

Στον πίνακα αυτόν, ο οποίος θα ενημερώνεται συνεχώς, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ευσύνοπτη περιγραφή των ζητημάτων που ανακύπτουν, η ημερομηνία συζήτησης των εκκρεμών υποθέσεων ενώπιον του αρμοδίου Τμήματος ή της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθώς και οι οικείες διατάξεις. Ο πίνακας συντάχθηκε με την επιμέλεια του Αντεπιτρόπου της Επικρατείας Παύλου Ζαμπετίδη και στηρίχθηκε σε εργασία της Επιτροπής Πληροφοριακών Συστημάτων του Συμβουλίου της Επικρατείας και των Πρωτοδικών Δ.Δ. Όλγας Νασοπούλου, Ελένης – Κωνσταντίνας Δημητροπούλου και Ιωάννη Αγγέλου.

             

Ο Γενικός  Επίτροπος

Δημήτριος Κωστάκης

Γνωστοποίηση δημοσίευσης της από 19/10/2022 πράξεως της Προέδρου του ΣτΕ, ύστερα από προδικαστικό ερώτημα του ΔΠρ. Χανίων.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 47-49

ΑΘΗΝΑ 105-64

ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ

---------------

 

Αριθ. καταθέσεως: Ε 1868/2022                                                                              Βοηθός Εισηγητής: Γεωργία Σκιαδά 

 

 

H Πρόεδρος

του Συμβουλίου της Επικρατείας

 

Ενόψει: α) της κατάθεσης ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Χανίων της από 24/3/2021 αγωγής αποζημίωσης για την αποκατάσταση της ψυχικής οδύνης κατά τα άρθρα 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα (Εισ. Ν.Α.Κ.) και 932 του Αστικού Κώδικα (Α.Κ.) [π.δ. 456/1984, Α΄ 164] και β) της εκδοθείσης επί της αγωγής αυτής 207/2022 απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Χανίων, με την οποία διατυπώνεται κατά εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 1 παρ. 2 του Ν. 3900/2010, το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα: «Κατά τη συνδυασμένη ερμηνεία των άρθρων 48 παρ. 3 (όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 4 του ν. 3659/2008, Α΄ 77), 75 παρ. 2 (όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 19 του ν. 3900/2010 [Α΄ 213]) και 128 παρ. 1 (όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 21 παρ. 2 του ν. 4446/2016  [Α΄240]) του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (Κ.Δ.Δ., που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2717/1999 [Α΄ 97]) και του άρθρου 143 περίπτ. α΄ του ν. 4270/2014 [Α΄143], σε περίπτωση άσκησης αγωγής κατά τα άρθρα 71 επ. του Κ.Δ.Δ. στο αρμόδιο τακτικό διοικητικό δικαστήριο και παράλειψης του ενάγοντος να την επιδώσει με επιμέλειά του στο εναγόμενο Δημόσιο, επέρχεται (ή όχι) διακοπή της παραγραφής της ένδικης αξίωσης με την επίδοση αντιγράφου της αγωγής στο εναγόμενο με φροντίδα της γραμματείας του διοικητικού δικαστηρίου στη νόμιμη προθεσμία του άρθρου 128 παρ. 1 του Κ.Δ.Δ. πριν από τη συζήτηση (εάν κατά το χρόνο της επίδοσης αυτής δεν έχει ήδη συμπληρωθεί η παραγραφή); Αν η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι αρνητική, μήπως η διακοπή της παραγραφής επέρχεται με την πρώτη συζήτηση της αγωγής στο ακροατήριο του δικαστηρίου, εφόσον το εναγόμενο παραστεί στη συζήτηση και δεν προβάλει (ή προβάλει αλλά δεν αποδείξει): α) ότι υπέστη ειδική βλάβη από την παράλειψη του ενάγοντος να του επιδώσει την αγωγή και β) ότι ήταν πλημμελής η επίδοση της αγωγής προς αυτό, η οποία διενεργήθηκε με φροντίδα της γραμματείας του δικαστηρίου», εισάγει την πιο πάνω αγωγή, στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, σύμφωνα με τα άρθρα 14 παρ. 2 εδ. α΄ (όπως ισχύει), 20 και 21 του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8), λόγω της σπουδαιότητάς της.

Ορίζει δικάσιμο την 3η Φεβρουαρίου 2023, ημέρα Παρασκευή και ώρα 9.30 π.μ. και εισηγήτρια τη Σύμβουλο Μαρίνα - Αλεξάνδρα Τσακάλη.

Παραγγέλλει να ανακοινωθεί η δικογραφία στην εισηγήτρια και να κοινοποιηθεί αντίγραφο της πράξης αυτής: 1) στον ΥΠ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ, με την παράκληση να διαβιβάσει τουλάχιστον τριάντα (30) ημέρες πριν από τη δικάσιμο στην εισηγήτρια, απευθείας όλα τα σχετικά με την υπόθεση έγγραφα και συνοπτική έκθεση της αρμόδιας υπηρεσίας και 2) στον ενάγοντα Κ. Γ..

Παραγγέλλει τη δημοσίευση της πράξης αυτής στις ημερήσιες εφημερίδες «ΤΑ ΝΕΑ» και «ΕΣΤΙΑ» και την ανάρτησή της στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Η παρούσα πράξη συνεπάγεται την αναστολή εκδίκασης των εκκρεμών υποθέσεων, στις οποίες τίθεται το ίδιο ζήτημα.

 

Αθήνα,   21/11/2022

 

 Η Πρόεδρος               Η Γραμματέας

    

               

 

 Ευαγγελία Νίκα         Ελένη Γκίκα

 

    Κοινοποίηση:

1) Γενικό  Επίτροπο της  Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων

(προκειμένου να μεριμνήσει για τη γνωστοποίηση της πράξης στα Διοικητικά  Δικαστήρια της Χώρας)

2) Διοικητικό Πρωτοδικείο Χανίων

Γνωστοποίηση δημοσίευσης της υπ’ αριθ. 22/10-11-2022 πράξης της Επιτροπής του άρθρου 1 του ν. 3900/2010.

 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

 

ΠΡΑΞΗ  22/2022

της Επιτροπής του άρθρου 1 του ν. 3900/2010

 

Η Επιτροπή του άρθρου 1 του ν. 3900/2010, αποτελούμενη από την Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας Ευαγγελία Νίκα, τον αρχαιότερο Αντιπρόεδρο Ιωάννη Γράβαρη και τον Αντιπρόεδρο του καθ’ ύλην αρμόδιου Τμήματος Μιχαήλ Πικραμένο,

αφού έλαβε υπ’ όψιν:

α) το άρθρο 1 του ν. 3900/2010,

β) την από 05.09.2022 (ΠΑ16/06.09.2022) αίτηση της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΑΠΕ & ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ Α.Ε.» και τον διακριτικό τίτλο «ΔΑΠΕΕΠ Α.Ε.», με την οποία ζητείται, κατ’ επίκληση του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 3900/2010, να εισαχθεί προς εκδίκαση στο Συμβούλιο της Επικρατείας η εκκρεμής ενώπιον του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιά προσφυγή της ετερόρρυθμης εταιρείας με την επωνυμία «ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΚΡΙΝΤΖΙΑΣ & ΣΙΑ Ε.Ε.» (με αριθμό κατάθεσης ΠΡ2553/23.12.2016) κατά της αιτούσας και του Ελληνικού Δημοσίου, με αίτημα τη μερική ακύρωση, άλλως τη μεταρρύθμιση, δύο ενημερωτικών σημειωμάτων που εκδόθηκαν από την αιτούσα σχετικά με την παραγωγή ισάριθμων φωτοβολταϊκών σταθμών της προσφεύγουσας για τον μήνα Νοέμβριο 2016, κατά το μέρος που τα σημειώματα αυτά περιέχουν χρεώσεις «Μεταβατικού Τέλους Ασφάλειας Εφοδιασμού» ύψους 153,28 ευρώ και 161,89 ευρώ, αντίστοιχα, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 11 του άρθρου 17 του ν. 4203/2013 και της κατ’ εξουσιοδότησή της εκδοθείσας ΑΠΕΗΛ/Γ/Φ1/οικ.184898/11.12.2015 απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο «Υπηρεσία Διακοπτόμενου Φορτίου, τύπος και περιεχόμενο Συμβάσεων Διακοπτόμενου Φορτίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 17 του Ν. 4203/2013». Με την προσφυγή προβάλλεται ότι το νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο που διέπει την επιβολή του επίμαχου μέτρου αντίκειται στα άρθρα 4 παρ. 1 και 5, 5 παρ. 1, 25 παρ. 1, 43 παρ. 2 και 4, 78 παρ. 1 και 4, 79 παρ. 2 και 106 παρ. 2 του Συντάγματος, καθώς και στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Με την υπό κρίση αίτηση προβάλλεται ότι με την ανωτέρω προσφυγή τίθεται ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος, το οποίο, αφενός, αφορά το σύνολο των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και, αφετέρου, έχει ευρύτερες δημοσιονομικές συνέπειες, διότι ενδεχόμενη κρίση περί αντισυνταγματικότητας των ανωτέρω ρυθμίσεων θα οδηγήσει σε αναπροσαρμογή της τιμολογούμενης ενέργειας του συνόλου του ανωτέρω παραγωγικού δυναμικού για όλο το χρονικό διάστημα εφαρμογής του μέτρου του Μεταβατικού Τέλους Ασφάλειας Εφοδιασμού, εκκρεμούν δε ήδη προς εκδίκαση ενώπιον του  Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιά 700 περίπου σχετικές προσφυγές.

γ) το γεγονός ότι για την αίτηση αυτή έχει κατατεθεί το νόμιμο παράβολο (υπ’ αρ. 53071898795303060004 και 53073161195303060042 κωδικοί ηλεκτρονικού παραβόλου).

αποφασίζει

 

Την αποδοχή του ανωτέρω αιτήματος, διότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 1 του ν. 3900/2010.

 δ ι α τ ά σ σ ε ι

 

1. Να εισαχθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας η με αριθμό κατάθεσης ΠΡ2553/23.12.2016 προσφυγή, η οποία εκκρεμεί ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιά,

2. Να αποδοθεί στην αιτούσα το κατατεθέν για την υποβολή της παρούσας αίτησης παράβολο, και

3. Να δημοσιευθεί η πράξη αυτή στις ημερήσιες εφημερίδες «ΤΑ ΝΕΑ» και «ΕΣΤΙΑ»  και να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Επικρατείας.

 

Η παρούσα πράξη συνεπάγεται την αναστολή εκδίκασης των εκκρεμών υποθέσεων, στις οποίες ανακύπτει το ίδιο ζήτημα.

 

Αθήνα, 10 Νοεμβρίου 2022

 

Ευαγγελία Νίκα              Ιωάννης Γράβαρης              Μιχαήλ Πικραμένος

 

Κοινοποίηση:

1) Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων (προκειμένου να μεριμνήσει για την γνωστοποίηση της πράξεως στα Διοικητικά Δικαστήρια της Χώρας).

2) Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιά.

Γνωστοποίηση δημοσίευσης του υπ' αριθμ. 76/2022 Προεδρικού Διατάγματος

Σας γνωστοποιούμε ότι δημοσιεύτηκε το Προεδρικό Διάταγμα υπ' αριθμ. 76/2022 (ΦΕΚ 205/Α/1-11-2022) που αφορά στη μεταγλώττιση-απόδοση στη δημοτική γλώσσα της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών και του Πρώτου (Πρόσθετου) Πρωτοκόλλου της.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

 

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η   Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α                                  Αθήνα, 9 Νοεμβρίου 2022

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ 

ΤΩΝ ΤΑΚΤΙΚΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ

 

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ 

    Κατά τη συνεδρίαση του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου Διοικητικής Δικαιοσύνης της 8^ης Νοεμβρίου 2022, αποφασίσθηκαν τα εξής:

   Προάγονται στο βαθμό του Προέδρου Πρωτοδικών Διοικητικών Δικαστηρίων οι κατωτέρω Πρωτοδίκες Διοικητικών Δικαστηρίων και τοποθετούνται ως ακολούθως:

1.Βαλεντίνη Σόμπολου στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Λάρισας,

2.Μαρία Παπαδοπούλου στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Καβάλας,

3.Μαρία Φακουρέλη στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιώς και

4.Φώτιος Βασιλειάδης στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών.

 

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΣΤΕΛΕΧΩΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 4 ΠΑΡ. 1 ΤΟΥ Ν. 4375/2016

 

Γνωστοποίηση δημοσίευσης απόφασης 1911/2022 της Ολομελείας του ΣτΕ, η οποία δημοσιεύτηκε στο πλαίσιο «δίκης-πιλότου», κατά τη διαδικασία του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 3900/2010, Α’ 213 (σχετ. η υπ’ αριθ. 7/27-03-2018 πράξη της οικείας Επιτροπής του ΣτΕ) - Αντισυνταγματικές οι διατάξεις του ν. 4472/2017, με τις οποίες καθορίστηκε νέο μισθολόγιο των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι. Οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας επέρχονται από τη δημοσίευση της απόφασης.

 ΣτΕ Ολομ. 1911/2022

Πρόεδρος: Ε. Σαρπ, Πρόεδρος ΣτΕ

Εισηγητής: Ε. Παπαδημητρίου, Σύμβουλος Επικρατείας

 

Οι διατάξεις των άρθρων 128 έως 131 και 155 του ν.4472/2017, με τις οποίες θεσπίστηκε το νέο μισθολόγιο των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι. (βασικός μισθός και επιδόματα) αντίκεινται στην απορρέουσα από το άρθρο 16 του Συντάγματος αρχή της ιδιαίτερης μισθολογικής μεταχείρισης, καθώς και προς τις συνταγματικές αρχές της ισότητας και της αναλογικότητας. Οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας των διατάξεων των άρθρων 128 έως 131 και 155 του ν. 4472/2017, μετά στάθμιση του δημοσίου συμφέροντος, θα επέλθουν από τη δημοσίευση της απόφασης.

 

Ι. Με την απόφαση 1911/2022 της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία εκδόθηκε στο πλαίσιο πιλοτικής δίκης κατ’ άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 3900/2010, επί αγωγής μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι., κρίθηκε κατά πλειοψηφία ότι οι διατάξεις των άρθρων 128 έως 131 και 155 του ν. 4472/2017 αντίκεινται στην απορρέουσα από το άρθρο 16 του Συντάγματος αρχή της ιδιαίτερης μισθολογικής μεταχείρισης, καθώς και προς τις συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ισότητας. Ειδικότερα, κρίθηκε ότι ο νομοθέτης με το ν. 4472/2017 επεδίωξε τον αριθμητικό περιορισμό των ειδικών μισθολογίων, όχι καταργώντας κάποια από αυτά, αλλά συνενώνοντας τα υφιστάμενα ειδικά μισθολόγια που, κατά την κρίση του, είχαν «ομοειδές αντικείμενο». Η συνένωση δε αυτή των μισθολογικών ρυθμίσεων που αφορούν τα μέλη του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι., με εκείνες που αφορούν άλλες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων που δεν πληρούν τις συγκεκριμένες προϋποθέσεις (ακαδημαϊκή ελευθερία, αυτοδιοίκητο Α.Ε.Ι.), οι οποίες δικαιολογούν την εφαρμογή της απορρέουσας από το άρθρο 16 του Συντάγματος αρχής της ιδιαίτερης μισθολογικής μεταχείρισης των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι., συνεπάγεται παραβίαση της αρχής αυτής.

Εξάλλου, ο νομοθέτης προκειμένου να επιτύχει τον εξορθολογισμό των χορηγούμενων με τα μισθολόγια αυτά αποδοχών, χρησιμοποίησε αρχές και κανόνες, όχι προσιδιάζοντες ειδικώς στις ιδιαιτερότητες κάθε μισθολογίου, αλλά κοινούς για όλα τα ειδικά μισθολόγια, συνισταμένους κυρίως στην διατήρηση ενός τουλάχιστον επιδόματος, συνδεόμενου με τα ειδικά καθήκοντα κάθε κατηγορίας και με την ενεργό άσκησή τους, καθώς και στην κατάργηση του χρονοεπιδόματος και στη δημιουργία μισθολογικής κλίμακας ανά βαθμίδα, με μισθολογικά κλιμάκια (Μ.Κ.). Ως βάση δε για τον επαναπροσδιορισμό των αποδοχών του μισθολογίου των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι. χρησιμοποιήθηκε το ύψος των αποδοχών που οι τελευταίοι ελάμβαναν κατά την 31.12.2016, βάσει των σχετικών διατάξεων του ν. 4093/2012. Κρίσιμο και βασικό στοιχείο για τον προσδιορισμό των αποδοχών, μεταξύ άλλων, και των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι., στο πλαίσιο του νέου μισθολογίου, αποτέλεσε για τον νομοθέτη, προεχόντως, η διατήρηση του μισθολογίου αυτού ως δημοσιονομικά ουδετέρου, ενόψει της ανάγκης να επιτευχθούν οι τεθέντες δημοσιονομικοί στόχοι για πρωτογενές πλεόνασμα ύψους πλέον του 3,5% του ΑΕΠ για καθένα από τα έτη 2018-2021. Δηλαδή, αν και καθένα από τα ως άνω «ειδικά μισθολόγια» αφορούσε σε διαφορετική κατηγορία λειτουργών ή υπαλλήλων, με απολύτως διακεκριμένα καθήκοντα και αποστολή καθώς και με διαφορετικά τυπικά και ουσιαστικά προσόντα (για ορισμένες δε από τις κατηγορίες αυτές συνδεόταν με την άσκηση της εκ του Συντάγματος κρατικής τους αποστολής), ο νομοθέτης αφενός μεν τα ρύθμισε στηριζόμενος σε κοινές αρχές και κοινούς κανόνες, αφετέρου δε τα αντιμετώπισε συλλήβδην ως ένα ενιαίο οικονομικό μέγεθος, το οποίο έπρεπε, υπολογιζόμενο ως σύνολο, να παραμείνει δημοσιονομικά ουδέτερο, στο πλαίσιο της ανάγκης για επίτευξη των τεθέντων δημοσιονομικών στόχων για πρωτογενές πλεόνασμα. Και ναι μεν ο νομοθέτης έχει διακριτική ευχέρεια για την εισαγωγή νέων ρυθμίσεων και ευρύ περιθώριο εκτίμησης για τη διαμόρφωση των αποδοχών των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι, πλην τα δικαστήρια ασκώντας τον έλεγχο αυτό, δύνανται και οφείλουν, χωρίς να υπεισέλθουν στην έρευνα της σκοπιμότητας των επιλογών του, να ερευνήσουν το αμιγώς νομικό ζήτημα, αν ελήφθη υπόψη η αρχή της ιδιαίτερης μισθολογικής μεταχείρισης των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι, η οποία απορρέει εμμέσως από το άρθρο 16 του Συντάγματος, καθώς και η συνταγματική αρχή της ισότητας, από την άποψη της υποχρέωσης του νομοθέτη να μεταχειρίζεται  κατά διαφορετικό τρόπο καταστάσεις που δεν είναι όμοιες, και η αρχή της αναλογικότητας, από την άποψη της τήρησης δίκαιης ισορροπίας μεταξύ του δημοσίου συμφέροντος και της προστασίας δικαιωμάτων που απορρέουν από το Σύνταγμα. Για την τεκμηρίωση της τήρησης των παραπάνω αρχών θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη η εξέλιξη των αποδοχών των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι. σε συνδυασμό με την εξέλιξη των οικονομικών εν γένει συνθηκών, αλλά και του γενικού κόστους διαβίωσης, με αναφορά στην αρχή της ιδιαίτερης μισθολογικής μεταχείρισης, η οποία διαχρονικά διέπει τις αποδοχές τους και αποτελεί θεσμική εγγύηση για την άσκηση του λειτουργήματός τους, ως αναγνώριση της σημασίας της αποστολής τους, που αποβλέπει στην εξασφάλιση ενός επιπέδου διαβίωσης ανάλογου με το λειτούργημα τους, και με εξέταση των κριτηρίων για την εφαρμογή της αρχής αυτής, όπως έχουν διαμορφωθεί νομολογιακά. Θα έπρεπε, δηλαδή, να ληφθούν υπόψη η σημασία και οι συνθήκες άσκησης του λειτουργήματος των μελών Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι., και η ανάγκη διαφύλαξης του κύρους του δημοσίου λειτουργήματος, οι επιπτώσεις από την εφαρμογή του νέου μισθολογίου στο διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό, αλλά και στη λειτουργία των ιδίων των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, ενόψει της ανάγκης προσέλκυσης ατόμων που διαθέτουν αυξημένα προσόντα, το επίπεδο διαβίωσης, όπως αυτό διαμορφώνεται με το νέο μισθολόγιο, το οποίο, ναι μεν δεν προσδιορίζεται με βάση τις προηγούμενες αποδοχές κάθε κατηγορίας δημοσίων λειτουργών ή υπαλλήλων, αλλά με βάση τις γενικότερα επικρατούσες συνθήκες και σε συνάρτηση με το επίπεδο διαβίωσης των υπολοίπων δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων, καθώς και του πληθυσμού της χώρας εν γένει, για τους πανεπιστημιακούς λειτουργούς, όμως, πρέπει να είναι και ανάλογο με το κύρος του συγκεκριμένου λειτουργήματος το οποίο ασκούν, καθώς και οι σκοποί της επιδιωκόμενης μεταρρύθμισης και η προσφορότητα και αναγκαιότητα των επίμαχων ρυθμίσεων για την επίτευξή τους, δεδομένου ότι ο νομοθέτης, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου προγράμματος, προβαίνει μεν σε πλήρη αντικατάσταση του υφισταμένου συστήματος με τη θέσπιση ενός νέου μισθολογίου, επαναφέροντας, όμως, τις αποδοχές των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι. σε επίπεδο ανάλογο των αποδοχών που είχαν μειωθεί με τις κριθείσες ως αντισυνταγματικές διατάξεις του ν.4093/2012, εφόσον ως βάση υπολογισμού αυτών, αλλά και της προσωπικής διαφοράς λαμβάνονται οι αποδοχές που ελάμβαναν στις 31.12.2016. Όμως, ούτε από τις προπαρασκευαστικές εργασίες του ν. 4472/2017, ούτε από το κείμενο του εγκριθέντος με τον νόμο αυτό Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής προκύπτει ότι κατά τον επαναπροσδιορισμό των αποδοχών του μισθολογίου των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι. με τις κρίσιμες διατάξεις, ελήφθησαν υπόψιν και εκτιμήθηκαν ειδικώς, πέραν του ανωτέρω καθαρώς αριθμητικού και, ως εκ τούτου, προδήλως απρόσφορου κριτηρίου, της δημιουργίας δηλαδή ενός δημοσιονομικά ουδετέρου μισθολογίου, οι επιπτώσεις από τον, κατά τα ανωτέρω, επαναπροσδιορισμό των αποδοχών των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι στη λειτουργία των Α.Ε.Ι., ούτε αν οι επιπτώσεις στη λειτουργία των Α.Ε.Ι. είναι μικρότερες ή μεγαλύτερες από το επιδιωκόμενο όφελος, ούτε αν θα μπορούσαν να αναζητηθούν άλλα μέτρα, πέραν της δημιουργίας ενός δημοσιονομικώς ουδετέρου ειδικού μισθολογίου, έχοντα ως στόχο την επίτευξη του επιδιωκομένου πρωτογενούς πλεονάσματος, με μικρότερη επιβάρυνση για τα μέλη του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι. Επίσης δεν εξετάσθηκε αν οι αποδοχές των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι παραμένουν, και μετά τον ως άνω επαναπροσδιορισμό τους, επαρκείς για την αντιμετώπιση του κόστους αξιοπρεπούς διαβίωσής τους και ανάλογες της αποστολής τους. Περαιτέρω, με τα δεδομένα που ίσχυαν κατά το χρόνο δημοσίευσης του ν. 4472/2017, ο δι’ αυτού επαναπροσδιορισμός των αποδοχών των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι, λαμβανόμενος αθροιστικώς με την πλήρη κατάργηση των επιδομάτων εορτών και αδείας,  καθώς και με τις προηγηθείσες μειώσεις του εισοδήματος των εναγόντων μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι. με παράπλευρα νομοθετήματα της προηγηθείσας περιόδου της κρίσης, έχει ως αποτέλεσμα, λόγω του σωρευτικού τους αποτελέσματος και της έκτασής τους, την υπέρβαση του ορίου που θέτουν οι συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ισότητας στα δημόσια βάρη. Μειοψήφησαν τρία μέλη του Δικαστηρίου και ένας Πάρεδρος, που υποστήριξαν ότι το νέο ειδικό μισθολόγιο, εντασσόμενο σε γενικότερο πλέγμα ρυθμίσεων, το οποίο συντελεί στην υιοθέτηση ισοσκελισμένου προϋπολογισμού και με το οποίο, πέραν του προβλεπόμενου μισθού, χορηγούνται επιδόματα συνδεόμενα με τα ειδικά καθήκοντα των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι., διαφοροποιεί τα μέλη του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι. από τους λοιπούς δημοσίους λειτουργούς, ανεξαρτήτως αν διαμορφώνεται πράγματι σε ικανοποιητικά επίπεδα εν όψει της φύσεως και της σημασίας του λειτουργήματός τους, μη εξικνούμενο, πάντως, μέχρι του σημείου να διακυβεύεται το αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσής τους, λαμβανομένων ιδίως υπόψη των γενικότερων οικονομικών συνθηκών, που επικρατούσαν κατά τον χρόνο κατά τον οποίο θεσπίστηκε το εν λόγω μισθολόγιο, η περαιτέρω δε εκτίμηση ως προς την ουσιαστική ορθότητα των εν προκειμένω νομοθετικών επιλογών εκφεύγει των ορίων του δικαστικού ελέγχου, κατά την κρίση δε μέτρων που άπτονται ευρύτερης οικονομικής ή μισθολογικής πολιτικής, το Δικαστήριο δεν έχει αρμοδιότητα να εξετάσει αν υφίστανται άλλα προσφορότερα μέτρα για την ικανοποίηση των σχετικών αναγκών. 

ΙΙ. Περαιτέρω, με την ως άνω απόφαση κρίθηκε κατά πλειοψηφία ότι οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας των διατάξεων των άρθρων 128 έως 131 και 155 του ν. 4472/2017, μετά στάθμιση του δημοσίου συμφέροντος, θα επέλθουν από τη δημοσίευση της απόφασης, κατά το άρθρο 50 παρ. 3 β του π.δ/τος 18/1989. Μειοψήφησε ένα μέλος του Δικαστηρίου, το οποίο υποστήριξε ότι οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας πρέπει να επέλθουν έξι μήνες μετά την δημοσίευση της απόφασης, προκειμένου να παρασχεθεί η δυνατότητα στο νομοθέτη να προβεί σε νέα, σύμφωνη με το Σύνταγμα, ρύθμιση του ζητήματος.

 

Γνωστοποίηση δημοσίευσης απόφασης 1912/2022 της Ολομελείας του ΣτΕ ύστερα από προδικαστικά ερωτήματα που υποβλήθηκαν, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 1 παρ. 2 του ν. 3900/2010 (Α’ 213), με την 5395/2020 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιώς - Αντισυνταγματικές οι διατάξεις του ν. 4472/2017, με τις οποίες καθορίστηκε νέο μισθολόγιο των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι.

 ΣτΕ Ολομ. 1912/2022

Πρόεδρος: Ε. Σαρπ, Πρόεδρος ΣτΕ

Εισηγητής: Ε. Παπαδημητρίου, Σύμβουλος Επικρατείας

 

Οι διατάξεις των άρθρων 128 έως 131 και 155 του ν.4472/2017, με τις οποίες θεσπίστηκε το νέο μισθολόγιο των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι. (βασικός μισθός και επιδόματα) αντίκεινται στην απορρέουσα από το άρθρο 16 του Συντάγματος αρχή της ιδιαίτερης μισθολογικής μεταχείρισης, καθώς και προς τις συνταγματικές αρχές της ισότητας και της αναλογικότητας. Οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας των διατάξεων των άρθρων 128 έως 131 και 155 του ν. 4472/2017, μετά στάθμιση του δημοσίου συμφέροντος, θα επέλθουν από τη δημοσίευση της απόφασης.

 

Με την 5395/2020 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιώς υποβλήθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 1 παρ. 2 του ν. 3900/2010: Εάν οι διατάξεις των άρθρων 128 έως 131 και 155 του Μέρους ΣΤ’ του ν. 4472/2017 αντίκεινται στο άρθρο 16 και την απορρέουσα από αυτό αρχή της ιδιαίτερης μισθολογικής μεταχείρισης των μελών του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι., καθώς και προς τις συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές της ισότητας (άρθρο 4 παρ.1 και 5 του Συντάγματος) και της αναλογικότητας (άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος).

Με την απόφαση 1912/2022 της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας το υποβληθέν ερώτημα απαντήθηκε ως εξής:

«Οι […] διατάξεις των άρθρων 128 έως και 131 και 155 του ν. 4472/2017, με τις οποίες θεσμοθετήθηκε νέο ειδικό μισθολόγιο για τα μέλη του Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι., αντίκεινται στο άρθρο 16 του Συντάγματος και την απορρέουσα από αυτό αρχή της ιδιαίτερης μισθολογικής μεταχείρισής τους, καθώς και προς τις συνταγματικές αρχές της ισότητας και της αναλογικότητας».

Η υπόθεση παραπέμπεται στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιώς για την έκδοση οριστικής απόφασης επί της ασκηθείσας ενώπιόν του αγωγής.

Γνωστοποίηση Αποτελεσμάτων Α.Δ.Σ.Δ.Δ. της 31ης Οκτωβρίου 2022

 

Γνωστοποίηση δημοσίευσης της από 19/10/2022 πράξεως του Προέδρου του Στ’ Τμήματος του ΣτΕ, ύστερα από προδικαστικό ερώτημα του Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης.

 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

     ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 47-49

           ΑΘΗΝΑ 105-64

              Στ´ Τμήμα

              ---------------

 

Αριθ. Καταθέσεως: Ε 1765/2022                           Bοηθός Εισηγητής: Μαρία Κολινιάτη 

 

 

Ο Πρόεδρος του Στ΄ Τμήματος

του Συμβουλίου της Επικρατείας

 

          Έχοντας υπόψη: 

α) την κατατεθείσα ενώπιον του Διοικητικού  Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης από 23/12/2021 αγωγής κατά του ΥΠ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ,

β) την εκδοθείσα επί της αγωγής  αυτής 2809/2022 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης με την οποία διατυπώνεται, κατ’ εφαρμογή της διατάξεως του άρθρου 1 παρ. 2 του Ν.3900/2010, το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα: “1) Η διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 26 του ν. 4354/2015 αντίκειται στη συνταγματική αρχή της ισότητας και της συμμετοχής στα δημόσια βάρη, καθώς και στην αρχή της αναλογικότητας, κατά το μέρος που αφορά τους δικαστικούς υπαλλήλους, ενόψει των ιδιαίτερων καθηκόντων τους, δεδομένου ότι η ομοίου περιεχομένου διάταξη του άρθρου 236 του ν. 4389/2016, με το οποίο προβλέφθηκε διετής αναστολή, από 1.1.2017 μέχρι 31.12.2018, κάθε μισθολογικής ωρίμανσης και προαγωγής των λειτουργών και υπαλλήλων που αμείβονται με ειδικά μισθολόγια, καταργήθηκε αναδρομικώς ως προς τους δικαστικούς λειτουργούς και το κύριο προσωπικό του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους με το άρθρο 61 του ν. 4389/2016;” και “2) Σε αποφατική απάντηση στο προηγούμενο ερώτημα, η διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 26 του ν. 4354/2015 αντίκειται στις συνταγματικές αρχές της ισότητας κατά την κατανομή των δημόσιων βαρών, της αναλογικότητας και της μισθολογικής εξέλιξης των υπαλλήλων, στο πλαίσιο του συστήματος σταδιοδρομίας τους, σύμφωνα με τα άρθρα 4 παρ. 1 και 5, 25 παρ. 1 και 4 και 103 παρ. 4 του Συντάγματος, στο βαθμό που υφίσταται διαφορετική μισθολογική μεταχείριση μεταξύ των δικαστικών υπαλλήλων που υπηρετούσαν ήδη ή διορίστηκαν, κατά το χρόνο της ένδικης αναστολής της μισθολογικής τους εξέλιξης και των υπαλλήλων που διορίστηκαν μετά την 1.1.2018, δεδομένου και ότι, όπως κρίθηκε με την 209/2018 απόφαση του Ειδικού Δικαστηρίου του άρθρου 88 παρ. 2 του Συντάγματος, για τους δικαστικούς λειτουργούς, η αναστολή των μισθολογικών ωριμάνσεων δεν συνιστά μεν ονομαστική μείωση των καταβαλλόμενων αποδοχών, αλλά καθήλωσή τους στο επίπεδο που βρίσκονταν πριν την αναστολή (εν προκειμένω στις 31.12.2015), κατ’ αποτέλεσμα, όμως, η εν λόγω αναστολή συνεπαγόταν μείωση των αποδοχών τους κατά την ανωτέρω χρονική περίοδο, λόγω της απώλειας μέρους του εισοδήματός τους που θα προέκυπτε από την εφαρμογή των σχετικών μισθολογικών διατάξεων;” 

 

  Εισάγει την πιο πάνω αγωγή σύμφωνα με τα άρθρα 14 παρ. 5, 20 και 21 του Π.Δ. 18/1989 “Κωδικοποίηση διατάξεων νόμων για το Συμβούλιο της Επικρατείας”, όπως ισχύουν, σε συνδυασμό με το άρθρο 1 του Ν. 3900/2010, στο αρμόδιο ΣΤ΄ Τμήμα, στην επταμελή σύνθεση, λόγω σπουδαιότητας.

 

      Ορίζει δικάσιμο την 16η Ιανουαρίου 2023, ημέρα Δευτέρα και ώρα 9.30 π.μ. με εισηγήτρια την Πάρεδρο Σωτηρία-Ελπίδα Σταφυλά.

 

   Παραγγέλλει να ανακοινωθεί στην εισηγήτρια η δικογραφία και να κοινοποιηθούν αντίγραφα αυτής της πράξεως: α) στον ΥΠ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ, ο οποίος υποχρεούται να διαβιβάσει τουλάχιστον τριάντα (30) ημέρες πριν από τη δικάσιμο απευθείας στην εισηγήτρια όλα τα σχετικά με την υπόθεση έγγραφα και συνοπτική έκθεση της αρμόδιας υπηρεσίας, και β) στον δικηγόρο Αβραάμ Παυλίδη, ως πληρεξούσιο των εναγόντων. 

Παραγγέλλει τη δημοσίευση της πράξεως αυτής στις ημερήσιες εφημερίδες «ΤΑ ΝΕΑ» και «ΕΣΤΙΑ» και την ανάρτησή τους στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Η παρούσα πράξη συνεπάγεται, σύμφωνα με την ως άνω διάταξη του Ν. 3900/2010, την αναστολή εκδίκασης των εκκρεμών υποθέσεων, στις οποίες τίθεται το ίδιο ζήτημα.

 

Αθήνα, 19/10/2022

Ο Πρόεδρος                    Η Γραμματέας

 

 

 Ι. Β. Γράβαρης Π. Μπιρμπίλη

 

 

Κοινοποίηση :

1) Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων (προκειμένου να μεριμνήσει για τη γνωστοποίηση της πράξεως στα Διοικητικά Δικαστήρια της Χώρας)

2) Πρόεδρο του Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης